بررسی نقش بام های سبز به عنوان راهبردی در جهت ارتقای کیفیت محیط زیست شهری از منظر معماری پایدار
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستمحمد رضـوانی 1 , محمد مهدی پایروند 2 , مهدی نوجوان 3 , مهدی صهبا 4
1 - استادیار گروه محیط زیست و منابع طبیعی، دانشگاه پیام نور، واحد تهران، ایران.
2 - کارشناس ارشد مدیریت در سوانح طبیعی، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
3 - (مسوول مکاتبات): دانشجوی دکتری برنامه ریزی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
4 - کارشناس ارشد مدیریت در سوانح طبیعی، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
کلید واژه: بامهای سبز, معماری پایدار, محیط‌زیست شهری,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: بام سبز یکی از رویکردهای نوین معماری و شهرسازی و برخاسته از مفاهیم توسعه پایدار است که از آن می‌توان در جهت افزایش سرانه فضای سبز، ارتقای کیفیت محیط‌زیست و توسعه پایدار شهری بهره برد. استفاده کاربردی از بام ها می‌تواند به عنوان امکان بهره‌برداری بهینه از زمین‌های شهری قلمداد شود. هدف اصلی این تحقیق بررسی نقش بام های سبز به عنوان راهبردی در جهت ارتقا کیفیت محیط زیست شهری از منظر معماری پایدار می باشد. روش بررسی: جهت دستیابی به اهداف تحقیق، پرسش نامه ای مشتمل بر 22 سئوال طراحی شد و در اختیار 30 نفر از متخصصان در زمینه معماری و شهرسازی قرار داده شد. سؤالات پرسش نامه با توجه به مباحث معماری و توسعه پایدار شهری به سه گروه اصلی تاثیرات بام های سبز شهری در ابعاد چهارگانه (اکولوژیکی، اقلیمی، زیست محیطی و اقتصادی- فرهنگی)، تفاوت های سیستم بام سبز فشرده و گسترده و تفاوت های سیستم بام سبز و سیستم بام معمولی طبقه بندی شدند. جهت بررسی پایایی پرسش نامه از روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. در نهایت جهت تحلیل پرسش نامه ها سه فرضیه شکل گرفت. یافته ها: میزان پایایی پرسش نامه 727/0 به دست آمد که نشان دهنده پایایی مناسب آن بود. پس از بررسی فرضیه ها، هر سه فرضیه مورد تایید قرار گرفت که اثر بخشی بالای بام های سبز در جهت ارتقا کیفیت محیط زیست از منظر معماری پایدار را نشان می‌دهد. نتایج به دست آمده از تحلیل پرسش نامه ها و فرضیه ها نشان داد در مجموع از نظر 70-80 درصد متخصصان، بام های سبز در راستای ارتقای کیفیت محیط زیست و توسعه پایدار شهری از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند و در واقع در طراحی و برنامه ریزی، رابط ما و طبیعت به شمار می آیند. نتیجه گیری: بام های سبز می توانند اثرات منفی ساختمان ها در اکوسیستم محلی و در پی آن مصرف انرژی در بناها را کاهش دهند و در تغییرات جریان انرژی ساختمان ها نقشی تعیین کننده داشته و در عین حال جنبه زیبا شناختی برای ساکنان شهر داشته باشد.
Background and Objective: Green roof is one of the new approaches of the architecture and urban planning and derived from the concepts of sustainable development which can be used to increase the green space per capita, environmental quality and urban sustainable development. Applied usage of roofs could be considered as an optimized utilization of urban lands. The main objective of this paper is to study the role of green roofs as a strategy to improve urban environmental quality from the sustainable architecture perspective. Method: Initially, a questionnaire was designed on the base of experts’ opinions, including 22 questions. Then 30 experts in the field of urban planning and architecture were selected as the study sample. Considering architectural issues and urban sustainable development, questions were categorized according to three main scopes: 1. The effects of green roofs on the ecological, continental, environmental, and economic-cultural aspects, 2. The differences between intensive and extensive green roofs, and 3. The differences between the green roofs and common roofs. The Alpha method was used for the evaluation of the reliability, and 3 hypotheses were presented for analyzing the questionnaire. Results: The alpha factor was gained to be 0.727, showing that the questionnaire had a proper reliability. After analyzing the hypotheses, they were confirmed. This implied the great effect of green roofs on improvement of urban environmental quality from the sustainable architecture perspective. The results showed that totally 70-80% of experts declared that the green roofs had high importance in the improving the environmental quality and sustainable urban development. Indeed, green roofs are our connector with nature in designing and planning and can reduce the negative effects of buildings in local ecosystem and consequently reduce the energy consumption. Moreover, green roofs can have a determinative role in fluctuation of energy circulation in buildings and may play an aesthetical role for the residents of cities.
1- Frazer L (2005) Paving paradise, Environmental Health Perspectives 113: 457–462.
2- Saadatian O, Sopian NK, Sallah E, Lim CH, Riffat S, Saadatian E, Toudeshki A, Sulaiman MY (2013) A review of energy aspects of green roofs, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 23: 155-168.
3- Kralli MN, Kambezidis HD and Cassios CA (1996) “Green Roofs” policy in cities with environmental problems, Fresenius Environmental Bulletin, 5 (7-8): 424–429.
4- Canadian Mortgage and Housing Corporation (2004) Greenbacks from Green Roofs: Forging a New Industry in Canada.
5- Online: http://www.cmhcschl. gc. ca/ en/imquaf/himu/wacon/wacon_088. cfm.
6- گلابچی. محمود و گلابچی. محمدرضا، 1392، مبانی طراحی ساختمان های بلند، انتشارات دانشگاه تهران.
7- رضویان. محمد تقی، غفوری پور. امین و رضویان. ماهان، 1389، بام های سبز. فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره دهم.
8- Farrar L (1996) Gardens of Italy and the Western Provinces of the Roman Empire from the 4th Century BC to the 4th Century AD, BAR International Series No. 650.
9- Pieper J (1987) "The Nature of Hanging Gardens"; in Daidalos #23, March 15, 1987, pp. 94-109.
10- Donnelly M (1992) Architecture in the Scandinavian Countries, the MIT Press, Cambridge, MA.
11- Blank L, Vasl A, Levy Sh, Grant G, Kadas G, Dafni A, Blaustein L (2013), Directions in green roof research: A bibliometric study, Building and Environment, 66: 23-28.
12- سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران، 1389، توسعه عمودی فضای سبز ”بامهای سبز“، ستاد توسعه عمودی فضای سبز، شهرداری تهران.
13- نهرلی، داود، عبداللهی. مهدی و ولی بیگی. مجتبی، 1390، بررسی عوامل محدود کننده توسعه بامهای سبز در ایران بر پایه تحلیل سلسله مراتبی. مجله محیط شناسی. شماره 60، صص 89- 98.
14- Dunnett NP, Kingsbury N (2004) Planting Green Roofs and Living Walls, Portland (OR): Timber Press.
15- VanWoert ND, Rowe DB, Andresen JA, Rugh CL, Fernandez RT and Xiao L (2005) Green Roof Storm water Retention: Effects of Roof Surface, Slope, and Media Depth. Environmental Quality, 34: 1036-1044.
16- Johnston J and Newton J (1992) Building Green: A Guide to Using Plants on Roofs, Walls, and Pavements. The London Ecology Unit; London.
17- Gaudet C (1985) Sunspots, Landscaping for Energy Efficiency, Harrow smith Volume X: 1, No. 61, June/July 1985, p. 24.
18- Niachou (2001) Analysis of the green roof thermal properties and investigation of its energy performance, Energy and Buildings, 33: 719–729.
19- Feng Ch, Meng Q, Zhang Y (2010) Theoretical and experimental analysis of the energy balance of extensive green roofs, Energy and Buildings, 42: 959-965.
20- Minke G and Witter G (1982) Haeuser mit Gruenem Pelz, Ein Handbuch zur Hausbegruenung; Verlag Dieter Fricke GmbH, Frankfurt, Germany.
21- Akbari H, Pomerantz M. and Taha H (2001) Cool surfaces and shade trees to reduce energy use and improve air quality in urban area, Solar Energy, 70: 295–310
22- Rowe D B (2011) Green roofs as a means of pollution abatement, Environmental Pollution, 159: 2100-2110.
23- Peck S and Kuhn M (2003) Design Guidelines for Green Roofs, Canada Mortgage and Housing Corporation, Ottawa, and the Ontario Association of Architects, Toronto.
24- Minke G (2007) Inclined Green Roofs- Ecological and Economical Advantages, Passives Heating and Cooling Effect, CESB 07 PRAGUE Conference. Internet address: www. cesb.cz/cesb07_proceedings/096_Minke.pdf Accessed May 4, 2010.
25- Berndtsson JC (2010) Green roof performance towards management of runoff water quantity and quality: A review, Ecological Engineering, 36: 351-360.
26- Liesecke HJ, Krupka B and Brueggemann H (1989) Grundlagen der Dachbegruenung, Zur Planung, Ausfuhrung und Unterhaltung von Extensivbegruenungen und Einfachen Intensivbegruenungen, Patzer Verlag, Berlin, Hannover, Germany.
27- The New York Times, “Scientists Watch Cities Make their Own Weather,” August 15, 2000. Re natur, company, Germany. 1996 to 2000. Interviews conducted by the author Ulrich RS and Parsons R," Influences of Passive Experiences with Plants on.