بررسی مطالعات انجام شده در زمینه آلودگی مواد غذایی با منشاء دامی به باکتری‌های بیماری‌زا در ایران؛ بخش چهارم: مرغ و تخم مرغ

محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذایی

سید شهرام شکرفروش ¹ , سید محمد مهدی کیایی ² , گیتی کریم ³ , سید مهدی رضوی روحانی ⁴ , نوردهر رکنی ⁵ , مریم عباس والی ⁶

1 - استاد دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز و عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران
2 - استاد دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران و عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران
3 - استاد دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران و عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران
4 - استاد دانشکده دامپزشکی، دانشگاه ارومیه و عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران
5 - استاد دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران و عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران.
6 - استادیار دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهرکرد، شهر کرد، ایران

تاریخ دریافت : 1392/07/22 تاریخ پذیرش : 1392/09/23 تاریخ انتشار : 1392/03/01

کلید واژه: تخم مرغ, باکتری‌های غذازاد, گوشت مرغ, آلودگی مواد غذایی,

چکیده مقاله :

در این مطالعه وضعیت آلودگی گوشت مرغ و تخم‌مرغ به باکتری های بیماری‌زا در ایران و طی دوره زمانی بیش از سه دهه مورد بررسی قرار گرفته است. از آنجایی که ارزیابی بهداشتی این دو فرآورده به لحاظ مصرف بسیار بالا (در نتیجه احتمال زیادتر وقوع مشکلات بهداشتی همچون مسمومیت های سالمونلایی) از اهمیت ویژه ای برخوردار است اهتمام ویژه‌ای مبذول گشته است. گزارش‌ها نشان می‌دهند اکثر آلودگی های باکتریایی نظیر کمپیلوباکترها، استافیلوکوکوس ها و سالمونلاها در کشتارگاهای طیور سراسر کشور وجود دارند. به نظر می رسد این نوع آلودگی ها بیشتر ثانویه بوده و در حین کشتار و یا در مراحل بعدی آن به وقوع می‌پیوندند. در مورد تخم‌مرغ نیز با وجود گزارش هایی از آلودگی به باکتری هایی چون استرپتوکوکوس، استافیلوکوکوس و یا اشریشیا کولای، از آنجا که این منبع غذایی یکی از راه های انتقال سالمونلا می باشد، بیشترین مطالعه روی این باکتری متمرکز گشته است. بر اساس این مطالعات بیشترین موارد آلودگی سالمونلاها در تخم‌مرغ های بومی و در ناحیه پوسته تخم مرغ گزارش شده است. در ضمن آلودگی به کمپیلوباکتر در نمونه‌های تخم مرغ مشاهده نشد و درصد آلودگی به سایر باکتری ها نیز بسیار کم ارزیابی گردید. به نظر می رسد به لحاظ سهم بالای این دو فرآورده در سبد غذایی جامعه مقادیر کم آلودگی نیز از اهمیت بالایی برخوردار هستند. اعمال نظارت های بهداشتی، آموزش و آگاهی دادن به تولیدکنندگان در زنجیره تولید می تواند در کاهش میزان وقوع آلودگی مؤثر باشد.

چکیده انگلیسی:

   In this study, the contamination of poultry meat and eggs to pathogenic bacteria was investigated in Iran, for over three decades. Health assessment of these two products is highly important due to their high level of consumption and consequent health risks of food borne diseases such as salmonellosis. Many reports indicate the presence of majority of pathogenic bacteria such as campylobacter, staphylococci, salmonellas, etc. in the poultry abattoirs across the country. It seems that most of these contaminations had been occurred through cross contamination during slaughtering or other stages of processing. Although many bacterial contaminations have been reported in eggs (e.g., streptococci, staphylococci, or Escherichia coli), most of studies have focused on salmonella as eggs are among the major transmission routes of this bacterium. In several suveys, salmonella has been isolated from the shell of the eggs of native breeds. According to the studies, campylobacter contamination has not been reported. Moreober, occurrence rate with other bacteria species was very low. It seems that due to the high proportions of chicken meat and eggs in the food basket of community, even low levels of contamination could be of great concern. It was concluded that maintaining of hygienic conditions and improving the knowledge of producers in the food production chain could be effective in reducing the overall contamination of pathogenic bacterial.

منابع و مأخذ:

• · اثنی­عشری، محمدیوسف.، غلام­پور­عزیزی، عیسی و هاشمی، مسعود (1381). بررسی بیماری کمپلوباکتریوز در مرغان مرغداری‌های شهرستان بابل. سومین گردهمایی دامپزشکان علوم بالینی ایران، مشهد.


• · احمدی، الهام (1387). ارزیابی آلودگی سالمونلائی در تخم‌مرغ‌های بومی مصرفی در شهرستان ارومیه. پایان­نامه دکترای دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه ارومیه.


• · اسدی، رضا (1383). بررسی میزان آلودگی سالمونلایی در تخم اردک مصرفی اهواز. پایان­نامه دکتری دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز.


• · افشارنیا، محمد تقی (1375). بررسی آلودگی سالمونلائی در تخم‌مرغ­های مصرفی شهرستان ارومیه. پایان­نامه دکترای دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه ارومیه.


• · اکرمی مهاجر، فاطمه.، شکرفروش، سید شهرام و اسکندری، سهیل (1383). بررسی میزان آلودگی باکتریائی تخم‌مرغ‌های مصرفی شهرستان رفسنجان. همایش کشوری بهداشت و ایمنی غذا، یزد.


• · ایروانی، علیرضا (1371). بررسی آلودگی گوشت طیور مصرفی شهرستان ارومیه به انواع سالمونلا. پایان­نامه دکترای دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه ارومیه.


• · آخوندزاده، افشین و میثاقی، علی (1386). بررسی نقش سردکن‌های آبی در چگونگی وضعیت آلودگی لیستریا مونوسیتوژنز لاشه‌های مرغ در کشتارگاه‌های صنعتی استان آذربایجان غربی. مجله علوم و صنایع غذایی، 4 (3): 74-69.


• · آقازاده مشگی، مهزاد.، زهرایی صالحی، تقی و فخاری، اصغر (1385). بررسی وجود سالمونلا در تخم‌مرغ­های بومی شهرستان کازرون. مجله علوم غذایی و تغذیه، 4 (3): 114-111.


• · بصیری تبریزی، جمال (1372). بررسی میزان آلودگی لاشه‌های طیور مصرفی در شهر شیراز به کمپیلوباکترها و اثرات آن در بهداشت عمومی. پایان‌نامه دکترای عمومی دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز.


• · بیگدلی زنجانی، رحیم (1366). بررسی آلودگی لاشه مرغ به کمپیلوباکتر ژژونی. پایان‌نامه دکترای عمومی دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران.


• · جمشیدی، احمدعلی (1363). بررسی میزان آلودگی سالمونلایی در تخم‌مرغ­های مصرفی شیراز و اهمیت آن از نظر بهداشت عمومی. پایان‌نامه دکترای عمومی دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز.


• · جوادی، افشین (1382). مطالعه مخاطرات بهداشتی کشتارگاه‌های صنعتی مرغ تبریز با استفاده از سیستم HACCP (از تولید تا مصرف). پایان‌نامه دکتری بهداشت مواد غذایی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.


• · جوادی، افشین.، جلالی میلانی، محمد.، زارع نژاد، حسن.، ارفعی آخوله، اکبر و عابدی، موسی (1384). بررسی میزان آلودگی استافیلوکوکوس آرئوس از کشتارگاه تا دست مصرف‌کننده در گوشت مرغ در سال 82. چهاردهمین کنگره دامپزشکی، تهران، ایران.


• · چپردار، جواد (1376). مطالعه نقش جوجه‌های گوشتی در انتقال عفونت سالمونلائی به انسان. پایان‌نامه دکترای عمومی دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران.


• · حامدی، عبدالکریم.، پری زاده، محمدجواد و قناعت، جواد (1381). بررسی آلودگی سالمونلا در دو نوع تخم‌مرغ محلی و ماشینی در آزمایشگاه بیمارستان قائم (عج) مشهد، 80-1379. مجله دانشکده پزشکی مشهد، 45: 71-67.


• · حسین زاده، شهرام (1376). بررسی میزان آلودگی سالمونلایی تخم‌مرغ‌های مصرفی اهواز و اهمیت آن از نظر بهداشت عمومی. پایان‎نامه دکتری دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز.


• · حکیمی نجف آبادی، شهلا.، محمدی، مریم و قاضی سعیدی، کیومرث (1382). بررسی مقدماتی آلودگی مرغ‌های مصرفی شهر تهران به سالمونلاهای مختلف. ششمین کنگره سراسری میکروب­شناسی ایران، تهران.


• · خلیفه قلی، محمد (1383). بررسی میزان شیوع آئروموناس و کمپیلوباکتر ژژونی در گوشت‌های قرمز و مرغ عرضه‌شده در قصابی‌ها و مرغ فروشی‌های مناطق تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد میکروب­شناسی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران.


• · دانشور، احمدرضا (1389). بررسی میزان آلودگی تخم بوقلمون‌های مصرفی به باکتری سالمونلا در تهران، شانزدهمین کنگره دامپزشکان ایران. تهران.


• · درداری، شهرام .، حمید، هرمز و بکایی، سعید (1384).  جستجوی گونه‌های میکروب سالمونلا و تعیین حساسیت گونه‌های آن درگوشت مرغ بسته‌بندی شده شهر تهران. چهاردهمین کنگره دامپزشکی ایران، تهران.


• · دشتی رحمت آبادی، محمدحسین (1363). بررسی میزان آلودگی سالمونلایی در طیور گوشتی مرغداری­های صنعتی شیراز و حومه و اهمیت آن از نظر بهداشت عمومی. پایان نامه دکتری دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز.


• · دلیران نیا، علی (1383). بررسی آلودگی سالمونلایی در تخم‌مرغ‌های بومی مصرفی اهواز. پایان‌نامه دکتری دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز.


• · رحیمی، فاتح.، یوسفی، رمضانعلی و آقایی، صمد (1382).  خصوصیات شیمیایی و آلودگی‌های میکروبی خمیر مرغ بکار رفته در سوسیس، کالباس، همبرگر. ششمین کنگره سراسری میکروب­شناسی ایران، تهران.


• · رکنی، نوردهر (1357).  بررسی آلودگی سالمونلایی در مرغ­های عرضه شده برای مصرف در شهر تهران. مجله بهداشت ایران، 7 (4): 221-216 .


• · روحی، پیمان (1379). جستجو و جداسازی باکتری­های بیماری‌زا در نقاط بحرانی خط کشتار صنعتی طیور بر اساس الگوی سیستم HACCP . پایان‌نامه کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی- علوم و صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.


• · رویگری، محمدرضا (1374). جداسازی یرسینیا آنتروکولیتیکا و بررسی میزان آلودگی گوشت مرغ به این باکتری در شهرستان تبریز و تعیین سروتیپ­های پاتوژن. پایان‌نامه دکترای دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه آزاد تبریز.


• · سعیدی اصل، محمدرضا (1372).  بررسی حضور انواع سالمونلا در لاشه‌های مرغ کشتارگاه­های اهواز. پایان نامه دکتری دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شهید چمران اهواز.


• · سلطان دلال، محمدمهدی.، ایزدپور، فرخ.، خلیفه قلی، محمد.، خاتمی مقدم، مینو و حجازی، سیدحسین (1382). بررسی شیوع یرسینیا در گوشت‌های قرمز و مرغ عرضه شده در قصابی‌ها و مرغ فروشی‌های تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی تهران. ششمین کنگره سراسری میکروب­شناسی ایران، تهران.


• · سلطان دلال، محمدمهدی.، طارمی، مهناز.، مدرسی، شبنم.، معزاردلان، ساناز.، ذوالفقاریان، کوروش.، گلگار، فرنگیس.، صناعی، مریم و زالی، محمدرضا (1383). بررسی میزان مقاومت آنتی‌بیوتیکی Salmonella Spp جدا شده از گوشت سفید و قرمز عرضه شده در تهران. هفتمین کنگره سراسری میکروب شناسی ایران (با گرایش باکتری شناسی)، سمنان.


• · ظهوریان، گیتی و خواجه امیری، مسعود (1384). شیوع سالمونلا در گوشت جوجه در مرغ فروشی­های شهر تهران. پانزدهمین کنگره ملی صنایع غذایی ایران، تهران.


• · عسگری، غلامحسین (1376). مقایسه انواع سروتیپ­های سالمونلاهای جداشده از گوشت مرغ، گوساله و گوسفند مصرفی شهر تهران و بررسی الگوی مقاومت دارویی آن­ها. پایان‌نامه دکتری میکروب شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس.


• · عمادی چاشمی، سید حسام‌الدین (1386). جداسازی سالمونلا در ماکیان بومی حاشیه جنوبی استان‌های گیلان و مازندران. پایان‌نامه دکترای دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران.


• · فربود، آرش (1374). بررسی میزان آلودگی تخم‌مرغ‌های شهری و روستایی به میکروب سالمونلا در شهر شیراز و حومه. پایان‌نامه دکتری پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز.


• · فرخنده، طاهره (1385). بررسی مقدماتی میزان آلودگی لاشه­های طیور کشتار شده در یکی از کشتارگاه­های صنعتی طیور اطراف مشهد به باکتری کمپیلوباکتر کولای. پایان‌نامه دکتری دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه فردوسی مشهد.


• · فضل آرا، علی (1380).  بررسی آلودگی سالمونلایی در تخم‌مرغ‌های مصرفی شهرستان قزوین. دوازدهمین کنگره ملی صنایع غذایی ایران- غذا­، علوم و فن­آوری­، حال و آینده، تهران.


• · فضل آرا، علی.، قائم مقامی، سهیل و ابوترابی گودرزی، الهام (‌1382).  بررسی اولیه اغذیه‌های ناحیه غرب تهران از نظر عوامل بیماری‌زای سالمونلا و استافیلوکوکوس آرئوس. چهاردهمین کنگره ملی صنایع غذایی ایران، تهران.


• · مختاریان دلویی، حسین.، محسن­زاده، محمد.، قهرمانی، محمد.، مشکی، مهدی و فانی، محمد جواد (1388). بررسی میزان آلودگی لاشه‌های طیور کشتار شده در کشتارگاه صنعتی گناباد به کمپیلوباکتر ژژونی و کمپیلوباکتر کولای. افق دانش، فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، 15(2): 36-30.


• · منوچهر، داوود (1371). بررسی آلودگی گله‌های طیور اطراف تهران به سالمونلا انتریتیدیس. پایان‌نامه دکترای عمومی دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران.


• · مهدی­زاده، مهرانگیز.، پیروز، بهناز.، خضری پور، معصومه.، جلالی، مریم.، معینی، مهناز و رحیمی فرد، ناهید (1385).  کیفیت میکربی خمیر مرغ به عنوان ماده اولیه. نهمین کنگره تغذیه ایران، تبریز.


• · مؤیدفرد، علیرضا (1376). بررسی میزان آلودگی لاشه‌های طیور گوشتی ذبح شده در کشتارگاه‌های شهرستان شیراز به یرسینیا انتروکولیتیکا. پایان‌نامه دکترای عمومی دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز.


• · میاحی، منصور.، قربانپور، مسعود و کاوسی­فرد، روزیتا (1384الف). بررسی آلودگی مرغان گوشتی کشتار شده در کشتار گاه اهواز به باکتری سالمونلا. چهاردهمین کنگره دامپزشکی ایران، دامپزشکی- سلامت- شکوفایی اقتصاد، تهران.


• · میاحی، منصور.، قربانپور، مسعود و گودرزی، محمد (1384ب). بررسی میزان آلودگی سالمونلایی تخم بوقلمون در برخی از مناطق استان خوزستان. چهاردهمین کنگره دامپزشکی ایران­، دامپزشکی- سلامت - شکوفایی اقتصاد، تهران.


• · ناظر، عبدالله حسین خان.، فیروزی، رویا و ابراهیمی مطلق، کوکب (1377).  بررسی میزان آلودگی سالمونلایی طیور گوشتی ذبح شده در کشتارگاه­های شیراز و تعیین سروتیپ آن­ها. پژوهش و سازندگی، 39(11): 100-98.


• · نعمتی، حسن (1372). بررسی میزان آلودگی تخم‌مرغ‌های مصرفی شهر شیراز به عوامل باکتریایی (هوازی) مولد مسمومیت غذایی و اثر آن در بهداشت عمومی. پایان‌نامه دکتری دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز.


• · نیازی شهرکی، سیاوش.، رکنی، نوردهر.، رضویلر، ودود.، باهنر، علیرضا و آخوندزاده بستی، افشین (1386). ارزیابی کمی و کیفی آلودگی لاشه‌های طیور کشتارگاه‌های صنعتی استان تهران به سالمونلا. مجله تحقیقات دامپزشکی دانشگاه تهران، 62(6): 389-385.


• · هادیان رسنایی، زهرا (1376). بررسی شیوع آلودگی سالمونلایی لاشه‌های مرغ در کشتارگاه صنعتی و تأثیر سرد کردن غوطه‌وری بر میزان آن. پایان‎نامه دکتری دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران.


• · هادیان رسنایی، زهرا.، ولایی، ناصر و رحیمی، پروین (1378). میزان شیوع آلودگی سالمونلایی زرده تخم‌مرغ مصرفی استان تهران طی سال 1376. نشریه پژوهنده، 4(2): 211 -207.


• · هداوند میرزائی، علی‌محمد (1370). بررسی آلودگی لاشه‌ طیور به لیستریا در کشتارگا‌های صنعتی اطرافِ شیراز و اثرات آن در بهداشت عمومی. پایان‌نامه دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز.

 

• · Afsharnia, M.T. (1996). Survey on salmonella contamination of chicken eggs consumed in Urmia. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Urmia University [In Farsi].


• · Aghazadeh Mashgi, M., Zahrayi Salehi, T. and Fakhkhari, A. (2005). Survey on presence of salmonella contamination of local chicken eggs in Kazeroon. Journal of Food Technology & Nutrition, 4(3): 111-114 [In Farsi].


• · Ahmadi, E. (2008). Assessment of salmonella contamination of local eggs consumed in Urmia. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Urmia University [In Farsi].


• · Akhondzadeh, A. and Misaghi, A. (2007). Effects of water chiller on Listeria monocytogenes contamination of poultry carcasses in industrial slaughterhouses of Western Azerbaijan province. IJFST, 4(3): 69-74[in Farsi].


• · Akrami Mohajer, F., Shekarforoush, S.S. and Eskandari, S. (2004). Survey on bacterial contamination of chicken eggs consumed in Rafsanjan. Congress of Hygiene and Food Safety, Yazd, Iran [In Farsi]. 


• · Aminzare, M., Eslami, M., Ghafari Khaligh, S. and Mahmood zadeh, A. (2011). Prevalence of Campylobacter species in retail foods of West Azerbaijan. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Aminzare, M., Neyriz Naghadehi, M., Rasouli, S. and Delshad, R. (2009). Isolation of Salmonella Spp. from local egg yolks in Urmia. Journal of Veterinary Medicine, 3(7): 51-55.


• · Asadi, R. (2004). Survey on salmonella contamination of consumed duck egg in Ahvaz. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Shahid Chamran University of Ahvaz [In Farsi].


• · Askari Badouei, M., Mohammadian Ghalejooghi, B. and Madadgar, O. (2011). Study on salmonella contamination of traditionally produced edible poultry eggs. Comparative Clinical Pathology, DOI: 10.1007/s00580-011-1238-z


• · Askari, G.H. (1997). Comparison of Salmonella spp serotypes isolated from chicken, calf and lamb meat consumed in Tehran and study of their drug resistance pattern. M.Sc. thesis, School of Medicine, Tarbiat Modares University [In Farsi]. 


• · Asnaashari, M.Y., Gholampour Azizi, E. and Hashemi, M. (2002). Survey on the campylobacteriosis of chickens on farms in the Babol city. 3^th convention of Iranian veterinary clinicians. Mashhad, Iran [In Farsi].


• · Bahadoran, S., Borjian, A. and Safarpour, A.R. (2011). Study on salmonella contamination of table eggs in Shahrekord. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Banihassan, M., Mohsenzadeh, M., Hashemi, M. and Cheraghchi, M. (2009). Prevalence of Salmonella spp in poultry carcasses in Mashhad slaughter-house. 10^th Iranian Congress of Microbiology, Ilam.


• · Baratpour, A., Jamshidi, A. and Khanzadi, S. (2011). Prevalence of Salmonella enteritidis contamination in broiler carcasses slaughtered in a poultry abattoir of Mashhad using multiplex-PCR. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Basiri Tabrizi, J. (1993). Survey on the campylobacter contaminationofpoultry meat in Shiraz city and its effects on public health. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Shiraz University [In Farsi].


• · Bigdeli-zanjani, R. (1987). Survey on the Campylobacter jejuni contaminationofchicken meat. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Tehran University [In Farsi].


• · Bonyadian, M., Ale Agha, S. and Motahari Fard, A. (2007). Isolation and identification of Salmonella from chicken carcasses in processing plants in Yazd province, central Iran. Iranian Journal of Veterinary Research, 8(3): 275 - 278.


• · Chapardar, J. (1997). Study on the role of broiler chickens in transmission of salmonella infectionto human. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Tehran University [In Farsi].


• · Dalirannia, A. (2004). Survey on salmonella contamination of local eggs consumed in Ahvaz. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Shahid Chamran University of Ahvaz [In Farsi].   


• · Daneshvar, A.R. (2010). Survey on salmonella contamination of turkey eggs consumed in Tehran. 16^th Iranian Congress of veterinary medicine, Tehran, Iran [In Farsi].


• · Dashti Rahmatabaadi, M.H. (1984). Survey on the rate of salmonella contamination in broilers poultry in industrial farms in Shiraz and its public health importance. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Shiraz University [In Farsi].


• · Dordari, Sh., Hamid, H. and Bokayi, S. (2005). Investigation of Salmonella spp and determination of their species sensitivity in packaged poultry meat in Tehran city. 14^th Congress of Veterinary medicine.Tehran, Iran [In Farsi].


• · Emadi Chashemi, S.H. (2007). Isolation of salmonella in local poultry of southern margin of Gilan and Mazandaran provinces.D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Tehran University [In Farsi].


• · Farboud, A. (1995). Survey on salmonella contamination of urban and rural eggs in Shiraz city and suburbs. M.D. thesis, School of Medicine, Shiraz University of Medical Sciences [In Farsi].   


• · Farkhondeh, T. (2006). Preliminary study of Campylobacter coli contamination of the poultry carcasses slaughtered in one of the poultry industrial abattoir around Mashhad. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Ferdowsi University of Mashad [In Farsi].


• · Fazlara, A. (2001). Survey on salmonella contamination of consumed eggs in Ghazvin city. 12^th NationalCongress of Food Sciences, Tehran, Iran [In Farsi].


• · Fazlara, A., Ghaemmaghami, S. and Abootorabi Goodarzi, E. (2003). Primary study of food from the west region of Tehran from the viewpoint of pathogenic agent (Salmonella spp and Staphylococcus aureus). 14^th NationalCongress of Food Sciences. Tehran, Iran [In Farsi].


• · Ghasemian Safaei, H., Jalali, M., Hosseini, A., Narimani, T., Sharifzadeh, A. and Raheim, E. (2011). The prevalence of bacterial contamination of table eggs from retails markets by Salmonella spp., Listeria monocytogenes, Campylobacter jejuni and Escherichia coli in Shahrekord, Iran. Jundishapur Journal of Microbiology, 4(4): 249-253.


• · Gholami-varnamkhasti, M., Hossein Sadeghian, H. and Momeni shahraki, M. (2011). Studying the degree of pollution of salmonella and E. coli bacteria in turkey eggs on Esfahan city. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Hadavand Mirzayi, A.M. (1991). Survey on listeria contamination of poultry carcasses in industrial abattoir around Shiraz and its effect on public health. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Shiraz University [In Farsi].


• · Hadian Rasnani, Z. (1997). Survey on the prevalence of Salmonella spp contamination of poultry carcasses in industrial abattoir and effect of continues chilling on the rate of it. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Tehran University [In Farsi].


• · Hadian Rasnaie, Z., Valayi, N. and Rahimi, P. (1999). Prevalence of salmonella contamination of egg yolk in Tehran province during year 1997. Pajoohandeh Journal, 4(2): 207-211[In Farsi].


• · Hajian, S., Rahimi, E., Mohamadhoseini Anari, M. and Shakerian, A. (2011). Frequency of Campylobacter spp. in chicken, turkey, quail, and ostrich meat in Ghom and Yazd. Middle East. Journal of Scientific Research, 7(3): 272 - 275.


• · Hakimi Najafabadi, S., Mohammadi, M. and Ghazi Saeidi, K. (2003). Preliminary study of Salmonella spp contamination of consumed poultry in Tehran city. 6^th Congress of Microbiology. Tehran, Iran [In Farsi].


• · Hamedi, A., Parizadeh, M.J. and Ghanaat, J. (2002). Survey on salmonella contamination of native and industrial egg in Mashhad Ghaem hospital laboratory 2000-2001. Journal of Mashhad medical University, 45: 67-71[In Farsi].


• · Hanifian, S. (2011). Combined culture and PCR method for isolation and identification of virulent Yersinia enterocolitica strains from red meat and poultry meat. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Hosainzadeh, S. (1997). Survey on salmonella contamination of chicken eggs consumed in Ahvaz and its public health importance. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Shahid Chamran University of Ahvaz [In Farsi]. 


• · Hosseinzadeh, S., Esalatpanah Fard Jahromi, M., Shekarforoush, S.S. and Ansari-Lari, M. (2011). Prevalence and risk factors for Listeria monocytogenes in poultry broilers flocks of Shiraz. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Hosseinzadeh, S., Amirmoezzi, F., Shekarforoush, S.S. and Fazeli, M. (2011b). Prevalence of campylobacter in broiler chicken in Fars province using mPCR. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Iravani, A. (1992). Survey on the Salmonella spp contaminationofpoultry meat in Urmia city. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Urmia University [In Farsi].


• · Jalali, M, Abedi, D., Pourbakhsh S.A. and Ghoukasin, K. (2008). Prevalence of Salmonella spp. in raw and cooked foods in Isfahan, Iran. Journal of Food Safety, 28(3): 442 - 452.


• · Jamshidi, A., Zahraie Salehi, M.T. and Afshari Nic, S. (2007a). Detection of Salmonella spp. contamination of carcasses slaughtered in poultry abattoir in Mashhad, Iran. Archive of Razi Institute, 62: 229 - 233.


• · Jamshidi, A., Kalidari, G.A. and Hedayati, M. (2010). Isolation and identification of Salmonella enteritidis and Salmonella typhimurium from the eggs of retail stores in Mashhad, Iran using conventional culture method ad multiplex PCR assay. Journal of Food Safety, 30(3): 558 - 568.


• · Jamshidi, A., Zahrayi-Salehi, M.T. and Afshari-Nic, S. (2007b). Detection of Salmonella spp contamination of carcasses slaughtered in poultry abattoir in Mashhad, Iran. Archives of Razi Institute, 62(4): 229-233.


• · Jamshidi, A.A. (1984). Survey on salmonella contamination of chicken eggs consumed in Shiraz and its public health importance. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Shiraz University [In Farsi]. 


• · Javadi, A. and Safamashaei, S. (2011). Microbial profile of marketed broiler meat. Middle East. J. Scientific Research, 9(5): 652 - 656.


• · Javadi, A. (2003). Study of the hygienic hazards at chicken industrial abattoirs using HACCP system (from farm to fridge). Ph.D.thesis, School of Veterinary Medicine, Olom Tahghighat Azad University [In Farsi].


• · Javadi, A., Jalali Milani, M., Zarenejhad, H., Arfaie Akholeh, A. and Abedi, M. (2005). Survey on the rate of Staphylococcus aureus contamination of broilers from slaughter house to the consumer in year 2003. 14^th Congress of Iran Veterinary Medicine, Tehran, Iran [In Farsi].


• · Karimi, M., Mehrabian, S., Rafiei Tabatabaei, R. and Samiai, B. (2010). A study on microbial properties of mechanically deboned chicken meat in meat plant of Tehran. Journal of Food Technology and Nutrition, 73(27): 52-58.


• · Khalifeh-gholi, M. (2004). Survey on prevalence of Aeromonas and Campylobacter jejuni in retail chickens and red meat supply in butcheries under inspection of Tehran University of Medical Sciences. M.Sc. thesis, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences [In Farsi].


• · Khalilzadeh-Khosroshahi, M., Javadi, A. and Hakimzadegan, M. (2011). Coagulas positive Staphylococcus aureus prevalence in chicken meat and antibiogram pattern. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Mahdavi, S., Farshchian, M.R., Mahdavi, R., Montazam, S.H. and Hojjati Bonab, Z. (2011). Survey on Yersinia enterocolitica contamination in broiler meats in Tabriz. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Manouchehr, D. (1992). Survey on Salmonella enteritidis contamination of poultry around Tehran. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Tehran University [In Farsi].


• · Mayyahi, M., Ghorbanpour, M. and Goodarzi, M. (2005a). Survey on salmonella contamination of turkey egg in some region of khoozestan province. 14^th Congress of Veterinary Medicine, Tehran, Iran [In Farsi].


• · Mayyahi, M., Ghorbanpour, M. and Kavousifard, R. (2005b). Survey on Salmonella spp contamination of broiler carcasses slaughtered in Ahvaz abattoir. 14^th Congress of Veterinary Medicine, Tehran, Iran [In Farsi].


• · Mehdizade, M., Pirooz, B., Khezripoor, M., Jalali, M., Moyini, M. and Rahimifard, N. (2006). Microbial quality of chicken cream as primary materials. 9^th Iranian Nutrition Congress, Tabriz, Iran [In Farsi].


• · Moayyedfard, A. (1997). Survey on Yersinia enterocolitica contamination of broiler carcasses slaughtered in Shiraz abattoirs. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Shiraz University [In Farsi].


• · Bokaeian, M., Mohagheghi Faed, A.H. and Gholizadeh, R. (2010). An investigation on contamination of poultry by Salmonella species in Zahedan (South-East Iran) during 2004. Research Journal of Microbiology, 5(11): 1185 - 1188.


• · Mohsenzadeh, M., Bassami, M.R. and Banihassan, M. (2009). Detection of Listeria monocytogenes in poultry carcasses slaughtered in Mashhad using conventional and multiplex PCR method. 1^st international congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Mokhtarian-Dalooyi, H., Mohsenzadeh, M., Ghahramani, M., Meshki, M. and Fani, M.J. (2009). Survey on the rate of Campylobacter jejuni and Campylobacter coli contamination of poultry carcasses slaughtered in Gonabad industrial abattoir. Ofogh-e-Danesh, GMUHS Journal, 15(3): 30-36 [In Farsi].


• · Nayebi, N., Ghorashi, S.A., Harzandi, N., Shamsara, M., Tabarai, B. and Bakhtiari, A (2011). Diagnostic value of PCR method for detection of Salmonella enteritidis contamination in poultry products in Karaj. Medical Sciences Journal of Islamic Azad University, 21(1): 32 - 37.


• · Nazer, A.H.K., Dadras, H. and Eskandari, S. (2006). Aerobic bacteria isolated from eggs and day-old chicks and their antibacterial resistance in Shiraz. Iran. Iranian Journal of Veterinary Research, 7(2): 20 – 30.


• · Nazer, A.H.K., Firoozi, R. and Ebrahimi Motlagh, K. (1998). Survey on the rate of salmonella contamination of slaughtered broiler chickens in Shiraz slaughter houses and their serotype determination. Pajhohesh va Sazandegi, 39(11): 98-100 [In Farsi].


• · Nemati, H. (1993). Survey on contamination of consumed eggs in Shiraz city with aerobic food poisoning bacteria and their effects on public health. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Shiraz University [In Farsi].


• · Niazi-shahraki, S., Rokni, N., Razavilar, V., Bahonar, A.R. and Akhondzadeh, A. (2008). Quantitative and qualitative assessment of Salmonella spp contamination of poultry carcasses from industrial abattoirs of the Tehran province. Journal of Veterinary Research, 62(6): 385-389 [In Farsi].


• · Rahimi, E., Momtaz, H., Ameri, M., Ghasemian-Safaei, H. and Ali-Kasemi, M. (2010a). Prevalence and antimicrobial resistance of Campylobacter species isolated from chicken carcasses during processing in Iran. Poultry science, 89(5): 1015–1020.


• · Rahimi, E., Kazemeini, H.R., Safaei, S., Allahbakhshi, K., Momeni, M. and Riahi, M. (2010b). Detection and identification of Campylobacter spp. from retail raw chicken, turkey, sheep and goat meat in Ahvaz, Iran. African Journal of Microbiology Research, 4(15): 1620-1623.


• · Rahimi, E. and Ameri, M. (2011). Antimicrobial resistance patterns of Campylobacter spp. isolated from raw chicken, turkey, quail, partridge and ostrich meat in Iran. Food Control, 22(8): 1165-1170.


• · Rahimi, E., Alian, F. and  Alian, F. (2011a). Prevalence and characteristic of Campylobacter species isolated from raw duck and goose meat in Iran. International Conference on Food Engineering and Biotechnology. Bangkok, Thailand.


• · Rahimi, E., Kazemeini, H.R., Nozarpour, N., Mohajeri, N. and Chakeri, A. (2011b). Prevalence of Campylobacter jejuni species in retail poultry carcasses in Ahvaz, Iran. International Journal of Biology and Biotechnology Research, 8(2): 221 - 224.


• · Rahimi, E., Ameri, M., Kazemeini, H.R. and Elbagi, M. (2010c). Prevalence and antimicrobial resistance of salmonella isolated from retail raw turkey, ostrich and partridge meat in Iran. Bulgarian Journal of Veterinary Medicine, 13(1): 23−30.


• · Rahimi, E. and Tajbakhsh, E. (2008). Prevalence of Campylobacter species in poultry meat in the Esfahan city, Iran. Bulgarian Journal of Veterinary Medicine, 11(4), 257−262.


• · Rahimi, F., Yoosefi, R.A. and Aghayi, S. (2003). Chemical characteristics and microbial contaminations of chicken paste used in sausages and hamburger. 6^th Congress of Microbiology. Tehran, Iran [In Farsi].


• · Rahimifard, N., Shoeibi, S., Hamedani, M.P., Saleh, M., Saadati, S., Bagheri, F. and Noori, Z. (2009). The microbial quality of poultry paste as raw material, cooked and raw meats in Iran. Bhopal, India, Journal of Pure and Applied Microbiology, 3(1): 91 - 93.


• · Rokni, N. (1978). Survey on salmonella contamination of the retail chickens in Tehran. Iranian Journal of Public Health, 7(4): 216-221[In Farsi].


• Roohi, P. (2000). Investigation and Isolation of pathogenic bacteria in critical points of industrial slaughter line of poultry according to the HACCP system. M.Sc.thesis, School of agriculture, Tehran University [In Farsi].


• · Rooygari, M.R. (1995). Isolation of Yersinia enterocolitica and study of the rate of contamination of the poultry meat with this bacterium in Tabriz city and determination of its pathogenic serotypes. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Tabriz Azad University [In Farsi].


• · Sadeghi Zali, M.H., Hashempour, A., Delshad, R., Kalbkhani, M., Khodayi, H. and Asadi, S. (2011). Evaluation of salmonella infection in poultry carcasses marketed in Urmia. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Saeidiasl, M.R. (1993). Survey on the presence of Salmonella spp in poultry carcasses of Ahvaz slaughter houses. D.V.M. thesis, School of Veterinary Medicine, Shahid Chamran University of Ahvaz [In Farsi].


• · Sari, A., Hamshidi, A. and Basami, M. (2011). Isolation and identification of Campylobacter jejuni from poultry carcasses using conventional culture methods and multiplex PCR assay. International Journal of Veterinary Medicine, 5(1): 31-35.


• · Shakerian, A., Sharifzadeh, A., Aghanejad, P. and Tajmir Riahi, M. (2011). Yersinia enterocolitica as a potential pathogen in cattle, sheep and chicken meat. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran. 


• · Sohrabi, R., Farazi, M., Rahimi, E. and Riyahi, M. (2011). Listeria spp. in chicken, quail, turkey and ostrich meat. 2^nd International Congress of Food Hygiene, Tehran, Iran.


• · Soltandallal, M.M., Doyle, M.P., Rezadehbashi, M., Dabiri, H., Sanaei, M., Modarresi, SH., Bakhtiari, R., Sharifiy, K., Taremi, M., Zali, M.R. and Sharifi-Yazdi, M.K. (2010). Prevalence and antimicrobial resistance profiles of salmonella serotypes, campylobacter and Yersinia spp. isolated from retail chicken and beef, Tehran, Iran. Food Control, 21: 388–392.


• · Soltandallal, M.M., Izadpoor, F., Khalifeh Gholi, M., Khatami Moghadam, M. and Hejazi, S.H. (2003). Survey on prevalence of Yersiniain retail red and poultry meatsupply in butcheries under inspection of Tehran University of Medical Sciences. 6^th Congress of Microbiology. Tehran, Iran [In Farsi].


• · Soltandallal, M.M., Taromi, M., Modaresi, S., Moaz-ardelan, S., Zolfagharian, K., Golkar, F., Sanayi, M. and Zali, M.R. (2004). Survey on antibiotic resistance of Salmonella spp isolated from retail red and poultry meat in Tehran. 7^th Congress of Microbiology. Semnan, Iran [In Farsi].


• · Taremi, M., Soltan Dallal, M.M., Gachkar, L., MoezArdalan, S., Zolfagharian, K. and Mohammad Reza Zali, M.R. (2006). Prevalence and antimicrobial resistance of campylobacter isolated from retail raw chicken and beef meat, Tehran, Iran. International Journal of Food Microbiology, 108: 401–403.


• Zohoorian, G. and Khajeamiri, M. (2005). Prevalence of salmonella in chicken meat of butcheries in Tehran. 15^th NationalCongress of Food Sciences. Tehran, Iran [In Farsi].