بررسی تطبیقی نظام حقوقی ارزیابی زیست محیطی راهبردی (SEA)درکشورهای مختلف جهان و مقایسه آن با ایران
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستبهنوش خوش منش زاده 1 , سید مسعود منوری 2 , فرهاد دبیری 3
1 - عضو هیئت علمی گروه مهندسی محیط زیست دانشگاه آزاد واحد پرند
2 - استادیار دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
3 - استادیار دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
کلید واژه: قوانین و مقررات, ارزیابی اثرات زیست محیطی, ارزیابی زیست محیطی راهبردی, حقوق,
چکیده مقاله :
یک فرآیند و رویکرد نظام مند و نوین است که شناسایی، پیش بینی و ارزیابی اثرات (SEA) ارزیابی زیست محیطی راهبردیو پیامدهای زیست محیطی را در عالی ترین سطوح تصمیم گیری (سطح کلان) و در چهارچوب توسعه کلان و در فرآیند طرح ریزیبرنامه ها، طرح ها و سیاست ها به طور جدی و موثر مد نظر قرار می دهد.در کشورهای مختلف به ویژه کشورهای توسعه یافته، نمونه های روشنی از قوانین و مقررات مرتبط با ارزیابی زیست محیطیدر سال 1969 ، در آمریکا تدوین گردید و پس از آن کشورهایی همچون کانادا، SEA راهبردی وجود دارد. در واقع اولین سند قانونیهنککنگ، دانمارک و دیگر کشورها، ضوابط و مقرراتی را به عنوان نیازمندی های ویژه برای ارزیابی های علمی اجرایی منتشر نمودند.تحقیقات صورت گرفته نشان داده است که این قوانین عمدتاً در سطوح بخشی و آمایش سرزمین کاربردی تر و موثر تر بوده اند. در اینزمینه کشور انگلستان به عنوان یکی از فعال ترین کشورها در پایه ریزی دستورالعمل های روش شناسی مناسب با این موضوع شناختهشده است.2 در ایران می گذرد و اجرای آن ها (EIA) بیش از یک دهه از تصویب قوانین و مقررات مرتبط با ارزیابی اثرات زیست محیطیدرسال های اخیر با جدیت دنبال می شود. لیکن علی رغم اهمیت بسیار زیاد و گستردگی دامنه شمول ارزیابی زیست محیطی راهبردیتا کنون قانون یا مقرراتی که به تصویب مراجع ذیصلاح برسد، تدوین نگردیده است. در این تحقیق، با بررسی های صورت گرفته (SEA)در کشورهای پیشرو در این خصوص، مشخص گردیده است که الزامات مربوط به ارزیابی زیست محیطی راهبردی عمدتاً در دو سطحمشهود میباشد، یکی در سطح قانون گذاری و دیگری در سطح سیاست گذاری و تصمیم گیری. در صورتی که در بخش اول یعنی قانونگذاری تدابیر لازم اندیشیده نشود، سیاست گذاری با رعایت الزامات مربوط نتیجهبخش نخواهد بود. همچنین با تحقیقات و مطالعات انجامگرفته پیشنهادهایی جهت اثربخشی ارزیابی زیست محیطی راهبردی در ارکان تصمیم گیری و سیاست گذاری به منظور ایجاد یک نظاممدیریت یکپارچه که لازمه و پیش نیاز اجرای موثر آن می باشد، ارایه شدهاست
Strategic Environmental Assessment (SEA) is a new systematic procedure which considers distinguishes prediction and environmental impacts assessment at the highest levels of decision making and in strategic development of planning and programming process and policy seriously and efficiently. In various countries particularly in developed countries, there are clear examples of SEA laws and regulations. In fact the first regular document of SEA was prepared in the US in 1969, and afterwards other countries such as Canada, Hong Kong, Denmark published by laws and regulations as special requirements for scientific executive assessment. It is over a decade that the laws and regulations exist on EIA in Islamic Republic of Iran. They are implemented in recent years much more strongly but unfortunately despite of wide range of SEA scopes, any laws and regulations have not been ratified by the regular authorities up to now. Therefore, regarding conducted researches in the pioneer countries, the SEA related obligation has been clarified at two levels. The first level is legislative and the second one is policy and decision- making. The policy making would not be effective without observation of SEA obligation and legislative consideration. Consequently, 3t is suggested that an integrated management system which is required for and perquisite~ffective implementation, to be created in Iran can be helpful in effectiveness of SEA in decision and policy making principals