تحلیل عوامل داخلی و خارجی تاثیرگذار بر وضعیت سیاسی-اجتماعی تبریز در جنگ جهانی اول

علی تاروردی نسب ¹ (گروه تاریخ،واحدشبستر،دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر ،ایران)
معصومه قره داغی ² (گروه تاریخ،واحد شبستر،دانشگاه آزاد اسلامی،شبستر،ایران (نویسنده مسئول))
عباس قدیمی قیداری ³ (گروه تاریخ، دانشگاه دولتی تبریز،تبریز،ایران)
نازلی اسکندری نژاد ⁴ (گروه تاریخ،واحدشبستر،دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر ،ایران)

تاریخ ارسال : 1401/09/28 تاریخ تایید : 1402/03/12

کلید واژه: وابستگی, تبریز, جنگ جهانی اول, ضعف دولت مرکزی, هویت گرایی,

چکیده مقاله :

ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی خود در طول تاریخ محل مناقشه دولتهای بزرگ جهانی بوده است. در جنگ جهانی اول علیرغم اینکه دولت ایران به صراحت اعلام بی طرفی کرد اما همین ویژگی های استراتژیک ایران سبب شد کشور درگیر مناسبات سیاسی نیروهای درگیر جنگ شود. در این مناسبات سه عامل جریانات هویت گرا، وابستگی ایران به دولتهای بیگانه و ضعف سیاسی و اقتصادی دولت مرکزی تعیین کننده بوده است. در این دوره تبریز به دلیل موقعیت جغرافیایی، ساختار اجتماعی و فرهنگی خود عرصه مناقشه بین نیروهای عثمانی و روس بود. دولتهای عثمانی و آلمان با کوبیدن بر طبل احساسات هویت طلبانه گروه های نژادی، قومی و مذهبی سعی کردند موقعیت خود را در منطقه تثبت کنند و از طرفی دیگر نفوذ و قدرت دولت روسیه و وابستگی و ضعف دولت مرکزی در برابر آنها سبب شد آذربایجان و بویژه شهر تبریز در این دوران شاهد رویدادهایی همچون فعالیت پانترکها، مقابله ملی گراها در برابر هویت طلبان ، اختلافات مذهبی و دینی و مانع تراشی دولت روسیه در برابر احیاء سنت ولیعهد نشینی تبریز باشد.

چکیده انگلیسی :

Due to its geographical, economic and political location, Iran has been a place of conflict for major world powers throughout history. In the First World War, despite the fact that the Iranian government declared neutrality, the same strategic characteristics of Iran caused the country to become involved in the political relations of the warring forces. In these relations, the three factors of identitarian currents, Iran's dependence on foreign governments and the political and economic weakness of the central government have been decisive. During this period, due to its geographical location, social and cultural structure, Tabriz was the area of conflict between the Ottoman and Russian forces. The Ottoman and German governments tried to establish their position in the region by beating the drum of identitarian feelings of racial, ethnic and religious groups, and on the other hand, the influence and power of the Russian government and the dependence and weakness of the central government caused Azerbaijan and especially During this period, the city of Tabriz witnessed events such as the activities of the Pan-Tereks, the confrontation of the nationalists against the identity seekers, religious and religious differences, and the Russian government's obstruction of the revival of the tradition of the Crown Prince of Tabriz.