بررسی علل و عوامل ارتکاب جرایم شکار و صید دراستان های مازندران و گلستان و ارایه شیوه های حقوقی کاهش این جرایم

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

ناصر قاسمی ¹ (عضو هیئت علمی رسمی و مدیر گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری تهران)
حاجی مراد کلته ² (کارشناس ارشد حقوق محیط زیست، دانشکده محیط زیست واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران*(مسوول مکاتبات).)

تاریخ دریافت : 1388/11/19 تاریخ پذیرش : 1389/01/25 تاریخ انتشار : 1393/10/01

کلید واژه: شکارو صید, جرایم, محیط زیست, حیات وحش, گلستان و مازندران,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: مقاله حاضرمربوط به بررسی علل و موجبات ارتکاب جرایم شکار و صید در استان های گلستان و مازندران در خلال سال های 87- 86 می باشد . روش کار: منابع این تحقیق شامل کتب، مقالات و مجلات در زمینه های حیات وحش، قوانین و مقررات شکار و صید بود، در این راستا کلیه منابع موجود کتابخانه های در دسترس بررسی گردید و علاوه بر آن با مصاحبه حضوری از نظرات کارشناسان ذیربط بهره برداری شد.برای یافتن علل جرایم شکار و صید در استان های گلستان و مازندران از سه روش به شرح زیر استفاده شده است: 1- بررسی اسناد و مدارک ده ساله اخیرجرایم شکار و صید2- تهیه پرسشنامه مخصوص شکارچیان3- تهیه پرسشنامه مخصوص دوستداران محیط زیست. نتایج: در این بررسی مشخص گردید که اختلافات بارزی در این باره بین دو استان وجوددارد. یکی ازمهم ترین دلایل وقوع جرایم شکار و صید در هر دو استان، کمبود مأمورین و ضعف اقدامات حمایتی و مراقبتی بوده است. پرسشنامه های تکمیلی توسط شکارچیان و صیادان نیزنشان داده است که مهم ترین اهداف شکارچیان و صیادان در انجام اعمال مجرمانه مورد نظر، تفریح، ورزش و به ویژه نیاز به مواد غذایی(گوشت) بوده است. در هر دو استان میزان جرم شکار جانوران وحشی در مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست از سایر جرایم بیشتر بوده است. نوع شکار در این دواستان دارای تفاوت های بارزی است. در این استان ها، شکار پرندگان بیشترین شکار را به خود اختصاص داده است. توزیع ادوات شکار و صید مکشوفه میان دو استان و شهرهای هر یک از آن ها در وضعیت نابرابری قرار دارد. هم چنین توزیع انواع ادوات شکار و صید نیزمتنوع بوده و تفاوت چشمگیری دارد. به علاوه، صید و شکار غیر مجاز مشتمل برپستانداران وحشی، پرندگان وحشی وآبزیان دربین شهرهای این استان ها دارای توزیع نابرابر بوده است. هم چنین، میزان و چگونگی ضرر و زیان های وارده بر محیط زیست و جرایم رخ داده در این دو استان از تفاوت قابل توجهی برخوردار می باشد به گونه ای که ضریب همبستگی این رابطه در استان مازندران بیش از استان گلستان بوده است. بر همین اساس و با در نظر گرفتن تنوع منطقه ای (میان دو استان مزبور) در نوع و وسیله جرایم ارتکابی، راه کارهایی به منظور کاهش وقوع این جرایم ارایه گردیده است.

چکیده انگلیسی:

Introduction:The present study was conducted to investigate the reasons for illegal hunting and fishing in Golestan and Mazanderan provinces during 2007-2008. Methods: In this study, the references such as books, papers, and magazines about the wild life and hunting laws were identified, and for this purpose, all the references in the existing libraries were studied. To find out the reason of crimes related to hunting and fishing, three methods were used: 1- Investigating the documents and records related to the last decade, 2- Providing an especial questionnaire for hunters, and 3- Providing an especial questionnaire for environmental lovers. Result and Conclusions: Results revealed that there were great differences, from different points of view, between the two provinces. Lack of rangers and deficient protective actions were the most important causes for hunting and fishing violations in both provinces. The questioners completed by hunters and fisrhemen showed that sport, recreation and especially need for food (meat) were the main incentives for violation. In both of the provinces, the rate of illegal hunting of wild animals in the areas under the management of Department of Environment (DOE) was higher than other violations.  Hunting types were quite different in both provinces. However, bird hunting had the highest rate among other violations. Distribution of the detected hunting and fishing instruments was not equal in both provinces and among their towns. Furthermore, types of hunting and fishing instruments were quite different, and there was an unequal distribution of illegal fishing and hunting of wild mammals, birds and aquatics among the towns. There was also a great difference in the range and manner of harms to the environment in the two provinces. Therefore, correlation coefficient was higher in Mazanderan province than Golestan province. Finally, based on the results and the diversity in the two provinces, in terms of types of crime and means of crime, some solutions were presented to reduce the mentioned crimes

منابع و مأخذ:

1. شاحیدر، عبدالکریم – 1373 – شکار و صید در حقوق ایران – انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست.


2. عقیلی، سید محمود– 1380– بررسی علل تخلفات شکاردراستان گلستان– طرح تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.


3. شاحیدر، عبدالکریم – 1372 – شکار و صید در حقوق ایران – پایان نامه کارشناسی ارشد.


4. کهرم، اسماعیل- 1374 – اکولوژی، فعالیت های تفریحی وصنعت جهانگردی – انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست.


5. قاسمی، ناصر – 1384 – حقوق کیفری محیط زیست – انتشارات جمال الحق.


6. حبیبی، محمد حسن – 1384 – حقوق محیط زیست – جلد اول- انتشارات دانشگاه تهران.


7. تقی زاده انصاری، مصطفی– 1374– حقوق محیط زیست درایران– انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).


8. بهروز راد، بهروز – 1377– فصلنامه محیط زیست – شماره دوّم – تابستان- انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست.