بررسی چالش ها و موانع اعمال نظارت واقعی در دستگاههای اجرایی از دیدگاه قانون و اسلام
محورهای موضوعی : فقه و تاریخ تمدّناسماعیل فرخ معینی 1 , احمدرضا بهنیافر 2 , داوود داداش نژاد 3
1 - دانشجوی دکتری تخصصی ، رشتۀ الهیات و معارف اسلامی ، گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
2 - استادیار ، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
3 - استادیار ، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
کلید واژه: امر به معروف و نهی از منکر, موانع, نظارت, کنترل,
چکیده مقاله :
می دانیم که امر بازرسی و انجام وظیفۀ کارآمد دستگاههای نظارتی ، در پیشرفت و توسعۀ هر سازمان و نظارم مدیریتی و سیاسی من جمله دولت ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و هیچ الگوی پیشرفتی در دنیا ، من جمله الگوی پیشرفت ایرانی – اسلامی ، نمی تواند خود را از این مولفۀ بسیار حیاتی بی نیاز بداند. با این حال ، بررسی نظام نظارتی در جمهوری اسلامی ایران ، نشان می دهد که موضوع مهم نظارت برای سلامت سیستم اداری ، کم و بیش در قانون اساسی و سایر قوانین موضوعۀ کشور ، مد نظر بوده است اما برای ساختار اساسی با جزئیات ریز آن ، به منظور تقویت روزافزون بحث نظارت ، مطابق با علم روز جامعه و جلوگیری از ترفندهای جدید و بیشمار دور زدن قانون ، طرح و جدیتی دیده نمیشود. بنابراین برای نیل به هدف غایی که همان سلامت اداری می باشد ، عزم جدی و تلاشی مضاعف را می طلبد تا تمام اجزای مختلف نظام سیاسی و اداری را تحت پوشش خود قرار دهد. برای انجام این کار، قطعا موانع و مقاومت هایی در مسیر این راه دشوار وجود دارد که لازم است ، این موانع و چالش ها از سر راه برداشته شوند. از جمله موانعی که میتوان نام برد ، موانع مربوط به امیال نفسانی و اخلاقیات رذیله ، کوتاهی در فرهنگ سازی موضوع و اهمیت نظارت ، فرهنگ نظارت ناپذیری ، ضعف نگرش اجتماعی و نگرش اصلاحی ، تعدد دستگاههای نظارتی و نبود واحد متمرکز و عالی نظارتی ، وجود فساد اداری در ستگاهها و عدم برخورد عبرت آموز و بازدارنده ، ضعف نظام اداری ، ضعف در پاسخگویی نهادها و مسئولین ، ضعف و کوتاهی مجلس شورای اسلامی در وظایف نظارتی ، وجود خلاءهای قانونی ، کثرت قوانین متداخل ، عدم تحقق وظیفه امر به معروف و نهی از منکر از سوی مردم و ...در این مقاله سعی شده موانع و چالش های مهمی که مانع از اجرای نظارت واقعی میشود ، را برشمرده و به ساز و کارهای رفع این موانع ، می پردازد.