توزیع فضایی سرخرطومی برگ یونجه Hypera postica (Col.: Curculionidae) در ارومیه
محورهای موضوعی : حشره شناسی گیاهان زراعی
کلید واژه: الگوی توزیع فضایی, سرخرطومی برگ یونجه, Hypera postica, شاخص‌های تجمع, مدل‌آیوائو, قانون توان تیلور,
چکیده مقاله :
یونجه Medicago sativa (Linnaeus) گیاهی است علوفه ای که با تأمین غذای دام، تثبیت نیتروژن هوا، کاهش فرسایش خاک و غیره نقش حیاتی در زندگی بشر بازی می کند. سرخرطومی برگ یونجه Hypera postica (Gyllenhal) از مهم ترین آفات این محصول ارزشمند به شمار می رود. آگاهی از نحوه ی پراکنش آفت موجب درک بهتر رابطه ی حشره و زیستگاه آن شده، می تواند اطلاعاتی را برای تفسیر جابه جایی های مکانی، مدل های رشد جمعیت و مهم تر از همه مدیریت و کنترل آفت فراهم آورد. به همین منظور الگوی توزیع فضایی این حشره در استان آذربایجان غربی (شهرستان ارومیه) در سال 1392 مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی، از طرح نمونه برداری خوشه ای سیستماتیک با استفاده از یک کادر چوبی سبک 25/0 مترمربعی به فواصل هفتگی استفاده شد. بوته های داخل هر کوادرات، یک خوشه را تشکیل می دادند که در هر نوبت 12 خوشه نمونه برداری شد. میانگین و واریانس در هر دو سطح نمونه برداری (بوته و کوادرات) محاسبه و شاخص های تجمع و مدل های رگرسیون تیلور و آیوائو برای تعیین تجمع در هر دو سطح نمونه گیری به کار رفتند. علاوه بر این، از آزمون نکویی برازش فقط برای تعیین تجمع در سطح بوته ها استفاده شد. اوج فراوانی جمعیت 102 لارو بر مترمربع بود که در 20 اردیبهشت حادث شد. تجزیه های مختلف اختلافاتی را در تعیین الگوی پراکنش فضایی سرخرطومی برگ یونجه نشان دادند. واریانس و میانگین به ازای بوته، به یک دیگر بسیار نزدیک بودند، اما بین کوادرات ها واریانس فزونی یافت که حاکی از این بود که منبع اصلی واریانس مربوط به کوادرات است که تجزیه ی واریانس نیز این موضوع را تأیید نمود. مدل های رگرسیونی تیلور و آیوائو برای مجموع تاریخ های نمونه برداری در هر دو سطح نمونه برداری مؤید توزیع تصادفی بود، درحالی که شاخص های تجمع و آزمون های نکویی برازش دست کم در نیمی از نوبت های نمونه گیری وقوع تجمع ضعیف تا متوسط را نشان دادند. در اولین و آخرین نوبت نمونه برداری توزیع جمعیت از نوع تصادفی بود.
Alfalfa Medicago sativa (Linnaeus) is a forage plant that plays important role in mankind life by providing feed for domestic animals, stabilization air nitrogen, reducing soil erosion etc. Alfalfa leaf weevil (ALW), Hypera postica (Gyllenhal) is a great threat for this valuable crop. Knowledge about the pest distribution and life cycle leads to better understanding about relationship between pest and its habitat. It also provides basis for interpretation of dispersal patterns, population growth models, and pest management measures. Therefore, spatial distribution of ALW was surveyed in Urmia, Azarbaijan-e-Gharbi province in 2013. In this survey, cluster systematic sampling design was adopted. Sampling was carried out by a 0.25 m2 quadrate once a week. Plants within a quadrate consisted one cluster of overall 12 clusters of each sample. Sample means and variances were calculated for each date separately and aggregation indices as well as Taylor's and Iwao's regression models were used to identify distribution patterns of ALW in both sampling levels of a plant and a quadrate. Furthermore, goodness of fit test was used for the same purpose in the plant level. A peak of 102 larvae /m2 was occurred at 9 April. Different analyses led to different results in regards of spatial distribution patterns of ALW. Per plant estimates of mean and variance were very close to each other in all samples, suggesting a random distribution. They diverged however in quadrate level implying quadrate to be the main source of variation; a result confirmed also by One-way ANOVA. Both Taylor and Iwao's regression models delineated random distribution based on data of overall dates in both sampling levels. Aggregation indices as well as goodness of fit test however revealed weak to intermediate degrees of crowding at least in half samples. Nevertheless, no evidence of aggregation was present in first and last sampling dates.