نگاهی به جایگاه تمدنی دارالاحسان سنندج در دوره قاجاریه
محورهای موضوعی : فقه و تاریخ تمدّن
جمشید منتشلو
1
(دانشجو دکترای تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه آزاد مشهد و مدس دانشگاه فرهنگیان سنندج)
شهربانو دلبری
2
(استادیار، گروه تاریخ و تمدّن ملل اسلامی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد)
نصرالله پور محمدی املشی
3
(دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین، قزوین، ایران)
کلید واژه: قاجاریه, موقوفات سنندج, مسجددارالاحسان, امان الله خان اول, فعالیت‌های آموزشی,
چکیده مقاله :
مسجد دارالاحسان سنندج از دوره قاجاریه تا زمان حاضر را می توان یکی از فعال ترین مساجد تاریخ کردستان نامید ،که گذشته از امر عبادی به مسائل آموزشی نیز توجه زیادی داشته است و بسیاری از علمای کردستان از این مسجد بهره مند شده و منشا خدمات شایسته ای و ارزنده ای شده اند.این مسجد همان طور که اشاره شد ،که علاوه بر وظیفه اصلی و مهم آن در امر عبادت، نقش آموزشی و فرهنگی آن در استان کردستان دارای اهمیت بسیار زیادی است،ونیز با دارا بودن موقوفات زیاد موفقیت های زیادی در این زمینه داشته است . به طوری که آوازه دارالاحسان وحضور علما در این مکان باعث جذب دانشمندان و علمایی در کردستان می شد و نقطه اتصال علما محسوب می شد. اهمیت این مسجد جدا از مسجد جامع بودن شهر، موقعیت خاص علمی آن بوده است که طلاب علوم دینی از شهرهای دور و نزدیک جهت فراگیری علوم دینی به این مسجد می آمدندو نیز در این مسجد-مدرسه استادان بلند پایه ی علوم دینی برای تدریس علوم و معارف اسلامی از طرف والی دعوت می شدند. تاثیرات این مسجد از فعالیت مستمر آن تا به امروز در جامعه اسلامی منطقه قابل مشهود است. در زمان قاجاریه این مسجد دارالعلم و دارالملک فرهنگ مذهبی و آموزشی کردستان بود و بسیاری از علمای اهل تسنن در این مسجد تعلیم و تربیت یافتند علاوه بر این به لحاظ سیاسی نیز نقش مهمی در انتقال فرامین و دستورهای والیان و حاکمان کردستان به مردم و تقویت و ثبات سیاسی محلی داشت.سئوال اصلی درباره چگونگی و حدود جایگاه آن در کردستان دوره قاجاریه می باشد؟بنابراین به نظر می رسدجایگاه این مسجد و بانی آن وشیعه بودن او ، بیشترین نقش فرهنگی و آموزشی وپرورش علما و فقها در این زمینه در دوره قاجاریه داشته است . تلاش شده است تا بر اساس سند موقوفات و منابع محلی با روش توصیفی –تحلیلی، کارکرد این مسجد و موقوفات آن در کردستان دوره قاجاریه مورد بررسی قرار گیرد