ارزیابی غلظت مس و کادمیوم در گوجه‌فرنگی‌های گلخانه‌ای تولیدی استان همدان در سال 91

محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذایی

مهرداد چراغی ¹ (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، استادیار گروه محیط زیست، همدان، ایران.)
مژگان سهرابی ² (دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مهندسی آلودگی‌های محیط زیست، همدان، ایران)
کامران شایسته ³ (استادیار گروه محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.)

تاریخ دریافت : 1391/10/16 تاریخ پذیرش : 1392/04/26 تاریخ انتشار : 1392/12/01

کلید واژه: مس, فلزات سنگین, کادمیوم, گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای,

چکیده مقاله :

تجمع بیش از حد فلزات سنگین در خاک‌های کشاورزی نه‌تنها منجر به آلودگی محیط زیست می شود بلکه منجر به افزایش جذب فلزات سنگین توسط گیاهان شده که در نتیجه آن کیفیت و ایمنی غذایی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. کادمیوم و مس آلاینده های اصلی در خاک های گلخانه ای هستند که هم از طریق تکنیک های کشاورزی و هم از طریق مواد شیمیایی به محصولات کشاورزی راه پیدا می‌کنند. این پژوهش با هدف تعیین میزان آلودگی محصول گوجه فرنگی گلخانه های استان همدان به فلزات سنگین مس و کادمیوم صورت گرفته است. در مجموع 72 نمونه از 18 گلخانه (4 نمونه از هر گلخانه) واقع در 6 شهر استان نمونه‌گیری شد. پس از انجام آماده‌سازی نمونه‌ها، غلظت عناصر مذکور با استفاده از دستگاه نشر اتمی اندازه‌گیری گردید. نتایج تحقیق نشان داد، غلظت کادمیوم و مس در نمونه های گوجه فرنگی به ترتیب در دامنه 25/5- 08/0 و 25/9-01/0 میلی گرم برگیلوگرم بود. تجزیه و تحلیل های آماری همبستگی معنی‌داری بین غلظت عناصر کادمیوم و مس در محصول گوجه‌فرنگی نشان داد. مقایسه نتایج بدست آمده با مقادیر مجاز نشان‌دهنده آلوده بودن بیش از حد مجاز برخی از محصول گوجه فرنگی در گلخانه های مورد مطالعه بود. طوری‌که غلظت کادمیوم در تمامی نمونه‌ها برای سلامتی مصرف‌کنندگان مخاطره‌آمیز ارزیابی گردید.

چکیده انگلیسی:

Excessive accumulation of heavy metals in agricultural soils not only leads to environmental pollution, but also results in increased uptake of heavy metals by plants, which in turn affects the quality and safety of the foods. Cadmium and copper are considered as the major pollutants of greenhouse soils that stem from agricultural techniques and chemical materials. This is a study aimed to investigate the contamination of greenhouse tomatoes crop with copper and cadmium in Hamadan province. A total of 72 samples were obtained from 18 greenhouses (4 samples from each) located in 6 cities of the province. Following preparation procedure, the concentrations of the elements were measured using atomic emission. According to the results, the concentrations of cadmium and copper in tomato samples were estimated at the range of 0.08–5.25 and 0.01–9.25 mg/kg, respectively. Statistical analysis showed a correlation between cadmium and copper concentrations. Moreover, comparing the results with the approved level of these elements revealed that the concentration of cadmium and copper in some of the greenhouse tomatoes were above the acceptable level. That is to say, the concentration of cadmium in all of the samples was determined as health threatening level.

منابع و مأخذ:

• عقیلی، فروغ؛ خوشگفتارمنش، امیر حسین؛ افیونی، مجید و مبلی، مصطفی (1387). وضعیت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در گلخانه­های استان اصفهان. دومین همایش تخصصی مهندسی مهندسی زیست تهران.


• اسماعیلی ساری، عباس (1381). آلاینده‌ها بهداشت و استاندارد در محیط زیست، تهران، انتشارات نقش مهر، صفحات: 9-184.


• مدنی، الهام ­سادات؛ سفیانیان، علیرضا؛ میرغفاری، نوراله و خداکرمی، لقمان (1389). تعیین توزیع مکانی فلزات سنگین آهن، کبالت و وانادیوم در خاک سطحی استان همدان، همایش ژنوماتیک 89.

 

• Al Jassir, M.S., Shaker, A. and Khaliq, M.A. (2005). Deposition of Heavy Metals on Green Leafy Vegetables Sold on Roadsides of Riyadh City, Saudi Arabia, Environmantal Contamination and Toxicology, 75: 1020–1027.


• Alam, M.G.M., Snow, E.T. and Tanaka, A. (2003). Arsenic and heavy metal contamination of vegetables grown in Samta village, Bangladesh. The Science of the Total Environment, 308: 83–96.


• Bahemuka, T.E. and Mubofu, E.B. (1999). Heavy metals in edible green vegetables grown along the sites of the Sinza and Msimbazi rivers in Dar es Salaam. Tanzania, Food Chemistry, 66: 63-66.


• Bo, S., Mei, L., Chen, T., Zheng, Y., Xie, Y., Li, X., et al. (2009). Assessing the health risk of heavy metals in vegetables to the general population in Beijing, China. Journal of Environmental Sciences, 21: 1702–1709.


• Brun, L.A., Maillet, J., Richarte, J., Herrmann, P. and Remy, J.C. (1998). Relationships between extractable copper, soil properties and copper uptake by wild plants in vineyard soils. Environmental Pollution, 102: 151-161.


• Cao, H., Chen, J., Zhang, J., Zhang, H., Qiao, L. and Men, Y. (2010). Heavy metals in rice and garden vegetables and their potential health risks to inhabitants in the vicinity of an industrial zone in Jiangsu, China. Journal of Environmental Sciences, 22(11): 1792–1799.


• Chao, W., Xiao-chen, L., Li-min, Z., Pei-fang, W. and Zhi-yong, G. (2007). Pb, Cu, Zn and Ni Concentrations in Vegetables in Relation to Their Extractable Fractions in Soils in Suburban Areas of Nanjing, China, Polish Journal of Environmental Studies, (16): 199-207.


• Cheraghi, M., Lorestani, B., Merrikhpour, H. and Rouniasi, N. (2013). Heavy metal risk assessment for potatoes grown in overused phosphate-fertilized soils. Journal of Environmental Monitoring and Assessment, 185(2): 1825-1831.


• Cui, Y.J., Zhu, Y.G., Zhai, R.H., Chen, D.Y., Huang, Y.Z., Qiu, Y., et al. (2004). Transfer of metals from soil to vegetables in an area near a smelter in Nanning, China. Environment International, 30: 785– 791.


• Demirezen, D. and Aksoy, A. (2006). Heavy metal levels in vegetables in Turkey are within safe limits for Cu, Zn, Ni and exceeded for Cd and Pb. Jourrnal of Food Quality, (29): 252-265.


• Doumett, S., Lamperi, L., Checchini, L., Azzarello, E., Mugnai, S., Mancuso, S., et al. (2008). Heavy metal distribution between contaminated soil and Paulownia tomentosa, in a pilot-scale assisted phytoremediation study: Influence of different complexing agents, Chemosphere 72: 1481–1490.


• Jimoh, W.L.O. and Mohammed, M.I. (2012). Assessment of Cadmium and Lead in Soil and Tomatoes Grown in Irrigated Farmland of the Kaduna Metropolis Nigeria. Research Journal of Environmental and Earth Sciences, 4(1): 55-59.


• Li, P., Wang, X.X., Zhang, T.L., Zhou, D., He, Y. (2009). Distribution and Accumulation of Copper and Cadmium in Soil–Rice System as Affected by Soil Amendments. Water Air Soil Pollution, (196):29–40.


• Massa, N., Andreucci, F., Poli, M., Aceto, M., Barbato, R. and Berta, G. (2010). Screening for heavy metal accumulators among stautochtonous plants in apolluted sitein Italy Ecotoxicology and Environmental Safety, 73:1988–1997.


• Muchuweti, M., Birkett, J.W., Chinyanga, E., Zvauya , R., Scrimshaw, M.D. and Lester, J.N. (2006). Heavy metal content of vegetables irrigated with mixtures of wastewater and sewage sludge in Zimbabwe: Implications for human health, Agriculture. Ecosystems and Environment, 112: 41–48.


• Orisakwe, O.E., Kanayochukwu, N.J., Nwadiuto, A.C., Daniel, D. and Onyinyechi, O. (2012). Evaluation of Potential Dietary Toxicity of Heavy Metals of Vegetables. Journal of Environmental & Analytical Toxicology, 2: 3.


• Ping, L., Zhao, H., Wang, L., Liu, Z., Wei, J., Wang, Y., et al. (2011). Analysis of Heavy Metal Sources for Vegetable Soils from Shandong Province, China. Journal of Integrative Agriculture, 10(1): 109-119.


• Ping, Z., Murray, B. M., Hanping, X., Ningyu, L. and Zhian, L. (2009). Health risk from heavy metals via consumption of food crops in the vicinity of Dabaoshan mine, South China. Science of the Total Environment, 407: 1551-1561.

·    Sharma, R.K., Agrawal, M. and Marshall, F.M. (2008). Heavy metal (Cu, Zn, Cd and Pb) contamination of vegetables in urban India: A case study in Varanasi. Environmental Pollution, 154: 254- 263.

·    Sharma, R.K., Agrawal, F.M. and Madhoolika, M. (2009). Heavy metals in vegetables collected from production and market sites of a tropical urban area of India. Environmental Pollution, 154: 254-263.

·    Tripathi, R.M., Raghunath, R. and Krishnamoorthy, T.M. (1997). Dietary intake of heavy metals in Bombay city, India. The Science of the Total Environment, 208: 149-159.

·    Yang, J., Guo, H., Ma, Y., Wang, Li., Wei, D. and Hua, L. (2010). Genotypic variations in the accumulation of Cd exhibited by different vegetables. Journal of Environmental Sciences, 22(8): 1246–1252.

·    Yang, Y., Zhang, F.S., Li, H.F. and Jiang, R.F. (2009). Accumulation of cadmium in the edible parts of six vegetable species grown in Cd-contaminated soils. Journal of Environmental Management, 90(2): 1117–112.

·    Zheng, N., Wang, Q., Zhang, X., Zheng, D., Zhang, Zh. and Zhang, Sh. (2007). Population health risk due to dietary intake of heavy metals in the industrial area of Huludao city, China. Science of the Total Environment, 387: 96–104.

·    http://www.mszd.net/different/1302-standard-gahani-iran-esraf.htm.