رویکرد مشیت گرایی در تاریخ نگاری عصر ایلخانی ( مطالعه موردی ، واقعه سقوط بغداد)
محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخمریم نظرالهوئی 1 , محبوبه شرفی 2 *
1 - دانشجوی دکتری رشته تاریخ اسلام ، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران.
2 - گروه تاریخ،دانشکده علوم انسانی،واحد یادگار امام ،دانشگاه آزاد اسلامی ، شهر ری ،ایران
کلید واژه: تاریخ نگری, مورخان عصر ایلخانی, سقوط بغداد, رویکرد مشیت گرایانه, رویکرد علّی انتقادی.,
چکیده مقاله :
سقوط خلافت عباسی از رویدادهای مهّم قرن هفتم ق است که در آثار مکتوب تاریخی، بازتاب گوناگون داشته، هر یک از مورخان از منظر خاصّی آن را روایت کرده اند. این پژوهش می کوشد به منظور شناخت رویکرد مشیت گرایانه تاریخ نگاران به واقعه سقوط بغداد، با بهره گیری از روش مقایسه ای به واکاوی و بازشناسی روایات منتخب درآثار تاریخ نگارانه فارسی عصر ایلخانی بپردازد.مسئله اصلی این است کدام راویان در روایت واقعه سقوط بغداد از منظر مشیت گرایی به واقعه نگریسته و این امر چه تاثیری در روش تاریخ نگاری آنان داشته است؟ یافته های پژوهش مبتنی بر روش تاریخی با رویکرد توصیفی _تحلیلی نشان می دهد مورخان عصر ایلخانی فارغ از اندیشه مشیّت الهی نبودند، با این حال برخی مورخان با توجّه به موقعیت و نوع نگاه به چیستی تاریخ، سطحی از رویکرد علّی، انتقادی به واقعه داشته و به بخشی از واقعیات تاریخی دست یافته اند. این امر تاریخ نگاری آنان را در روایت واقعه سقوط بغداد در استمرار تاریخ نگاری سنتی تا تغییر به سوی تاریخ نگاری تحلیلی در نوسان قرار داده است.
The fall of the Abbasid caliphate is one of the important events of the 7th century BC, which has had various reflections in written historical works, and each historian has narrated it from a specific perspective. This research tries to understand the providential approach of historians to the fall of Baghdad by using a comparative method to analyze and recognize selected narratives in Persian historiographical works of the Ilkhanid era. The main issue is which narrators in the narrative of the fall of Baghdad from The perspective of providentialism looked at the event and what effect did this have on their historiography? The findings of the research based on the historical method with a descriptive-analytical approach show that the historians of the patriarchal era were not free from the idea of divine providence, however, some historians, considering the situation and type of view of what history is, had a level of causal approach, criticizing the event and They have achieved some of the historical facts. This has made their historiography fluctuate in the narrative of the fall of Baghdad in the continuation of traditional historiography until the change towards analytical historiography.