مطالعه و بررسی تاثیرات اعطای اقطاعات در دوره سلجوقی با نگاهی ویژه به اقطاعات نظامی
محورهای موضوعی : فصلنامه تاریخ
نصرت اله طاهرخانی
1
(دانشجوی دکتری تاریخ تمدن و ملل اسلامی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران)
کوروش فتحی
2
(گروه تاریخ،دانشگاه فرهنگیان حکیم ابوالقاسم فردوسی،کرج فردیس،ایران)
بشری دلریش
3
(استادیار،گروه تاریخ، واحد تاکستان،دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان ایران)
علی ذاکری
4
(استادیار گروه تاریخ ، دانشگاه اراک، اراک، ایران.)
کلید واژه: سلجوقیان, اقطاع, ملک شاه,
چکیده مقاله :
در دوره سلجوقیان اقسام اقطاع عشیرتی، اقطاع دیوانی، اقطاع نظامی، اقطاع دیوانیان و درباریان و اقطاع شخصی وجود داشته است .در اقطاع غیرنظامی، گرچه مقطعان می‌توانستند به قدرت اقتصادی بسیاری دست یابند، اما به دلایل عدیده ازجمله محدویت کمی زمین واگذاری، عدم سکونت دائمی در اقطاع، عدم توانایی تولید ساختارهای مشابه و موازی با حکومت مرکزی، نمی توانستند به تقابل مستقیم با حکومت بپردازند، اما اعطای اقطاع نظامی هرچند در ابتدای این دوره و دوران سلاطینی چون آلب ارسلان و ملکشاه موجب موفقیت سلجوقیان و نگهداشتن امرا و وفاداری آن ها به حکومت مرکزی شد اما به تدریج موجب قدرت گیری اقتصادی و سیاسی امیران مقطع و پس از آن تمایل به افزایش و توسعه قدرت سیاسی در آنان گشت و ضعف نظامی و سیاسی حکومت مرکزی را باعث‌شد. امیران مقطع تا بدانجا پیش رفتند که شروع به سرکشی و تمرد نسبت به مقام سلطنت شدند. در جنگ‌های جانشینی بین ملک‌های سلجوقی، در ظاهر از قدرت نظامی خود در حمایت از ملک‌های مدعی سلطنت برمی آمدند اما در نهان در جهت تسلط بر ساختار سلطنت و هدایت و رهبری امور مربوط به سلطنت نه تنها ملک‌های دلخواه را برتخت می نشاندند و دیگری را عزل می نمودند بلکه حتی تا قتل سلاطین پیش رفتند و موجب اضمحلال سلطنت سلجوقیان شدند.
During the Seljuq period, there were various types of tribal EQTA, civil EQTA, military EQTA, civil and courtier EQTA, and personal EQTA. In the civil EQTA, although the clans could achieve a lot of economic power, but due to many reasons, including limited land allocation, lack of settlement Constantly in EQTA, the inability to produce structures similar and parallel to the central government, they could not directly confront the government, but the granting of military EQTA, although at the beginning of this period and during the era of sultans such as Aleb Arslan and Malik Shah, led to the success of the Seljuks and the maintenance of its loyalties. became the central government, but it gradually caused the economic and political power of the emirs of the period and after that the desire to increase and develop political power in them and caused the military and political weakness of the central government. The emirs of the period went to the point where they started to rebel and disobey the authority of the sultanate. In the wars of succession between the Seljuk kingdoms, on the surface, they used their military power to support the kingdoms claiming the monarchy, but in secret, in order to dominate the structure of the monarchy and guide and lead the affairs related to the monarchy, they not only dethroned the desired kingdoms and deposed the other. They even went as far as killing the sultans and caused the collapse of the Seljuk dynasty