تحلیل فقهی رقابت آزاد اقتصادی بر اساس مفهوم متداول آن
محورهای موضوعی : فقه و تاریخ تمدّن
1 - دانشیار، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تهران
کلید واژه: فقه اسلامی, رقابت اقتصادی, رفتار سودجویانه, انحصار اقتصادی, مسابقه اقتصادی, تبانی اقتصادی, رقابت کامل,
چکیده مقاله :
براساس مبانی نظام اقتصادی سرمایه‌داری، در عرصة اقتصادی دو اصل رفتاریرقابت اقتصادی(رفتار مطلوب) و انحصار(رفتار نامطلوب) مطرح شده است.همین نگاه به ادبیات اقتصاد اسلامی و ایران نیز راه یافته است و رقابت اقتصادیمحض یا رقابت اقتصادی با پسوند یا پیشوندی، رفتار اقتصادی مطلوب، شناختهشده و به عنوان مؤثرترین مؤلفه در طراحی نظام اقتصادی اسلام و ایران بر آنتاکید میشود. به‌رغم اهمیّت این امر در طراحی و اجرای نظام اقتصادی اسلام وایران، هیچ تحقیقات درخوری دربارة تبیین موضوع رقابت اقتصادی، موضوعاتمرتبط با آن، احکام فقهی رقابت اقتصادی و نیز احکام موضوعات مرتبط بارقابت براساس مبانی و فقه اسلامی صورت نگرفته است. بنابراین، این تحقیق درپی پاسخ به این پرسش است: آیا رقابت اقتصادی مورد تایید آموزه‌های اسلامیاست؟ این تحقیق معتقد است که اگر براساس مبانی و فقه اسلامی رفتار رقابتاقتصادی تحلیل شود، این فرضیه قابل اثبات است: رقابت اقتصادی براساسمفهوم متداول آن، رفتاری غیر مجاز است. همچنین، در صورت جواز، اینکه ایناصل رفتاری، مبنای طراحی نظام اقتصادی اسلام قرار گیرد، با تردید جدیمواجه است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات -کتابخانه‌ای و با بهرهگیری از روشهای عقلایی، درصدد پاسخگویی به پرسشمطرح شده و اثبات فرضیة تحقیق است.