دهخدا و بازتاب وقایع مشروطه در مقالات چرند پرند
محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ
دکتر حمیدرضا جدیدی
1
()
اکرم ویسکرمی
2
()
کلید واژه: مشروطه, دهخدا, بازتاب وقایع, چرند پرند, صور اسرافیل,
چکیده مقاله :
چکیده جنبش مشروطه نهضتی برای آزادی بیان، اندیشه و قلم بود. در این زمان نشریات و روزنامه‌ها به آزادی نسبی رسیدند. شاعران و نویسندگان روشنفکر و مشروطه خواه بر آن شدند مسائل و مشکلات عمیق اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه‌ی ایران آن روز را در قالب شعر، نثر سیاسی وطنزگونه، شبنامه‌ها و خطابه ها منعکس نمایند. در میان انبوه روزنامه‌ها و نوشتارها، روزنامه‌ی صور اسرافیل نقشی چشمگیر داشت. این روزنامه‌یِ مردمی با سردبیری و نویسندگی دهخدا بر آن شد مسائل سیاسی روز و مشکلات اجتماعی- فرهنگی را در قالب مقالاتچرند پرند که با زبانی ساده و عامیانه برای توده‌ی مردم نوشته می‌شد، بهتر و واضح ترمنتقل کند و در واقع شمارگان بالای این روزنامه به دلیل همین زبان مردمی و سبک نگارش ساده‌ی آن بود. دغدغه‌ی اصلی دهخدایِ روشنفکر از طرح این مقالات بیان مسائل ریشه‌ای جامعه در قالب طنز بود. او نه تنها از ناهنجاری‌های سیاسی و اجتماعی سخن می‌راند و انتقاد می‌کرد بلکه خواستار جامعه‌ای ایده‌آل و سازنده بود. از این رو سازندگی و داشتن جامعه‌یی آزاد با مردمی هوشیار، باسواد و آگاه به مسائل روز به دور از جهل و خرافه هدف والای دهخدای مشروطه خواه و انقلابی بود. اصلاحات ساختاری با زیربنای اجتماعی- فرهنگی شعار و محتوای مقالات"چرند پرند"گردید. نظر به اهمیت و جایگاه ویژه‌ی این مقالات در روزنامه‌ی صور اسرافیل، این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی به دنبال بررسی مقالات چرند پرند و بازتاب وقایع تاریخی دوران مشروطه بر این مقالات است. واژگان کلیدی:دهخدا، چرند پرند، مشروطه، صور اسرافیل، بازتاب وقایع