تحلیل فضایی شاخص‌های شهر سالم در سکونت‌گاه‌های شهری (مطالعه موردی: استان اردبیل)
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
حسین نظم فر
1
*
,
علی عشقی چهاربرج
2
,
سعیده علوی
3
,
ثریا عشقی
4
1 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. (مسوول مکاتبات)
2 - دانش‌آموخته دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
3 - دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
4 - کارشناسی ارشد آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، یزد، ایران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: به دنبال رشد و گسترش بی رویه شهرها، رویکردهای متعددی برای تأمین وضعیت مطلوب زندگی برای نسل‌های امروز و آینده مطرح شد که یکی از این رویکردهای مهم، رویکرد شهر سالم است؛ اما ارزیابی این که چه شهری سالم است یا این که در مقابل سایر شهرها در چه سطحی از سلامت قرار دارد، هنوز مساله‌ای پیچیده و مبهم می باشد. روش بررسی: پژوهش حاضر با هدف تحلیل فضایی وضعیت شاخص‌های شهر سالم در سکونت گاه‌های شهری استان اردبیل، انجام شده است و شهرستان‌های استان اردبیل بر اساس 42 معیار از شاخص‌های شهر سالم رتبه‌بندی و سطح‌بندی شده‌اند. در این پژوهش وزن معیارهای شهر سالم با روش فرایند تحلیل شبکه‌ای(ANP) تعیین‌شده سپس به‌منظور ارزیابی سکونت گاه‌های شهری، از مدل تصمیم‌گیری چندمعیارهTOPSIS استفاده گردید. یافته‌ها: تحلیل فضایی وضعیت شاخص‌های شهر سالم در سکونت گاه‌های شهری استان اردبیل، حاکی از آن است که شهرستان‌های کوثر، نمین و سرعین به‌عنوان شهرستان‌های برخوردار ، شهرستان‌های خلخال، نیر، گرمی و بیله سوار نیمه برخوردار و شهرستان‌های مشگین‌شهر، پارس‌آباد و اردبیل کم برخوردار می‌باشند. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج بررسی نشان می‌دهد رابطه معنی‌داری بین جمعیت و رتبه هر شهرستان وجود دارد به‌طوری‌که شهرستان‌های پارس‌آباد، مشگین‌شهر و اردبیل که پرجمعیت‌ترین شهرستان‌های استان می‌باشند در دامنه کم برخوردار از شاخص‌های شهر سالم قرارگرفته‌اند. نتایج حاصل از پژوهش به‌صورت فضایی در محیط GIS ترسیم‌شده است.
Background and Objective: Following the uncontrolled growth of cities, several approaches were raised to provide favorable conditions of life for present and future generations. One of the major approaches is a healthy city approach; however, to find out which city is healthy and what level of health it bears as compared to other cities is yet complex and ambiguous. Method: This study aimed to analyze the indicators of a healthy city in urban settlements of Ardabil province. Ardabil city was ranked based on on 42 criteria for health indicators. In this study it is attempted to measure the weight of a healthy city by network analysis process (ANP. TOPSIS multi-criteria decision-making models were also used to evaluate urban settlements. Findings: Spatial analysis of health indicators in urban settlements of Ardabil province, stating that Kowsar, Sarein, and Namin townships are developed, Kalkal Township is partially deprived and Bilesuar, Meshkin Shahr, Ardabil and Pars Abad townships are deprived. Discussion and Conclusion: The results show a significant relationship between the population and ranking of each city, so that Pars Abad, Meshkin Shahr and Ardabil are the most populous townships of the province and ranged as less provilaged interms of healthy city indicators. The results of the study area mapped in the GIS environment.