ارزیابی اثرات گزینه های مکانی پیشنهادی دفن زباله شهر زنجان با استفاده ازروش ماتریس ارزیابی اثرات سریع (RIAM)ارتقاء یافته

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

غزل منزوی ¹ , عبدالرسول سلمان ماهینی ² , حبیب اله یونسی ³

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس و کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست زنجان.
2 - دانشیار گروه محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان *(مسوول مکاتبات).
3 - دانشیار و مدیر گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس.

تاریخ دریافت : 1389/04/08 تاریخ پذیرش : 1389/12/12 تاریخ انتشار : 1394/07/01

کلید واژه: دفن زباله شهری, زنجان, ماتریس ارزیابی اثرات سریع, فرایند تحلیل سلسله مراتبی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: در شهر زنجان هیچ گونه فعالیتی در جهت دفن بهداشتی زباله صورت نگرفته و در حال حاضر، تنها به عملیات تلنبار کردن زباله در محلی در نزدیکی این شهر اکتفا می شود. با توجه به مخاطراتی که این روش در پی دارد، باید هرچه سریع تر مکانی مناسب جهت دفن بهداشتی پیشنهاد گردد. یک محل دفن نامناسب ممکن است اثرات منفی بسیاری را به همراه داشته باشد. قوانین و مقررات موجود مرتبط با ارزیابی اثرات محیط زیستی، بر الزام استفاده از آن برای پروژه های بزرگ عمرانی نظیر محل‌های دفن زباله شهری تأکید می نماید. روش RIAM (ماتریس ارزیابی اثرات سریع)، انجام یک ارزیابی روشن و سریع از مهم ترین اثرات را تضمین می‌کند. در کنار مزایای بسیار، این روش دارای ایرادهایی نیز می باشد و آن تأثیر ذهنیت ارزیاب بر عدد دهی به اثر فعالیت ها بر پارامترهاست. از این رو، در تحقیق حاضر برای تبدیل ذهنیت به عینیت و برای ارتقاء روش RIAM، از روش AHP(فرایند تحلیل سلسله مراتبی) استفاده شده است. روش بررسی: در این پژوهش، ارزیابی محل فعلی دفن زباله شهر زنجان، به همراه چند محل پیشنهادی دیگر، با استفاده از تلفیق دو روش RIAM و AHP انجام پذیرفته است که در نهایت اثرات هر یک از محل ها بر محیط زیست منطقه مورد ارزیابی قرار گرفته و با یک‌دیگر مقایسه شدند. یافته ها: در این فرایند، ما روش RIAM را با روش AHP تلفیق کردیم و محل فعلی دفن زباله در مقایسه با دیگر محدوده های مورد مطالعه، کمترین امتیاز منفی را کسب کرد. بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان می دهد که می‌توان روش RIAM را از طریق تلفیق آن با روش AHP ارتقاء بخشید. این تلفیق، ایده های بحث برانگیز را در زمینه امتیازدهی اثرات به فرصتی برای شمول نظرات کارشناسی تبدیل کرده و موفقیت امتیازدهی هماهنگ اثرات را به میزان زیادی افزایش داده است.

چکیده انگلیسی:

Background and Objectives: In Zanjan city, no research has been conducted for selection of asuitable site for sanitary disposal of solid waste. At the moment, a traditional landfill site is used forsolid wastes disposal in the vicinity of the city. The site has high potential to pollute the environmentdue to the open air practice of waste disposal. Hence, it is urgent to select a site for this purpose fromamongst the proposed ones.Unsuitable landfill sites may have many negative impacts. Using environmental impact assessmentcan highly help mitigate the negative effects and arrive at a sound environmental management plan.RIAM is an approach that guarantees a sound and at the same time fast and clear evaluation of themain environmental impacts of development projects. This approach has many advantages and somedisadvantages, and of the latter the subjectivity has been targeted in this research.We used the RIAM that was upgraded with the Analytical Hierarchy Process (AHP) to lower thesubjectivity implicit in the scoring of the impacts and introduce more objectivity to the process.Method of study: We used suggested landfill sites in Zanjan City and assessed their environmentalimpacts through integration of AHP and RIAM methods. Comparing the effects of each of theselandfills on the environment helped us in selecting the least impacting one.Results: In the process, we integrated the RIAM with the AHP and found the present landfill site stillholds some edge over other suggested sites. The possibility of improving the original RIAM methodwith the AHP was also shown to be applicable and promising.Discussion and conclusion: This study shows that RIAM method can be upgraded throughintegration with the AHP method. The integration transformed challenging ideas on the scoring of theimpacts and provided an opportunity for inclusion of expert opinion and greatly enhancedachievement of a unified impact score.

منابع و مأخذ:

1. Al-Jarrah, O., Abu-Qdais, H., 2006. Municipal solid waste landfill sitting using intelligent system, Waste management. vol. 26: 299-306.


2. Şener, B., Lütfi Süzen, M., Doyuran, V., 2005. Landfill site selection by using geographic information systems, Environmental geology, vol.49(3): 376-388


3. Araujo, P.S.F., Moura, E.F.S.C., Haie, N., 2005. Application of RIAM to the environmental impact assessment of hydroelectric installation, the fourth inter-celtic colloquium on hydrology and management of water resources, Guimarães, Portugal. July 11-24 (2005).


4. Pastakia, C.M.R., Jensen, A., 1998. The rapid impact assessment matrix (RIAM) for EIA, Environmental impact assessment review, vol.18: 461-482.


5. سالنامه آماری استان زنجان، 1386، معاونت برنامه ریزی استانداری زنجان،دفتر آمار و اطلاعات.


6. گلچین. احمد و همکاران، 1386، مطالعه وضعیت حاصل‌خیزی خاک‌های استان زنجان به منظور کاهش مصرف کودهای شیمیایی و حفظ محیط زیست، دبیرخانه کارگروه پژوهش آمار و فناوری اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان زنجان، صص 11- 9.


7. گزارش نهایی ارزیابی اثرات و پیامدهای محیط زیستی طرح احداث و بهره برداری از مجتمع صنایع غذایی بلکا شرق،1386، مهندسین مشاور پایش‌گران محیط زیست.