ارجاع به قرآن در ادبیات ناظر به بددینی در میان مسلمانان تا سده هفتم: 2 ، پژوهشی در تاریخ اجتماعی زبان دین

محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی

امین مهربانی ¹

1 - ندارد

تاریخ دریافت : 1390/09/28 تاریخ پذیرش : 1390/11/25 تاریخ انتشار : 1390/12/01

کلید واژه: زبان دینی, بددینی, قرآن, تکفیر, تفسیق, لعن,

چکیده مقاله :

از صدر اسلام پیامبر اکرم (ص) و صحابه در مواجهه با بیدینان و خارجان از محدوده ایمانی و نیز باخوانده شدهاند، از اصطلاحات و منافق/فاسق و کافر/مشرک بددینان که به ترتیب در زبان قرآنیتعابیر قرآنی استفاده کردهاند؛ در بررسی تاریخ اجتماعی زبان دینی در اسلام و با در نظر گرفتن انبوهیاز شواهد که از متون کلامی، فقهی، تاریخی و ادبی برمیآید، ملاحظه میشود که بسیاری از کاربران اینمجموعه واژگان و تعابیر در بافت مباحثات و منازعات درو ندینی، مشروعیت چنین کاربردهایی را بهسخن قرآنی مستظهر میدانستند. در موارد بسیار فهم ناصواب از آیات مربوط به بددینان و بی دینانموجب شده است که برخی از مسلمانان در جریان تکفیر و تفسی قها و مناقشات کلامی، فقهی، سیاسیو . . . از طریق قیاس و تعمیمِ مصادیق این آیات، واژگان و تعابیر به کار رفته در آ نها را در مورد رقبا ومخالفان به کار گیرند. در این نگاشته بر آنیم با ارائه برخی شواهد تاریخی، چند و چون فهم و برداش تهااز آیات یاد شده را بررسی کنیم و به اختصار نشان دهیم که چگونه فهم ناصواب از این آیات وبه کارگیری نادرستشان گاه به جای تقویت همگرایی مسلمانان به واگرایی آنها انجامیده است.

چکیده انگلیسی:

From the early time of Islam, the holy prophet and his followers inencountering and calling outsider and insider impiouses, who arerespectively called in Quran “Kafir/Mushrik” and “Munafiq/Fasiq”,have been using Quranic terms and phrases. Studying social history ofreligious language in Islam and observing so many evidences fromdifferent theological, juridical, historical and literary texts, it is seenthat many users of the imprecation and expletive during the religiousdisputations and controversies, by referring to Quran have accreditedtheir language. In many cases, inaccurate perceptions of the versesabout infidels and heretics have led some muslims to use the termsand phrases of these verses against opponents and rivals incombinations, reprimands, charges and different theological, politicaland social arguments, by means of analogy and generalizing. In thissurvey, by presenting some historical samples it has been attempted toinvestigate the perceptions of the mentioned verses and briefly showhow the inaccurate interpretations and abuses of them instead ofunifying may result in separation and divergence.