بررسی تطبیقی اصول حاکم بر تفسیر قانون و قرارداد در نظام حقوقی ایران و فرانسه
محورهای موضوعی : حقوق خصوصی و تجارتمحمد جعفری فشارکی 1 * , آرمان زینلی 2 , مریم قربانی فر 3
1 - استادیار گروه حقوق خصوص، دانشکده علوم انسانی و حقوق، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - دانش آموخته دکتری حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی و حقوق، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
3 - استادیار گروه حقوق خصوص، دانشکده علوم انسانی و حقوق، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
کلید واژه: اصول, تفسیر قانون, تفسیر قرارداد, اراده واقعی و فرضی,
چکیده مقاله :
حقوق ایران و فرانسه از نظام حقوقی نوشته پیروی می‌کند و در تحریرات حقوقی اصولی که برای تفسیر قانون و قرارداد در هر دو نظام حقوقی وجود دارد تا قصد و اراده باطنی قانون گذار و طرفین قراردادی کشف گردد، به نحو مجزی به رشته تحریر در آمده است ولی هیچ گاه اصول مذکور در کنار هم و به نحو تطبیقی در خصوص حقوق ایران و فرانسه مورد مداقه قرار نگرفته است.
برای بررسی این مهم باید اصول حاکم بر تفسیر قانون ایران و فرانسه که در تفسیر قراردادها نیز موثر است به تفکیک مورد بررسی قرار گیرد، شباهت ها و تمایزات آن ها مبرهن و جایگاه بکارگیری این اصول و تقدم و تاخر استفاده از آن ها معلوم شده و نهایتا نگارندگان تحقیق به شیوه تحلیلی- توصیفی به این مهم دست یافتند که بسیاری از اصول حاکم بر تفسیر قانون و قرارداد در هر دو نظام حقوقی تکرار می‌شود و اگر از نظر ظاهری اصول متمایزی در هر یک از نظام های حقوقی مذکور وجود داشته باشد، ماهیت آن اصول متفاوت را می توان در نظام حقوقی دیگر کشف کرد و با شناخت و تسلط مفسر در بکارگیری این اصول در جایگاه خود و رعایت تقدم و تاخر آن ها می توان از تمام ظرفیت هر یک از این دو نظام حقوقی برای تفسیر بهتر و صحیح تر قانون و قرارداد بهره برد.
Abstract
The laws of Iran and France follow the written legal system, and in the legal writings, the principles that exist for interpreting the law and the contract in both legal systems in order to discover the inner intention and will of the legislator and the contracting parties, have been written separately ,but the mentioned principles have never been studied side by side and in a comparative manner ragarding the legal sistem of Iran and France.
In order to investigate this issue, the principles governing the interpretation of Iranian and Franch law, which are also effective in the interpretation of contracts, should be examind separately, their similarities and differences have been revealed and The place of application of these principles and the priority and delay of their use have been shown and finally the authors of the research have achieved this matter with an analytical-descriptive method that many of principles governing the interpretation of law and contract are repeated in both legal systems, and if there are apparently distinct principles in each ofthe aforementioned legal systems, the nature of those different principles can be discovered in the other legal system and with the interpreter's knowledge and mastery in applying these principles in his position and Observing their priority and delay, he can take advantage of the full capacity of that legal system for a better and more correct interpretation of the law and contract
آخوند خراسانی، محمد کاظم، حاشیه فرائد الاصول، قم، انتشارات بصیرتی، ۱۴۱۲
الشریف، محمد مهدی، منطق حقوق، چاپ سوم، تهران، انتشارات شرکت سهامی انتشار، ۱۳۹۳
امامی، حسن، حقوق مدنی، جلد دوم، چاپ بیست و هفتم، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۸۶
امیدی، جلیل، تفسیر قوانین جزایی، چاپ اول، تهران، انتشارات میزان، ۱۳۹۸
انصاری، مرتضی، فرائدالأصول، چاپ اول، قم، انتشارات اسلامی، ۱۳۱۸
بهرامی، بهرام، بایسته‌های تفسیر قوانین و قراردادها، چاپ ششم، تهران، انتشارات نگاه بینه، ۱۴۰۰
پاشاصالح، علی، سرگذشت قانون، ( مباحثی از تاریخ حقوق)، چاپ چهارم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۹۶
پرلمان، چارلز، استدلال حقوقی و منطق حقوقی، ترجمه حسن حبیبی در کتاب منطق حقوقی و انفورماتیک حقوقی، چاپ دوم، تهران، انتشارات اطلاعات، ۱۳۷۳
پور محمدی، رضا، درآمدی بر تفسیر حقوقی، چاپ اول، قم، نشر سبحان، ۱۴۰۲
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ هفدهم، تهران، انتشارات گنج دانش، ۱۳۶۸
حبیبی، محمود، تفسیر قراردادهای تجاری بین المللی، چاپ دوم، تهران، انتشارات میزان، ۱۳۹۲
حسن‌زاده، منصوره، کد مدنی فرانسه، چاپ اول، انتشارات شرکت سهامی انتشار، تهران، ۱۴۰۰
حسینعلی زاده طولش، مهدی، تعهدات در قانون مدنی فرانسه، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد، ۱۴۰۱
ذهنی تهرانی، محمد جواد، بیان المراد، جلد اول، چاپ اول، انتشارات پیام محراب، تهران، ۱۳۷۵
سنهوری، عبدالرزاق احمد، نظریةالعقد، جلد دوم، چاپ دوم، بیروت، منشورات الحلبی الحقوقیه، ۱۹۹۸
سیوطی، جلال الدین، الأشباه و النظائر، مصر، انتشارات مصطفی البابی الحلبی و اولاده، ۱۹۵۹
شعاریان، ابراهیم، ترابی، ابراهیم، حقوق تعهدات، چاپ دوم، تهران، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش، ۱۳۹۵
شهابی، مهدی، قرارداد به مثابه قانون طبیعی (عقلی)، تاملی در مبنای اعتبار مفاد قرارداد در نظام حقوق قراردادهای ایران و فرانسه، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره ۶، شماره ۲، ۱۳۹۴، ص ۶۰۱-۶۲۵
شهابی،مهدی، قرارداد به مثابه قانون هابزی یا کانتی تأملی بر مبنای اعتبار مفاد قرارداد در حقوق مدنی ایران و فرانسه، مجله مطالعات حقوق دانشگاه شیراز، دوره ۶، شماره ۴، ۱۳۹۳، ص ۵۵-۹۴
شهیدی، مهدی، اصول قراردادها و تعهدات، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد، ۱۳۸۱
شهیدی مهدی، آثار قرارداد ها و تعهدات، چاپ سوم، تهران، انتشارات مجد، ۱۳۸۹
صاحبی، مهدی، تفسیر قراردادها در حقوق خصوصی، چاپ اول، انتشارات ققنوس، تهران، ۱۳۷۶
صادقی، محسن، اصول حقوقی و جایگاه آن در حقوق موضوعه، چاپ اول، تهران، انتشارات میزان، ۱۳۸۴
صالحی راد، محمد، حسن نیت در اجرای قراردادها و آثار آن، مجله حقوقی دادگستری، دوره ۶۳، شماره ۲۶، ۱۳۷۸، ص ۸۳-۱۱۶
صفایی، سید حسن، قواعد عمومی قراردادها، چاپ اول، تهران، انتشارات میزان، ۱۳۸۲
فخار طوسی،جواد، پژوهش در تعدیل قرارداد، مجله فقه اهل بیت، دوره ۷، شماره ۲۷، ۱۳۸۰، ص ۹۶-۱۳۶
قشقایی، حسین، شیوه تفسیر قراردادهای خصوصی، چاپ اول، قم، نشر مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۸
کاتوزیان، ناصر، فلسفه حقوق، جلد اول، چاپ دوم، تهران، انتشارات بهنشر، ۱۳۶۵
کاتوزیان، ناصر، فلسفه حقوق، جلد دوم، چاپ دوم، تهران، انتشارات گنج دانش، ۱۴۰۰
کاتوزیان، ناصر، فلسفه حقوق، جلد سوم، چاپ سوم، تهران، انتشارات گنج دانش، ۱۴۰۱
کاتوزیان، ناصر، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، چاپ چهل و چهارم، تهران، انتشارات شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۵
کرکی، علی بن الحسین، جامع المقاصد، جلد اول، انتشارت موسسه اهل بیت، بیروت، ۱۴۱۱
محقق داماد، مصطفی، مباحثی از اصول فقه دفتر اول مبحث الفاظ، چاپ پنجم، انتشارات اندیشه‌های نو در علوم اسلامی، تهران، ۱۳۶۶
مُری، ژی، ملاحظات پیرامون رویه قضایی به عنوان منبع حقوق، ترجمه محمد زاده وادقانی، علی رضا، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره ۴۵، شماره ۸۳۶، ۱۳۷۸، ص ۶۹-۹۲
مهرپرور، حسین، صفری، سجاد، روح قانون در حقوق ایران، مجله حقوقی دادگستری، دوره ۸۲، شماره ۱۰۳، ۱۳۹۷، صص ۲۰۱-۲۱۸
نایینی، محمد حسین، منیة الطالب فی حاشیه المکاسب، جلد دوم، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،۱۳۹۲
نوین، پرویز، حقوق مدنی تطبیقی، چاپ سوم، تهران، انتشارات گنج دانش، ۱۴۰۰
_ Antoniolli, luisa, Venziano, anna, principles of european contract law and Italian law, united kingdom, law international publishers, 2005
. _ Benabent. A. Rapport francais, In La bonne foi, parise, Travaux de Iُ Ass.H. Capitant, 1992
. _ Carbonnier, J, Tomes introduction et 4, Les obligations، Paris : 24 é, et 2o Ed, presses univercitaires de france, 1996
. _ Chazel, J.P ,De la signification du mot loi dans 1ُ article 1134 alinea le du code civil, Paris : In RTD civ, 2001
. _ Geny, F, Methode dُ interprétation et source en droit privé positif, paris: T. I-II, 2éd, 1919
. _ Jamin. Ch, Revision et intangibiliteَ du contrat ou la double philosophie de 1ُ article 1134 du code civil, Paris : In Quُ est- il de Iُintangibilite du contract, Colloque Chmberien, Droit et patrimoine, 1998
. _ Josserand, L, Lُ essor moderne du concept conttactual, Paris : In Recueil dُ Etudes sur Les sources du droit en Iُ honneur de Francois Gُeny, Sirey, T.II, 1934
. _ Mazeaud, D, International Encycopedia of comparative law,Volume 2, Parise: Martinus Nishoff publishers, first edition, 1969
. _ Mcleod, I, legal method, 3 edition, Uk, palgrave publishers, 1999
. _ Philippe, J, Les sources du droit, paris, Dalloz publications, 2005
.