تحلیل معیارهای موثر در شناسایی مناطق مستعد توسعه طبیعت‌گردی در مناطق بیابانی(مطالعه موردی: شهرستان ورامین، استان تهران)
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیسترُشیده امیریان 1 , جمال قدوسی 2 , علی محمدی 3
1 - *- (مسوول مکاتبات): دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت محیطزیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران
2 - استادیار مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران.
3 - استادیار مدیریت محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران.
کلید واژه: طبیعت‌گردی, بیابان, GIS, تصمیم‌گیری چندمعیاری, ورامین,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: صنعت گردشگری یکی از بخش های اقتصادی است که در صورت سرمایه گذاری مناسب، سود آن از بسیاری از بخش های اقتصادی دیگر بیشتر است. گردشگری و شاخه های مختلف آن بویژه طبیعت گردی و ژئو گردشگری در جهان امروز نقش متنوعی در زمینه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی و همچنین بخش اقتصادی بازی می کنند. شناسایی و معرفی معیارهای موثر در توسعه طبیعت گردی مناطق بیابانی هدف این مطالعه می باشد. روش بررسی: در این مطالعه عوامل و معیارهای موثر در معرفی مناطق دارای قوت برای جذب گردشگر در دو گروه طبقه بندی شدند. این دو گروه شامل معیارهای مربوط به ویژگی های محیطی و اقلیمی و همچنین معیارهای مربوط به زیرساخت های رفاهی خدماتی است. هر یک از این معیارها دارای زیرمعیارهایی می باشند. یافته ها: در این مطالعه با استفاده از سیستم های تصمیم گیری چند معیاره و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS[1]) زیرمعیارها و معیارهای شناسایی شده در رابطه با هدف وزن دهی و تلفیق شدند. نتیجه گیری: . طبق نتایج این بررسی منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیل بالایی برای توسعه طبیعت گردی می باشد. [1] - Geographic Information System
Background and Objective: Tourism is one of the key economic sectorsbenefit would be more than other economic sectors, if appropriate investment is done. Tourism and its different branches, especially ecotourism and geotourism play an important role in different aspects of cultural, social and economic sectors in the world. The aim of this study was to identifiy the criteria influencing ecotourism development in desert areas. Method: In this studythe criteria effective on introducing the potential areas to attract tourists were classified into two groups. These two groups included the critera related to environmental and climatic characteristics and to recreational services infrastructures. Each criteria included some sub-criteria. Results: In this study, using a multi-criteria decision systems and geographic information systems (GIS), the identified criteria and sub-criteria related to the target area were weighted and combined. Conclusion: According to the obtianed results, the study area has a high potential for ecotourism development.
1- خالصی، ف، 1386. «مدل توسعه گردشگری شهرستان روانسر بر اساس عملکرد عوامل ژئوتوریستی»، بیست و ششمین گردهمایی علوم زمین.
2- پاهکیده، ا، کریمی، ج، 1391. «بررسی توانها و قابلیتهای گردشگری منطقه اورامانات با استفاده از GIS » ، اولین همایش ملی جغرافیا و گردشگری در هزاره سوم.
3- Nyaupane, G.P. and B. Thapa, 2004, Evaluation of Ecotorism: A Comparative Assessment in the Annapurna Conservation Area Project, Nepal, Journal of Ecotourism 3.
4- موسویپور، صدیقه، 1385، «بررسی اقتصادی طرح توسعه اکوتوریسم در پارک ملی کویر در استان سمنان»، پایاننامه کارشناسی ارشد علوم، دانشگاه شیراز،دانشکده کشاورزی، مدیریت مناطق بیابانی.
5- میر سنجری، مهرداد، 1385، «راهبرد اکوتوریسم (گردشگری طبیعت) بر پایه توسعه پایدار»، جنگل. و مرتع ، شماره 71.
6- کریمپناه، رفیق، 1384. «تجزیه و تحلیل اکوتوریسم و نقش آن درتوسعه منطقه کردستان»، پایان نامه در علوم کارشناسیارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، آموزش و پرورش از جغرافیای طبیعی.
7- فصلنامه سازمان محیطزیست، 1372، «نقش گردشگری و پارکهای ملی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور»، جلد5، شماره 1.
8- زاهدی، شمسالسادات، 1382. «چالشهای توسعه پایدار از منظر اکوتوریسم»، مجله مدرس: علوم انسانی، دوره 7، شماره 3.
9- آذرنیوند، ح، نصری، م، نجفی، ع، 1385. «اکوتوریسم و جاذبههای طبیعی در جلب گردشگران در مناطق کویری»، همایش علمی منطقهای معماری کویر.
10- محمدزاده لاریجانی، ف، رنجبرنجفآبادی، ز، 1390. «فرصتها و محدودیتهای توسعه اکوتوریسم در مناطق بیابانی و کویری ایران»، همایش ملی بومهای بیابانی، گردشگری و هنرهای محیطی.
11- سپهر، عادل، صفرآبادی، اعظم، 1391. «تحلیل شاخصهای اثرگذار بر توسعه اکوتوریسم در مناطق بیابانی ایران»، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 45 شماره 4 زمستان 92، صفحه 154-137.
12- گندمکار، امیر، 1389. «کاربردGIS در پهنهبندی شاخص TCI استان اصفهان»، مرکز گردشگری علمی-پژوهشی دانشجویان ایران.
13- Zhou, P & B.W, A & K.L, Poh (2006), "Decision analysis I energy and environmental modeling", National university of Singapore.
14- Hasanzadeh, M., Danehkar A., Pak A., 2012. Application of Delphi Method for Criteria Selection in Site Survey of Oil Jetties in Iran. Environment and Natural Resources Research 2, 119-128.
15- سایت مرکز آمار ایران، 1389.
16- Moeinaddini, M,. Khorasani, N,. Danehkar, A,. Darvishsefat, A. A.& zienalyan, M. 2010. Siting MSW landfill using weighted linear combination and analytical hierarchy process (AHP) methodology in GIS environment (case study: Karaj). Waste Management 30 (2010) 912–920.
17- زند بصیری، مهدی، 1393. تصمیمگیریهای چندمعیاری و جایگاه آنها در مدیریت منابع طبیعی. انتشارات شاپور خواست. خرم آباد. 231.
18- Danekar, A., Asadullahi, Z., Alizadeh Shabani, A., Javanshir, A., 2012. Nature-based tourism plan to the wetlands Choghakhour using spatial multi-criteria evaluation. Journal of Natural Environment 65, 53-66.
19- Alhyary, F., Danekar, A., Sharifipor. R., 2010. Identification of conservation areas in the Mesopotamian city through spatial multi-criteria evaluation. Quarterly Journal of Geology and Environmental Engineering 13, 65-78.
20- Danekar, A., Haddadinia, S., 2009. Weighting and Ranking criteria for planning hiking in the desert and semi-desert ecosystems of the Delphi method. Journal of Development and Management of Natural Resources 2, 21-32.
21- Baz, I., Geymen, A., Nogay. S. 2008. Development and application of GIS-based analysis/synthesis modeling techniques for urban planning of Istanbul Metropolitan Area, Advances in Engineering Softwarem 40, 128–140.
22- جعفری، ح، «جایگاه ایران در اقتصاد جهانی گردشگری و راهکارهای ارتقأ آن»، مجموعه مقالات اولین همایش منطقه ای جغرافیا، گردشگری، توسعه پایدار، دانشگاه آزاد اسلامشهر، 1386.