تاثیر ریسک‌های مالی بر کارایی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران

محورهای موضوعی : دانش مالی تحلیل اوراق بهادار

امیرحسین ارضاء ¹ , فرناز صیفی ²

1 - عضو هیئت علمی (استادیار) گروه مالی و بانکداری دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت مالی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1397/03/07 تاریخ پذیرش : 1397/05/20 تاریخ انتشار : 1399/01/01

کلید واژه: ریسک اعتباری, ریسک عدم‌ نقدشوندگی, ریسک بازار, کارایی, بورس اوراق بهادار تهران,

چکیده مقاله :

هدف مقاله حاضر بررسی تاثیر ریسک‌های اعتباری و عدم ‌نقدشوندگی و بازار بر کارایی مالی ۱۰۲ شرکت‌ بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های ۱۳۹۰-۱۳۹۴ است. برای محاسبه ریسک عدم ‌نقدشوندگی از معیار آمیهود[i]، ریسک اعتباری با مدل تاپسیس و برای ریسک بازار از CVaR استفاده شد. برای محاسبه کارایی معیارهای نرخ بازده حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری، نرخ بازده حقوق صاحبان سهام به ارزش بازار و ارزش افزوده بازار در نظر گرفته شده‌اند تا ضمن بررسی تاثیر ریسک‌های مالی‌ بر آنها با مدل رگرسیون گشتاورهای تعمیم یافته GMM، قابلیت توضیح‌دهندگی هرکدام و تعیین اینکه کدام معیار بهتری برای توضیح کارایی است؛ ارزیابی شود. بنابر نتایج رابطه معناداری بین هر سه ریسک با حقوق صاحبان سهام به ارزش دفتری وجود ندارد؛ درحالیکه، اثر ریسک‌های مذکور با نرخ بازده حقوق صاحبان سهام به ارزش بازار و ارزش افزوده بازار معنادار است که قابلیت توضیح ‌دهندگی نرخ بازده حقوق صاحبان سهام به ارزش بازار بیشتر از ارزش افزوده بازار است. [i] Amihud

چکیده انگلیسی:

The purpose of this paper is to investigate the effect of credit and non-liquidity andmarket risks on the financial efficiency in the 102 Tehran Stock Exchange companiesduring 2011-2016. We use Amihud ratio to calculate the non-liquidity risk, the Creditrating was used with the Topsis model and CVaR was used for market risk. In order to weuse the return-on-equity (book value) ratio, the return-on-equity (market value) ratio andmarket value added, while analyzing the impact of financial risks on them with the GMMgeneralized regression model, the ability to explain each one and determine which is abetter benchmark for efficiency explanation. According to the results, there is nomeaningful relationship between all three risks with the return-on-equity (book value)ratio, while the effect of these risks with the return-on-equity (market value) and marketvalue added ratio are significant, which is the ability to explain the return-on-equity(market value) More than market value added

منابع و مأخذ:

*      ارضاء، امیرحسین و پیمانی، مسلم و صیفی، فرناز (۱۳۹۶). محاسبه ریسک اعتباری و تاثیر آن بر بازدهی در بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه علمی  پژوهشی مطالعات تجربی حسابداری مالی  سال 14  شماره55 . صفحات 169 تا 196

*      اﺳﻼﻣﯽ ﺑﯿﺪﮔﻠﯽ، ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ. ﺳﺎرﻧﺞ، ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ )1387(. اﻧﺘﺨﺎب ﭘﺮﺗﻔﻮی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻪ ﻣﻌﯿﺎر ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺑﺎزدﻫﯽ، اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر ﺑﺎزدﻫﯽ و ﻧﻘﺪﺷﻮﻧﺪﮔﯽ در ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان. ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎی ﺣﺴﺎﺑﺪاری و ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ. دروه 15. ﺷﻤﺎره 53. ﺻﺺ 16-3.

*      اسماعیل‌نژاد آهنگرانی، مجید (1391)، اصول و مفاهیم مدیریت ریسک، مدیریت پژوهش و ریسک بانک سینا.

*      آﺷﻮت، ﺑﻴﺎدﻳﺎن و ﻣﺤﻤﺪ ﭘﻮرزرﻧﺪی، ﺣﺴﻴﻦ و ﻧﻴﻜﺰاد، ﻣﺤﻤﻮد (1389)، ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎی اﻧﺪازه و ﻧﺴﺒﺖ ارزش دﻓﺘﺮی ﺑﻪ ارزش ﺑﺎزار ﺑﺮ ﻣﺎزاد ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم در ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان ، زﻳﺮ چاپ

*      امیری، مقصود و بکی حسکوئی، مرتضی و بیگلری کامی، مهدی (۱۳۹۲). رتبه بندی شرکت های تولیدی در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل های تصمیم گیری با معیارهای چندگانه و شبکه عصبی مصنوعی. فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه گذاری ۱۲ (۷).

*      بزرگ اصل، موسی و برزیده، فرخ و صمدی، محمدتقی (۱۳۹۶). رابطه بین ریسک نقدینگی و ریسک اعتباری و تأثیر آن بر ناپایداری مالی در صنعت بانکداری ایران. فصلنامه پژوهشهای پولی-بانکی سال دهم، شماره ۳۳ ، پاییز ۱۳۹۶. صفحات ۵۰۹-۵۳۱.

*      بزرگ اصل، موسی و برزیده، فرخ و صمدی، محمدتقی (۱۳۹۷). تأثیر ریسک نقدینگی و ریسک اعتباری بر پایداری مالی در صنعت بانکداری ایران؛ رهیافت رگرسیون چندک. فصلنامه علمی پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار سال یازدهم، شماره سی وهشتم تابستان ۱۳۹۷.

*      پروﻫﺎن، آ. (1395). ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺳﻮدآوری ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎی اﯾﺮان. ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﮥ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ، داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺠﻨﻮرد، ﺑﺠﻨﻮرد.

*      حبیبی‌ثمر، جواد و تهرانی، رضا و انصاری، کامبیز (۱۳۹۳). ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ رﯾﺴﮏ ﻧﻘﺪﺷﻮﻧﺪﮔﯽ ورﯾﺴﮏ ﺑﺎزار ﺑﺎ ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم رﺷﺪی و ارزﺷﯽ ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﻣﺪل AHP در ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان. ﻣﺠﻠﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﺎﻟﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اوراق ﺑﻬﺎدار ﺷﻤﺎره ﺑﯿﺴﺖ و ﺳﻮم.

*      خواجوی، شکرالله و فتاحی نافچی، حسن و قدیریان آرانی، محمد حسین (۱۳۹۴). رتبه بندی و ارزیابی عملکرد مالی شرکت های صنایع منتخب بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل ترکیبی فازی – AHP – ویکور؛ مطالعه موردی: شرکت های صنایع دارویی، فلزات اساسی و خودرو و قطعات. دانش حسابرسی ۲۲ (۶۰)، ۲۵-۴۷.

*      دمودران، آسوات. مالی شرکتی پیشرفته: رویکرد کاربردی (۱۳۹۲). تهران: انتشاران نص.

*      رستمیان، فروغ و حاجی‌بابایی فاطمه (۱۳۸۸). اﻧﺪازهﮔﯿﺮی رﯾﺴﮏ ﻧﻘﺪﯾﻨﮕﯽ ﺑﺎﻧﮏ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ارزش در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی: ﺑﺎﻧﮏ ﺳﺎﻣﺎن. ﭘﮋوﻫﺸﻨﺎﻣﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاری ﻣﺎﻟﯽ و ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﯽ

*      سرکانیان، جواد و راعی، رضا و فلاح‌پور، سعید (1394). بررسی رابطه بین نقدشوندگی با بازده سهام در بازار سهام ایران. چشم‌انداز مدیریت مالی.  شماره 11. ص‌ص 26 ـ 9.

*      صفری، سعید و ابراهیمی شقاقی، مرضیه و شیخ، محمد جواد (۱۳۸۹). مدیریت ریسک اعتباری مشتریان حقوقی در بانک های تجاری با رویکرد تحلیل پوششی داده ها (رتبه بندی اعتباری). پژوهش های مدیریت در ایران ۲۸ (۴)، ۱۳۷ –۱۶۴

*      فردوسی، مهدی و فطرس، محمدحسن (۱۳۹۶). اثرات ریسک اعتباری و ریسک نقدینگی بر عملکرد بانک‌ها. مدلسازی ریسک و مهندسی مالی دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، بهار 1396، صفحه 22-41.

*      محمدپور زرندی، حسین و طباطبائی‌مزدآبادی، سید محسن (۱۳۹۱). مطاﻟﻌﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ راﻫﺒﺮدی ﻣﺘﻐﻴﺮ رﻳﺴﻚ ﻋﺪم ﻧﻘﺪﺷﻮﻧﺪﮔﻲ، اﻧﺪازه و ﻧﺴﺒﺖ ارزش دﻓﺘﺮی ﺑﻪ ارزش ﺑﺎزار ﺑﺮ ﻣﺎزاد ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم در ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣـﻪ داﻧﺶ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔـﺬاری ﺳﺎل اول/ ﺷﻤﺎره ﺳﻮم.

*      مشایخ، شهناز و شاهرخی، سیده سمانه و حیدری، حنیف (۱۳۹۵). رتبه ﺑﻨﺪی اﻋﺘﺒﺎری شرکت های ﺗﻮﻟﯿﺪی ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در ﺑﻮرس و اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان ﺑﺎ ﻣﺪل ﺳﻮﭘﺮ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﭘﻮﺷﺸﯽ داده ﻫﺎ. سومین کنفرانس بین المللی پژوهش های کاربردی در مدیریت و حسابداری.

*      نجفیان، مریم. (۱۳۸۹). تاثیر عوامل ریسک مالی بر عملکرد مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی گرایش مالی.

*      Al-khawaldeh, Abdullah Ash-shu’ayree (2013), International Journal of Financial Research 4 (1), 120 – 131.

*      Amihud, Yakov, 2002, Illiquidity and stock returns: Cross-section and time series effects, Journal of Financial Markets 5, 31–56.

*      Asmild, M., Paradi, C.V., Aggarwall, V., Schaffnit, C., (2004), "Combining DEA window analysis with the Malmquist Index approach in a study of the Canadian banking industry". Journal of Productivity Analysis 21, 67–89.

*      Bacidore, J. M., Boquist, J. A., Milbourn, T. T and A.V. Thakor (1997), “the search for the Best Financial Perofmance Measure”, Financial Analysts Journal, May/June, PP. 11-20.

*      Berrios, Myrna.R (2013) The Relationship between Bank Credit Risk and Profitability and Liquidity. The International Journal of Business and Finance Research, v. 7 (3) p. 105-118

*      Charnes, A., Banker, R. D., Cooper, W.W., (1984), "Some Models for estimating technical and scale inefficiencies in Data Envelopment Analysis", Management science 30(9), pp. 1078-1092

*      Chornous, Galyna. Ursulenko, Ganna. (2013). Risk Management Inin Banks: New Approaches Toto Risk Assessment Andand Information Support. Ekonomika 2013 Vol. 92(1).

*      Chung, K.H. Elder, J. Kim, J.C. (2010). Corporate Governance and Liquidity. Journal of financial and quantitative analysis, 45(2), 265-291.

*      Dowd, Kevin. (2002). An Introduction to Market Risk Measurement. John Wiley & Sons Ltd

*      Johan, Suwinto. (2018). The Relationship Between Economic Value Added, Market Value Added And Return On Cost Of Capital In Measuring Corporate Performance. Jurnal Manajemen Bisnis dan Kewirausahaan. Volume 03/No.1. 23-35

*      Jorion, P., 2000. Value at Risk: The New Benchmark for Managing Financial Risk. McGraw-Hill, New York, NY.

*      Liu, W., (2006), A liquidity-Augmented Capital Asset Pricing Model,

*      Journal of Financial Economics, 82, pp. 631–671

*      Murcia, Flávia Cruz de Souza and et al (2014). The determinants of credit rating: Brazilian evidence. BAR - Brazilian Administration Review11 (2). 188-209

*      Muriithi, Jane Gathigia. Waweru, Kennedy Munyua. (2017). Liquidity Risk and Financial Performance of Commercial Banks in Kenya. International Journal of Economics and Finance Vol 9, No 3

*      Nakhaei H. and Hamid NINB (2013) The Relationship between Economic Value Added, Return on Assets, and Return on Equity with Market Value Added in Tehran Stock Exchange (TSE) Proceedings of Global Business and Finance Research Conference 28-29 October, 2013, Howard Civil Service International House, Taipei, Taiwan, ISBN: 978-1-922069-34-4

*      Nguyen, N.H. Lo, K.H. (2013). Asset returns and liquidity effects: Evidence from a developed but small market. Pacific-Basin Finance Journal, 21, 1175-1190.

*      Petkova, Ralitsa & Akbas, Ferhat & Boehmer,Ekkehart & Genc,Egemen (2010), The time varying liquidity risk of value and growth stocks, Journal of SSRN.

*      Pflug G. (2000). Some remarks on the value-at-risk and the conditional value-at-risk. In: Uryasev S, editor. Probabilistic Constrained Optimization: Methodology and Applications. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.

*      Pierce, j .1996. “Efficiency Progress in the Newsothwale Government”, Internet: www.treesury.nsw.gov.edu.

*      Rockafellar, R.T., Uryasev, S.P., 2000. Optimization of conditional Value-at-Risk. J. Risk 2,21–42.

*      Tan, Y. (2015). The Impacts of Risk and Competition on Bank Profitability in China. Journal of International and Financial Markets, Institutions and Money, (40),85-110

*      Tansel, Y. &Yardakul, M. (2010). Development of a quick credibility scoring decision support system using fuzzy TOPSIS. Expert Systems with Applications, 37, 567–574

*      Tone, K., Cooper, W. W., Seiford, L. M., (2007), "Data Envelopment Analysis: A Comprehensive Text with Models", Applications. References and DEA- Solver Software. 2nd edition. New York: Springer.

*      Whitelaw, Robert F. (2000). Stock market risk and return: an equilibrium approach. Econometrica, Vol. 47, No. 2. (Mar., 1979), pp. 263-292.

*      Witzel, M .(2002). “A Short History of Efficiency”, Business Strategy Review, Vol. 13, pp: 38-47