تجدید رقابت میان اصولی و اخباری در صدر دوره قاجار
محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ
الهام امیری
1
(دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
غلامحسین زرگری نژاد
2
(استاد گروه تاریخ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ایران)
سینا فروزش
3
(دانشیار گروه تاریخ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
کلید واژه: اجتهاد, روحانیت, اخباریگری, عصر قاجار, استرآبادی,
چکیده مقاله :
تجدید رقابت میان اصولی و اخباری در صدر دوره قاجارچکیده:اختلاف نظر میان دو مکتب فقهی اخباری و اصولی، پیش از آنکه در سده 12 ه.ق به پایان برسد چالش دنباله‌دار بین دو نحله در قرن 13 نیز مجددا شروع می‌شود. در این روند پیوستگی‌های نسبی و سبب بین روحانیون اصولی به تقویت مجتهدان و اتحاد آنها علیه دیدگاه روحانیون اخباری منجر شد. با ظهور میرزامحمد استرآبادی(در قرن سیزدهم هجری و در روزگار قاجاریه) دور جدیدی از تشدید تقابل بین علمای اخباری و اصولی به وقوع پیوست. مجادلات و مباحثات دو اندیشه اصولی و اخباری در دوره قاجار پیامدهای گوناگون سیاسی و مذهبی داشت که به ویژه در حوزه‌ی تحولات مربوط به دستگاه روحانیت در گسترش اندیشه اجتهاد و تقلید، تحکیم نهاد مرجعیت قدرت یابی و نفوذ روحانیت در میان توده‌های مردم و رویارویی با دولت و نظام حکومتی، گرایش بخشی از روحانیت اصولی به اندیشه‌های روشنگرانه و تفکرات جدید و استقبال از برخی مظاهر نوگرایی ظاهر شد. تحولات سیاسی منطقه و از جمله جنگهای ایران و روس عامل رقابت میان اصولیان و اخباریان بود. این مقاله تلاش دارد تا با پیگیری قرابت‌های موجود بین علمای دینی درباره علل گرایش‌های اخباری در میان روحانیت عصر قاجار بپردازد و تجدید رقابت میان این دو نحله در عرصه تحولات درون سازمانی روحانیت بررسی شود.واژگان کلیدی: اخباریگری، اجتهاد، استرآبادی، روحانیت، عصر قاجار
Renewal of competition between Usuliyan and akhbarians at the beginning of the Qajar periodAbstractDisagreement between the two schools of jurisprudence, Akhbari and Usuli, before the end of the 12th century AH, the series of challenges between the two schools in the 13th century begins again. In this process, the relative and causal connections between the fundamentalist clerics led to the strengthening of the mujtahids and their unity against the views of the Akhbari clerics. With the advent of Mirza Mohammad Astarabadi (in the thirteenth century AH and during the Qajar period), a new round of intensification of the confrontation between akhbarian and fundamentalist scholars took place. discussions about both fundamentalist and akhbarian ideas in the Qajar period had various political and religious consequences, especially in the field of incitement related to the clerical apparatus in spreading the ideas of ijtihad and imitation, strengthening the institution of authority and influence of the clergy among the Tuido people and confronting The government, part of the fundamentalists clergy, appeared to enlightenment and new ideas and to welcome some manifestations of modernity. Political developments in the region, including the Iran-Russia wars, were the cause of rivalry between the fundamentalists and the Akhbaris. This article tries to follow the existing similarities between religious scholars about the causes of akhbarian tendencies among the clergy of the Qajar era and to examine the renewed competition between these two sects in the field of intra-organizational developments of the clergy.Keywords: Akhbari, Ijtihad, Astarabadi, Clergy, Qajar era
_||_