طراحی مدل تعالی سازمانی با رویکرد مهارت‌آموزی (مورد مطالعه: بیمارستانهای دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران)
محورهای موضوعی : توانمندسازی سرمایه انسانیمحمدعلی آدیش 1 , حدیثه رمضانی فر 2
1 - دانشگاه آزاد
2 - دانشگاه آزاد
کلید واژه: طراحی مدل, تعالی سازمانی, رویکرد مهارت‌آموزی, بیمارستان,
چکیده مقاله :
مقدمه: پژوهش حاضر به طراحی مدل تعالی سازمانی با محوریت عامل انسانی با استفاده از رویکرد مهارت‌آموزی جهت ارتقا سطح کیفیت خدمات و بهبود عملکرد بیمارستان پرداخته است. روش: پژوهش کیفی حاضر به روش مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته با 20 نفر از مدیران بیمارستان‌ها به روش نمونه‌گیری هدفمند در دسترس و تکنیک گلوله برفی در سال ۱۴۰1 انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش گراندد تئوری در بستر نرم افزارهای MAXQDA 2020 و EXCEL 2019 در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام گردید. روایی پژوهش با تائید اعضاء و مشارکت‌کنندگان و شیوه تلفیق و همسوسازی داده‌ها و پایایی از روش ضریب توافق یا همخوانی میان دو متخصص مورد آزمون قرار گرفت. یافته‌ها: ابعاد مختلف تعالی سازمانی در بیمارستان‌ها در قالب پارامترهای مدل پارادایمی (عوامل علّی، زمینه‌ای، مداخله‌گر و پیامدها) دسته‌بندی شد. در شرایط علّی می‌توان به مولفه‌های رهبری، منابع انسانی و در شرایط زمینه‌ایی مولفه‌هایی چون منابع و امکانات، تعهد و در شرایط مداخله‌گر مولفه‌هایی چون فرایندها، استراتژی‌ها و در راهبردها به رویکرد مهارت‌آموزی (مهارت فنی و تخصصی، مهارت انسانی ارتباطی، مهارت ادراکی) و در پیامدها، به مولفه‌هایی چون رضایت بیماران، رضایت خانواده بیماران، رضایت کارکنان و رضایت از نظام سلامت اشاره نمود. نتیجه‌گیری: رضایت از کیفیت خدمات نظام سلامت بیش از هر موردی نیازمند تامین رهبری و منابع انسانی مناسب می‌باشد و رویکرد مهارت‌آموزی (مهارت فنی و تخصصی، مهارت انسانی ارتباطی، مهارت ادراکی) برای نیل به تعالی سازمانی مطلوب در بیمارستان‌ها، باید مورد توجه بیشتری واقع شود.
Introduction: The current research has focused on the design of the organizational excellence model with human-centered skill-learning approach to improve the quality of services and improve the performance of the hospital. Methodology: The present qualitative research was conducted using semi-structured interviews with 20 hospital managers using purposeful sampling and snowball technique in 2021. Data analysis was done using the grounded theory method in MAXQDA 2020 and EXCEL 2019 software during three stages of open, central and selective coding. The validity of the research was tested by the approval of the members and participants and the method of combining and aligning the data and the reliability by agreement coefficient between two experts. Findings: Different dimensions of organizational excellence in hospitals were categorized in the form of paradigm model parameters (causal conditions, contextual conditions, intervening conditions and consequences). In causal conditions, we can refer to the components of leadership, human resources, and in contextual conditions, components such as resources and facilities, commitment, and in intervening conditions, components such as processes, strategies, and in strategies, to the skill-learning approach (technical and specialized skills, communication human skills, cognitive skills) and in the results, to patient satisfaction, patient family satisfaction, staff satisfaction, and health system satisfaction components. Conclusion: Satisfaction with the quality of health system services requires the provision of appropriate leadership and human resources more than anything, and skills training approach (technical and specialized skills, human communication skills, and cognitive skills) should be considered to achieve the desired organizational excellence in hospitals.
براتي، اميد و همكاران (1395). بررسي چالش‌هاي مديريت بيمارستان: يك مطالعه كيفي در بيمارستان‌هاي شيراز. علوم پزشكي صدرا، دوره 4، شماره 3، صص 149-160.
احمدیان، علی (1396). توانمندسازي و مهارت‌اندوزي در دوره خدمت سربازي. نمای راهبردی، سال پانزدهم، شماره 13.
بهشتي روي، بهارك. و همكاران (1394). ضرورت طراحي مدل تعالي سازماني در مراكز بهداشتي درماني روستايي. مجموعه مقالات كنفرانس بين المللي مديريت و علوم انساني.
اعتمادیان، مسعود و همکاران (1399). عوامل موفقیت رهبری در بیمارستان: مطالعه موردی بیمارستان شهید هاشمی نژاد. نشریه علوم پزشکی رازی، دوره 27، شماره 1، صص 38ـ 61.
اقبال، فرزانه؛ یارمحمدیان، محمدحسین؛ سیادت، سیدعلی، هویدا، رضا؛ یزدانی، علیرضا.(1389). حوزه‌های بهبود بر اساس مدل تعالی در بیمارستان امام موسی کاظم (ع). مجله مدیریت اطلاعات سلامت، دوره هفتم، صص 138 ـ 145.
انتظاري، عباس، جليلي، زهرا، محققي، محمد علي و ممتاز منش، نادر (1389). چالش‌هاي اموزش پزشكي جامعه نگر در ايران، طب و تزكيه، شماره 77، صص 52-64. فاضلي كبريا، ح. و همكاران (1397). نقش دانشگاه فني‌وحرفه‌اي در توسعه مهارت‌آموزي و اشتغال‌زايي. كارآفرین، شماره 43، صص 11-32.
بهارک شیرزاد، کبریا، مومنی، اکرم، هاشم‌نیا، شهرام (1396). شناسایی و اولویت‌بندی نیازهای آموزشی مدیران بیمارستان بقیه الله (عج) در زمینه مهارت‌های انسانی، ادراکی و فنی. فصلنامه مدیریت بهداشت و درمان. دوره 8، شماره 2 شماره پیاپی 24 تابستان 1396 صفحه 87-105.
تقوي، س.ز. و همكاران (1394). نيازسنجي مهارت‌آموزي بر اساس سند آمايش سرزمين در بخش صنعت. مهارت‌آموزيف دوره 4، شماره 14، صص 83-101.
تقي زاده هرات علي، نورالسنا رسول (1392). بازآفريني معيار نتايج مشتريان الگوي تعالي سازماني متناسب با بخش بهداشت و درمان در جايزه ملي بهره‌وري و تعالي سازماني. مديريت سلامت 1392، دوره 16، شماره 54، از صفحه 82 تا صفحه 96.
خدادادی، فاطمه و حسومی، طاهره (1391). بررسی رابطه مهارت های سه گانه مدیران با اثربخشی آن‌هااز نظر دبیران دبیرستان های دخترانه شهر ساری. فصلنامه علمی ـ پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، سال سوم، شماره سوم، صص 75 ـ 90.
علاقه بند، علی (1385). مدیریت عمومی. تهران، نشر روان.
ربیعی سنگلجی، وحید (1397). بررسی تاثیر مهارت های مدیریتی بر عملکرد سازمانی ادارات ورزش و جوانان استان مازندران. پنجمین همایش ملی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تیرماه 1397 دانشگاه تهران
رجب بیگی، مجتبی، حمیدی، مجتبی (1393). دانشگاه سازمانی. آموزش در علوم انتظامی، (18)، صص61-40.
رحماني، س.ف. و همكاران (1394). ايجاد كارگاه‌هاي آموزشي فناورانه در مهارت‌آموزي با رويكرد كاهش هزينه‌هاي آموزشي. مهارت‌آموزي، دوره 3، شماره 12، صص 7-18.
رحمان زاده، الهه (1386). تعهد سازمانی پرستاران بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران. مجله مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری دانشگاه علوم پزشکی ایران، دوره 26، شماره 86، صص 29 ـ 38.
رضاييان، علي، (1373). مديريت رفتار سازماني (مفاهيم، نظري هها و کاربردها). تهران : انتشارات دانشکده مديريت دانشگاه تهران.
سخندان، حسینعلی (1400). همبستگی سلامت روانی با رضایت شغلی و تعهد سازمانی کادر درمانی بیمارستان بانک ملی ایران. طب خانواده نوین، دوره 1، شماره 1، صص 2 ـ 10.
صادقی، احمد، و حجازی، علی. (1391). خود ارزیابی عملکرد بیمارستانهای آموزشی شهر بجنورد بر اساس الگوی تعالی سازمانی EFQM. مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، 4(2 (پیاپی 12))، 201-208
کاووسی، اسماعیل، حسینی راد، سیدمهدی (1396). ارایه مدلی برای توسعه آموزش‌های مهارتی در سازمان. فصلنامه علمی آموزش در علوم انتظامی. دوره 24، شماره 18، پاییز 1396، صفحه 41-60.
ملک زاده، رویا، محمودی، قهرمان، عابدی، قاسم (1398). ارزیابی عملکرد بیمارستان آموزشی امام خمینی (ره) ساری با مدل تعالی سازمانی و رویکرد مدل برنامه‌ریزی عملیاتی. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران ۱۳۹۸، ۲۹ (۱۷۷) :۱۵۷-۱۶۵.
ملكي، محمد رضا و احمد رضا ايزدي (1387). مقايسه نتايج در دو بيمارستان تأمين اجتماعي تهران بر اساس الگوي تعالي سازماني، مجله علمي دانشگاه علوم پزشكي قزوين، سال دوازدهم، شماره 2 (پي در پي 47)، تابستان 1387.
نجمي، منوچهر و حسيني سيروس (1387)، مدل سرآمدي EFQM از ايده تا عمل. تهران: سرآمد.
ولی قزوینی، سکینه، شاه بهرامی، الهام، نظری، یاسر، مرادی، فردین، و کلهر، روح اله. (1391). ارزیابی عملکرد بیمارستان شهید رجایی قزوین بر اساس الگوی تعالی سازمانی EFQM. پیاورد سلامت، 6(1)، 70-78.
یعقوبی، مریم، سقاییان نژاداصفهانی، سکینه، ابوالقاسم گرجی، حسن، نوروزی، محسن، و رضایی، فاطمه. (1388). رابطه عدالت سازمانی بارضایت شغلی و تعهد سازمانی در بین کارکنان بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مدیریت سلامت، 12(35)، 25-32.
یونسی فر، سیدمحمد، شاهین، آرش، و صنایعی، علی. (1392). ارزیابی عملکرد بیمارستان شهید صدوقی یزد بر اساس الگوی تعالی سازمانی EFQM. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 21(1 (پیاپی 88))، 37-44.
هداوند، س. (1390). بررسي مهارتهاي مورد نياز مهندسان در برنامه‌هاي آموزش مهندسي با استفاده از مدل مهارتي كاتز. فناوري آموزش، دوره 6، شماره 1، صص 9-16.
یوسفی، فریده (1386). رابطه هوش هيجاني و مهارتهاي ارتباطي در دانشجويان. روانشناسی تحولی، دوره 3، شماره 9، صص 5 ـ 13.
Al-Dahaafi. Hassan Saleh and Alosani. Mohammed Saleh. (2021).The intermediary role of organizational performance as a driver of total quality management and enterprise resource planning to wards achieving organizational excellence. The TQM journal,1 september 2021.
Bounazef, D & ,.Van Caillie, D. (2017). Leadership and organisational values in university hospital centres: An analysis based on EFQM model.
Calvo-Mora A., Dominguez-Cc,M., & Criado, F. (2018).Assessment and improvement of organizational social impact through the EFQM Excellence Model. Total Quality Management & Business Excellence, 29 (11-12), 1259-1278.
Hashemy SH, Yousefi M, Soodi S, Omidi B. Explaining human resource empowerment pattern and organizational excellence among employees of emergency of Guilan's University hospitals. Procedia-Social and behavioral sciences. 2016;230:6-13.
Kim, D. & Kumar,V. and Murphy, s. (2010). “ European foundation for quality management business excellence model”. In :international journal of quality & reliability management. Vol.
Torabi PA, Orabi PA, Rekab ES. Self-assessment based on EFQM excellence model in Ahvaz selected hospitals. 2011.