بررسی تطبیقی جایگاه و نقش دیوان اشراف در دوره ایلخانان و صفویه
محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ
علی خادمی پور
1
,
علی رحیمی صادق
2
*
,
ایرج جلالی
3
1 - دانشجوی دکتری گروه تاریخ وتمدن ملل اسلامی، واحد بافت، دانشگاه آزاد اسلامی ، بافت، ایران
2 - معاون اموزشی دانشگاه ازاد اسلامی واحد بافت
3 - استادیار، گروه تاریخ تمدن ملل اسلام ، واحد بافت ،,دانشگاه آزاد اسلامی ، بافت ، ایران
کلید واژه: دیوان اشراف , کارکرد امنیتی , کارکرد بازرسی و مالی , ایلخانان , صفویه,
چکیده مقاله :
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تطبیقی جایگاه و نقش دیوان اشراف در دوره ایلخانان و صفویه بوده است. این پژوهش با مطالعه سیر تحولات دیوان اشراف در نظام دیوان سالاری و ساختار حکومتی و سیاسی در دوره ایلخانان و صفویه در پی پاسخ دادن به این سوال است که دیوان اشراف در دوره ایلخانان و صفویه از منظر ساختاری و کارکردی چگونه بوده اند و چه تاثیر تاریخی در فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی داشته است؟ نتایج حاصل این پژوهش نشان می دهد که در حکومت های دوره ایلخانان و صفویه دیوان اشراف هم از منظر دیوانسالاری دارای جایگاه مستقل و مهمی در ساختار حاکمیتی و سیاسی این حکومت ها بوده است و به لحاظ کارکردی دارای وظایف متعددی همچون رسیدگی و نظارت بر امور مالی و جمع آوری و ثبت و ضبط خراج و مالیات از ولایات ، جاسوسی ، کسب اخبار محرمانه از ولایت ، عملکرد شاهزادگان ، وزا و کارگزاران دربار ، نظامیان ، اشراف ، خوانین و فعالیت های حکومت های همسایه و بخصوص تحرکات نظامی آنان و ... بر عهده داشته است. این مقاله با تکیه بر روش تحقیق تاریخی با اتکا به شواهد توصیفی برگرفته از منابع اصلی و تحقیقی به بررسی تطبیقی جایگاه و نقش دیوان اشراف در دوره ایلخانان و صفویه پرداخته است.
The main goal of the current research is to compare the status and role of the Court of Nobles during Ilkhanate and Safavid period. This research, by studying the evolution of the court of nobles in the bureaucratic system and the governmental and political structure in the Ilkhanate and Safavid era, seeks to answer the question of what the noble court was like in the period of Ilkhanate and Safavid in terms of structure and function, and what historical impact it had on Has Islamic Iranian culture and civilization?The results of this research show that in the governments of the Ilkhanate and Safavid periods, the Divan of the Nobles had an independent and important position in the governance and political structure of these governments from the point of view of bureaucracy, and in terms of functionality, it had several duties such as handling and monitoring financial affairs and Collecting and recording tributes and taxes from the provinces, spying, obtaining confidential news from the province, the performance of princes, court officials, soldiers, nobles, and the activities of neighboring governments, especially their military movements, etc. had This article, relying on the historical research method and relying on the descriptive evidence taken from the original and research sources, has done a comparative study of the position and role of the Court of Nobles in the Ilkhanate and Safavid periods.