نگاه صدرایی به خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی حِکمی در حکمرانی مطلوب
محورهای موضوعی :
بهزاد محمدی
1
*
,
علی رضا بیابان نورد سروستانی
2
*
1 - گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، فیرورآباد، فارس، ایران
2 - گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، فارس، ایران
کلید واژه: حکمت, اصالت وجود, حرکت جوهری, خودسازی, جامعه پردازی, تمدن سازی, اسفار اربعه,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر بررسی خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی در اندیشه صدرالمتالهین شیرازی است. حکمت به ویژه حکمت متعالیه سنگ زیرین حکمرانی و رهبری جامعه بوده و برونداد حکمت متعالیه، حکومت و حکمرانی سعادت بخش است. ملاصدرا بر اساس مبانی حکمی خویش به ویژه مبانی انسان شناختی، اصالت هستی و حرکت جوهری حکمت متعالیه‌ای بنا نهاده که حکومت بدون آن استواری و بازدهی ندارد. یافته های این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی بیانگر این مهم است که ملاصدرا در اندیشه متعالی خود به خصوص اسفار اربعه با قواعد عقلی و فلسفی می تواند در حوزه حکمرانی انسان کامل، نقش آفرین باشد. همچنین حکمت متعالیه به دنبال توسعه مادی و معنوی از خاک تا خداوند است این حکمت که در اسفار اربعه ملاصدرا نمود پیدا کرده حکیم را پس از خودسازی در سفر چهارم در پی تشکیل حکومت، جامعه پردازی و تمدن سازی قرار داده است. این همان ایصال به مطلوب انسان کامل است که با یک ماهیت توحیدی فقط به ارائه طریق نپرداخته بلکه به دنبال تشکیل جامعه توحیدی است. لذا در این مقاله، نگارنده با بیان مبانی حکمت متعالیه و اسفار تعالی بخش صدرا به دنبال تبیین و ارائه حکمت معطوف به حکمرانی در مسیر خودسازی جامعه پردازی و تمدن سازی الهی است.
The purpose of the current research is to investigate self-development, socialization and civilization in the thought of Sadr al-Maltahin Shirazi. Wisdom, especially transcendental wisdom, is the cornerstone of governance and leadership of the society, and the output of transcendental wisdom is blissful government and governance. Mulla Sadra based on his ruling foundations, especially anthropological foundations, the originality of existence and the essential movement of transcendental wisdom, without which the government is not stable and efficient. The findings of this research, with a descriptive and analytical approach, show that Mulla Sadra, in his transcendental thought, especially the four-fold journeys with rational and philosophical rules, can play a role in the governance of the perfect human being. Also, the transcendental wisdom seeks material and spiritual development from the soil to God. This wisdom, which was manifested in the four journeys of Mulla Sadra, made the sage, after self-improvement, in the fourth journey, seek the formation of government, socialization and civilization. This is the achievement of the ideal of a perfect human being, who, with a monotheistic nature, does not focus only on providing a way, but seeks to form a monotheistic society. Therefore, in this article, the author seeks to explain and present wisdom aimed at governance in the path of self-improvement, socialization, and divine civilization by stating the foundations of transcendental wisdom and Sadra's sublime discourses.
1- قرآن کریم
2- آشتیانی، جلال الدین(1380)، شرح حال و آرای فلسفی صدرالمتالهین شیرازی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
3- ابراهیمی دینانی، غلامحسین(1380)، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، ج1و2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
4- اکبریان، رضا(1386)، حکمت متعالیه و تفکر فلسفی معاصر، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
5- امیدی، مهدی(1395)، مقاله فلسفه سیاسی متعالی ملاصدرا بر اساس نظریه حرکت جوهری نفس، فصلنامه حکومت اسلامی، سال بیست و یکم، شماره سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
6- جوادي آملي، عبدالله(1387)، عین نضاخ: تحریر تمهید القواعد، جلد3، قم: مرکز نشر اسراء.
7- حائری یزدی، مهدی(1379)، نظریه شناخت در فلسفه¬ی اسلامی، تدوین عبدالله نصری نصری، تهران: موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
8- دهباشی، مهدی(1386)،86، پژوهشی تطبیقی در هستی شناسی و شناخت شناسی ملاصدرا و وایتهد، تهران: نشر علم.
9- سجادی، جعفر(1379)، فرهنگ اصطلاحات فلسفی شیرازی، تهران: وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی.
10- شیرازی، محمدبن ابراهیم(1360-1)، اسرار الایات، با مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
11- شیرازی، محمد بن ابراهیم(1368)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، دوره نه جلدی، قم: مکتبه المصطفوی.
12- شیرازی، محمد بن ابراهیم(1360-2)، الشواهد الربوبیه، تصحیح جلال الدین آشتیانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
13- شیرازی، محمد بن ابراهیم(1381)، المبدا و المعاد فی الحکمه المتعالیه، تصحیح] مقدمه و تحقیق محمد ذبیحی و جعفر شاه نظری، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
14- شیرازی، محمد بن ابراهیم(1363)، المشاعر، تقدیم و تعلیق، هانری کوربن، تهران: کتابخانة طهوری.
15- شیرازی، محمد بن ابراهیم(1358)، الواردات القلبیة فی معرفة الربوبیه، تحقیق دکتر احمد شفیعیها، تهران: انجمن فلسفة ایران.
16- شیرازی، محمد بن ابراهیم(1360-3)، رساله سه اصل، مصحح حسین نصر، تهران: انتشارات مولی.
17- شیرازی، محمد بن ابراهیم(1378)، رساله فی الحدوث، تصحیح و تحقیق حسین موسویان، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
18- شیرازی، محمد بن ابراهیم(1361)، عرشیه، تصحیح غ آهنی، تهران: انتشارات مولی.
19- شیرازی، محمد بن ابراهیم(1340)، کسر اصنام الجاهلیه، تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: مطبعه جامعه تهران.
20- طباطبایی، سیدمحمدحسین(1417 ق)، نهایه الحکمه، قم: موسسه النشر الاسلامی.
21- مطهری، مرتضی(1389)، مجموعه آثار، جلد 11، تهران: انتشارات صدرا.