ارزیابی اقتصادی روش رنگ سنجی و روش HPLC در اندازه‌گیری نیترات فرآورده‌های گوشتی

محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذایی

مسعود مرادی ¹ (کارشناس ارشد مهندسی بهداشت محیط و عضو مرکز تحقیقات اپدمیولوژی محیط دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، دانشجوی دکترای مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.)
کیومرث شرفی ² (- مربی و عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، دانشجوی دکترای مهندسی بهداشت محیط دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران)
سهراب دلانگیزان ³ (دکترای اقتصاد و استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران)
ستار جمشید پور ⁴ (کارشناس ارشد صنایع غذایی، آزمایشگاه معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.)

تاریخ دریافت : 1392/04/12 تاریخ پذیرش : 1393/04/01 تاریخ انتشار : 1392/12/01

کلید واژه: نیترات, HPLC, ارزیابی اقتصادی, رنگ سنجی,

چکیده مقاله :

نیترات یکی از ترکیبات طعم‌دهنده، تثبیت‌کننده رنگ و مهارکننده رشد میکروارگانیسم‌های بی‌هوازی در فرآورده‌های گوشتی می‌باشد. میزان بالای آن در مواد غذایی موجب بیماری مت‌هموگلوبینمیا و سرطان‌ می‌شود. لذا اندازه‌گیری آن جهت تامین سلامت مصرف‌کنندگان ضروری است. از روش‌های رایج اندازه‌گیری نیترات، روش رنگ‌سنجی و HPLC می‌باشد. در اندازه‌گیری نیترات، کارایی، دقت، سرعت و میزان مواد مصرفی از نظر اقتصادی مهم می‌باشند. در این مطالعه هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه، پرسنل، مواد مصرفی و وسایل غیرمصرفی در دو روش محاسبه گردیده و در نهایت ارزش خالص هزینه‌ها (NPV: Net Present Value) برای هر کدام به دست آمد. نرخ بهره از 4 تا 30% در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد میزان سرمایه‌گذاری اولیه، هزینه سالیانه پرسنل و مواد مصرفی در روش رنگ سنجی به ترتیب برابر 27400000، 379080000 و 214289130 ریال و در روش HPLCبه‌ترتیب برابر 342000000، 252720000 و 7633080 ریال برآورد گردید. میزان NPV در حداقل و حداکثر نرخ بهره در نظر گرفته شده (4 و 30%) در روش رنگ سنجی برابر 8368344000 و 2242330000 ریال و در روش HPLC برابر 4035848000 و 1207544000 ریال محاسبه شد. بنابراین روش HPLCاقتصادی‌تر بوده و پیشنهاد می‌گردد در اندازه‌گیری نیترات فرآورده‌های گوشتی در آزمایشگاه‌های نظارت بر سلامت مواد غذایی از این روش استفاده گردد.

چکیده انگلیسی:

Nitrate is a flavors compound, color stabilizer and growth inhibitor of anaerobic microorganisms in meat products. High concentration of nitrate in food can cause methaemoglobinaemia and is recognized as carcinogenic. Therefore, accurate determination of nitrate is crucial to ensure consumers’ health. Regularly, nitrate is estimated by colorimetric and HPLC methods. In measurement of nitrate, the efficiency, accuracy, speed and amount of material are important from economical point of view. In this study, the cost of initial investment, staff, consumable material and equipments used by the two methods were calculated and finally Net Present Value (NPV) was estimated for each of them. The rate of interest was considered from 4 until 30%. According to the results the amount of initial investment, annual cost of staff and consumable materials for colorimetric method were determined as 274000000, 379080000 and 214289130 Rials, respectively. These costs for HPLC method were 342000000, 252720000 and 7633080 Rials, respectively. NPV in minimum and maximum rates of interest (4 and 30%) for colorimetric method were 8368344000 and 2242330000 Rials and for HPLC method were estimated at 4035848000 and 1207544000 Rials. As a consequence, HPLC is more economical and could be recommended for the routine measurement of nitrate in of food safety laboratories.

منابع و مأخذ:

• ·    بابایی، زین العابدین؛ باقری، غلامعلی؛ صالحی‌فر، ابراهیم؛ جوادیان، بهزاد و کریم‌زاده، لاله (1390). اندازه‌گیری باقی‌مانده نیترات و نیتریت سدیم در فرآورده‌های گوشتی تولیدی بعضی از شهرهای استان مازندران در نیمه دوم‌ سال 1387. مجله علوم پزشکی مازندران، جلد 21، شماره 1، صفحات: 233-228.


• ·   موئسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران. تعیین نیترات محتوی در گوشت و فرآورده‌های آن. (1381). چاپ اول، شماره 988.

 

• Anderson, K.E., Potter, J.D. and Mack, T.M. (1996). Pancreatic cancer. In: Schottenfeld D, Fraumeni JF, eds. Cancer epidemiology and prevention. New York: Oxford University, 725-771.


• Cassens, R. (1995). Use of sodium nitrite in cured meats today. Food Technology, 49: 72-80.


• Dennis, M.J., Key, P.E., Pap worth, T., Pointer, M. and Massey, R.C. (1990). The determination of nitrate and nitrite in cured meat by HPLC/UV. Food Additives and Contaminants, 7: 455-461.


• Howe, G.R. and Burch, J.D. (1996). Nutrition and pancreatic cancer. Cancer Causes Control, 7: 69-82.


• Hurst, J.K. and Lumar, S.V. (1997).Chemistry Research Toxicology, 10: 804–809.


• Hosseini Darani, F., Zeinali, H., Shirani Rad, A.H., Khourgami, A. and Nasrollahi, H. (2013). Effect of planting date and nitrogen fertilizer on two varieties (inner and outer) of spinach Annals of Biological Research, 4 (2): 56-59.


• Jeffrey, J., Andrew S. and Milkowski, L. (2012). Human safety controversies surrounding nitrate and nitrite in the diet. Journal of Nitric Oxide, 26: 259–266.


• Karimzadeh, L., Koohdani, F., Mahmodi, M., Safari, F. and Babaee, Z. (2010).  Determination of Nitrate and Nitrite Residues in Smoked Caspian Kutum, Rutilus frisii kutum and Mullet, Liza auratus in the North of Iran. World Journal of Fish and Marine Sciences, 2(1): 62-65.


• Oztekin, N., Said Nutku, M. and BediaErim, F. (2002) Simultaneous determination of nitrite and nitrate in meat products and vegetables by capillary electrophoresis. Food Chemistry, 76: 103-106.


• Reszka, K.J., Matuszak, Z. and Chignell, C.F. (1997). Lactoperoxidase-catalyzed oxidation of the anticancer agent mitoxantrone by nitrogen dioxide (NO₂•) radicals. Chemistry Research Toxicology, 2: 1325–1330.


• Vlascici, D., Bizerea, O., Fagadar-Cosma, E., Brumaru, C. and Papoe, G. (2003). Comparative Study For Determination of Nitrate in Meat Products, 7^th International Symposium Interdisciplinary Regional Research-ISIRR 2003 HUNGARY-YUGOSLAVIA – ROMANIA, Hunedoara, Romania 25^th - 26^th, September, 2003, CD-book, Symposium IV- Lucrarea, 0415: 383-388.


• Wang, C.J., Huang, H.P., Tseng, T.H., Lin, Y.L. and Shiow, S.J. (1995). Arch Toxicol, 70: 5–10.


• Zanardi, E., Dazzi, G., Madarena, G. and Chizzolini, R. (2002). Comparative study on nitrate and nitrite ions determination. Annali della Facolta Medicina, 8: 79-86.


• Zatar, N.A., Abu-Eid, M.A. and Eid, A.F. (1999). Spectrophotometric determination of nitrite and nitrate using phosphomolybdenum blue complex. Talanta, 50(4): 819–826.