رویـکردی تحلیلی به نیازهای روانی و رفتاری زنان و تاثیر آن در بهبود کیفیت فـضا (نمونه مورد مطالعه: فضای عمومی پارک)

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

مهروش کاظمی ¹ , فرح حبیب ² , سید غلامرضا اسلامی ³

1 - دکترای معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم وتحقیقات تهران، تهران، ایران(مسوول مکاتبات)
2 - دانشیار، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1388/02/25 تاریخ پذیرش : 1388/04/05 تاریخ انتشار : 1393/10/01

کلید واژه: زنان, معماری, کیفیت فضا, فضای عمومی, پارک,

چکیده مقاله :

چکیده با وجود این که زنان بیش از نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند اما اغلب در طراحی و ساخت محیط کمتر مورد توجه بوده و به میزان ضعیفی در طراحی های شهری مورد مشورت واقع می شوند و عمدتا شیوه زندگی والگوی حرکتی در شهرها از مردان گرفته می شود این در حالیست که الگوی زندگی زنان ترکیب پیچیده ای از مسئولیت های خانه داری، نگه داری بچه، اشتغال و...می باشد در نتیجه این امر فضاهای تولید شده در تطبیق با نیازهای خاص این قشر ناموفق عمل کرده ویا راه حل های ارایه شده برای مشکلات مــوجود نـاکارآمد می باشند لذا زنان در محیط های طراحی شده به طور مکرر ناسازگاری و محدویت هایی را تجربه می کنند. این مقاله تحقیقی درخصوص بررسی نیازهای روانی ورفتاری متفاوت زنان - متاثراز تفاوت های جنسیتی آنان- در فضای عمومی با تاکید بر فضای پارک است که به استخراج شاخص هایی نظیر تامین حس تسلط فضایی، سهولت دسترسی و تفکیک فضایی قلمروها منجرگردید به طوری که رعایت آن ها در طراحی فضای پارک ها باعث بهبود کیفیت وافزایش مطلوبیت فضا با توجه به گروه هدف(زنان)خواهدشد.روش تحقیق بکار رفته از نوع پیمایشی وگردآوری داده ها بصورت میدانی و مصاحبه با زنان بالای 12 سال در پارک های انتخابی در شهر تبریز بوده است.

چکیده انگلیسی:

3AbstractObjective: Women constitute more than half of the population, however, designers do not pay attention to theirspecial needs. Architecture is for human and human could be divided in two groups: males and females. Theyare different in sex and gender; because of their different gender roles in society they have some different andspecial needs in using the spaces. Sometimes spaces, exactly public spaces, for a part of user (women) are notsuitable because gender needs are overlooked. Gendered spaces as a problem will be appeared when we forgetgender differences, so that some users (women) have to leave the space and in this way a general space isconverted to a specific space. This research attempts to find and explain these spaces by focusing on womenpsychological and behavior needs in public spaces as parks.Method: Research methodology is survey and case study is chosen from some parks of Tabriz.Result: This research attempts to to clarify the process of being gendered and to investigate the spaces in threeways of being gendered:1-By planning2-By design process3-By occupation and future using.Finally, three factors were found: sparated spaces, easy circulation and domination on space in parks that makesuitable spaces

منابع و مأخذ:

1. نرسیسیاس، امیلیا، (1383) ،«مــردم شناسی جنسیت»، نشرافکار، چاپ اول.


2. مازلو، اچ ابراهام،(1369)«انگیزش و شخصیت»، ترجمه احمد رضوانی، نشرآستان قدس رضوی.


3. قانون برنامه چهارم توسعه، (1385)،سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
   
   
   1. Rendell ,Jane, (ed.), (2000), Gender, Space, Architecter, Introductory Essay :Gender, Space,London & New York;Routledge.
   
   


4. کاظمی شیشوان، مهروش،(1386)،«"حوزه های مجزا"نماد فضاهای جنسیتی در معماری»، همایش زنان معمارایرانی،تهران.


5. لاســان، برایان،(1384)« طراحان چگونه می اندیشند، ابهام زدایی از فرآیند طراحی" ،ترجمه حمید نــدیمی، مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی
   
   
   1. Agrest ,Diana ,(1993), Architecture from Without:Theoretical Framings for A Critical Practice, Combridge , Mass.:MIT Press.(See,for example, Vitruvius,The Ten Books on Architecture,(trans.Morris Hicky Morgan, NewYork: Dover,1960); Leon Battista Alberti,Ten Books on Architecture(1485),London:Alex Tiranti,1965)
   
   
   2. Zeisel,J. ,(1984),Inquiry by Design,Cambridge University Press.
   
   


6. مرتضوی ، شهرناز،(1380)، «روانشناسی محیط و کاربرد آن »، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.


7. پاکــزاد، جهانشاد،(1385) ،«مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری»،نشر شهیدی،چاپ اول.
   
   
   1. Greed,Clara,(1994),Women &Planning:Creating Gendered Differences,Routledge,London
   
   


8. رفیع پور،فرامرز(1378)،«کندوکاوها و پنداشتها،مقدمه ای برروش های شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی»،شرکت سهامی انتشار.برتیوم،فرانسوا،آندره لامورد(1375)«روش تحقیق در روانشناسی»،ترجمه دکتر حمزه گنجی،ویرایش.