بررسی میزان فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، نیکل، سرب، روی) در منابع آب زیرزمینی شهرستان اسلامشهر و تهیه نقشه پراکنش آن در محیط GIS
محورهای موضوعی : آلودگی محیط زیست (آب و فاضلاب)فاطمه ولی نژاد 1 , امیر حسام حسنی 2 , مجتبی صیادی 3
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشکده محیط زیست و انرژی، تهران، ایران.
2 - *- (مسوول مکاتبات): دانشیار دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
3 - رئیس گروه تحقیقات شرکت آبفار استان تهران، تهران، ایران.
کلید واژه: فلزات سنگین, آلودگی آبهای زیرزمینی, توزیع, فعالیت های صنعتی, فعالیت های کشاورزی,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: امروزه آلودگی آب های زیرزمینی به فلزات سنگین، در اثر فعالیتهای صنعتی در حال افزایش است. موضوع این پژوهش ارزیابی فلزات سنگین (کادمیوم، کروم، نیکل، سرب، روی)در آبهای زیرمینی و نحوه پراکنش آنها در منطقه ای با تراکم بالای فعالیت صنعتی است.در این مطالعه بر اساس غلظت فلزات سنگین نقشه های پراکنش در شهرستان اسلامشهر که در جنوب شرقی تهران قرار گرفته است تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: در حال حاضر آبهای زیرزمینی تنها منبع تامین کننده آب مصرفی در مناطق شهری و روستایی این شهرستان می باشد.به این منظور 92 نمونه از 23 حلقه چاه در حال بهره برداری در چهار فصل برداشت شد.روش اسپکتروفتومتری جذب اتمی شعله ای برای اندازه گیری میزان غلظت فلزات سنگین در نمونه های آب استفاده شد و از نرم افزار ARC GIS برای تهیه نقشه پراکنش استفاده شد. نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که غلظت کروم و روی پایین تر از حد مجاز آب آشامیدنی بود در صورتی که غلظت کادمیوم در 7/8 درصد نمونه های زمستان بالاتر از حد مجاز آب آشامیدنی ایران بود، غلظت نیکل در فصل زمستان در 7/8 درصد از نمونه ها بالاتر از حد مجاز آب آشامیدنی بود و غلظت سرب در فصل تابستان در 8/47 درصد از نمونه ها و در فصل زمستان در 35/4 درصد از نمونه ها بالاتر از حد مجاز آب آشامیدنی بود. وجود تراکم بالای صنایع، زمینهای وسیع کشاورزی و استفاده از کودهای شیمیایی و آفت کشهای حاوی فلزات سنگین، وجود مسیرهای اصلی و فرعی پر تردد و ازهمه مهمتر وجود شیب هیدرولیکی از شمال غربی به جنوب شرقی در این منطقه، باعث بالا بودن آلودگی در قسمت جنوبی اسلامشهر شده است.
Background and Objective: Nowadays, pollution of groundwater by heavy metals is encreasing. Heavy metals are one of the most widespread cause of pollution in water and the presence of increasing levels of these metals in the environment is causing serious concern in public opinion owing to their toxicity. This study aims to assess the concentration and distribution pattern of heavy metals (Cadmium, Chrome, Nickel, Lead and Zink) in groundwater of an industrialized region in Eslamshahr which located in the southeastern of Tehran Method: Presently, groundwater is the predominant source of drinking water in this town. For this purpose, 92 samples were taken from 23 wells in 4 seasons.The concentration of heavy metals in the samples was measured by flame atomic absorption spectrophotometry. ARC GIS software was applied for preparing the distribution patterns. Results: The results showed that chrome and zinc concentrations were lower than the permissible level in the drinking water. However, the concentration of cadmium in 8.7% of samples taken in winter were higher than the permissible level determined in drinking water standard of Iran. Nickel concentration in winter was 8.7% higher than the permissible level. Lead concentration of samples in 47.8% and 4.35% of samples taken in summer and winter were higher than the permissible level, respectively. The high level of water pollution in southern part of Eslamshahr is attributed to the large number of industries, big farm lands, application of chemical fertilizers and the pesticides containing heavy metals, busy main and secondary roads , and most importantly, the hydraulic slope from northwest to southeast of this region.
1- نوری، جعفر و همکاران، «بررسی غلظت فلزات سنگین در چاههای آب مجاور کارخانه سرب و روی زنجان» ، مجله سلامت و محیط فصلنامه علمی پژوهشی انجمن علمی بهداشت محیط ایران، پائیز 1387، دوره اول، شماره اول.
2- فروزان-شیرین، خلیل بنی حبیب-ابراهیم، رحیمی راد-امیر، معتمدیان-نوشین، محمدی-دانش، یگانه-سامال، «بررسی وجود فلزات سنگین، مقادیر نیتریت و نیترات و ویژگیهای میکربی آبهای معدنی موجود در بازار استان آذربایجان غربی» ،هجدهمین کنگره ملی علوم و صنایع غذایی، مهر 1387- مشهد مقدس-ایران.
3- عالیقدر-مرتضی، حضرتی-صادق، قنبری-محسن، «اندازه گیری غلظت فلزات سنگین در منابع آب آشامیدنی شهر اردبیل در سال 85-84» ،دهمین همایش ملی بهداشت محیط، آبان 1386-همدان-ایران.
4- Nouri ،J. ،Mahvi ،A.H. ،Babaei ،A.A.،Jahed ،G.R. ،Ahmadpour ،E. ،2006.Investigation of heavy metals in groundwater.Pakistan journal of biological sciences ،Vol. 9(3) ،pp.377-384.
5- Adefemi ،S.O. ،Awokunmi ،E.E. ،2010 .determination of physico-chemical parameters and heavy metals in water samples from Itaogbolu area of Ondo-State، Nigeria. African journal of environmental science and technology ،Vol.4 (3) ،pp.145-148.
6- Momodu ،M.A. ،Anyakora ،C.A.،2010 .Heavy metals contamination of groundwater:the surulere case study. Research journal environmental earth science ،Vol.2(1) ،pp.39-43.
7- Nassef ،M. ،Hannigan ،R. ،El sayed ،K.L. ،Tahawy ،M.S.EL. ،2006 .Determination of some heavy metals in the invironment of sadat industrial city ،see information in:www.physicsegypt.org/epc06/epc621.pdf.
8- یغمائیان ،کامیار ،«بررسی حذف فلزات سنگین(آرسنیک، کادمیوم، کبالت، کروم، آهن، نقره، نیکل، سرب، وانادیوم) ازپسابهای صنعتی توسط جلبکها» ،پایان نامه دکترا بهداشت محیط ،دانشگاه علوم پزشکی تهران ،دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی.
9- دفتر آمار و اطلاعات استانداری تهران ،سالنامه آماری استان تهران در سال 1385، 1385.
10- سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران ،سیمای اقتصادی اجتماعی شهرستان اسلامشهر در سال 1383 ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران، 1385.