بررسی ساختار مورفولوژیکی جمعیت های ماهی سفید (Rutilus frisii kutum Kamenskii,1901) در سواحل استان گیلان با استفاده Truss Network System

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

سعید شفیعی ثابت ¹ , محمد رضا ایمان پور ² , باقر امینیان فتیده ³ , سعید گرگین ⁴

1 - گروه شیلات، دانشکده شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان*(مسوول مکاتبات)
2 - گروه شیلات، دانشکده شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان
3 - موسسه آموزش عالی علمی- کاربردی علوم و صنایع شیلاتی میرزا کوچک خان رشت، گیلان.
4 - گروه شیلات، دانشکده شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان

تاریخ دریافت : 1388/06/18 تاریخ پذیرش : 1388/12/20 تاریخ انتشار : 1394/07/01

کلید واژه: ماهی سفید, Rutilus frisii kutum, Truss network system, بندرکیاشهر, بندرآستارا,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: در این پژوهش ساختار مورفولوژیک جمعیتی ماهی سفید (Rutilus frisii kutum Kamenskii, 1901) در سواحل جنوب غربی دریای خزر ناحیه بندرکیاشهر و بندرآستارا با استفاده از Truss Network System مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: به این منظور تعداد 315 عدد ماهی سفید طی فصل صید ماهیان استخوانی دریای خزر در سال 87-1386 از سواحل جنوب غربی دریای خزر ناحیه بندرکیاشهر و بندرآستارا به ترتیب توسط شرکت های تعاونی پره ساحلی و دام گوش گیر صید شدند و پس از انتقال به آزمایشگاه ماهی شناسی 23 فاصله-محل ریخت سنجی (Land Marks) و هم چنین 4 مشخصه قطر چشم، فاصله بین دو چشم، طول فورک (چنگالی) و طول کل در هر ماهی اندازه گیری شد. یافته ها: در نتایج حاصل از تحلیل واریانس یک طرفه (One-way ANOVA) برای ویژگی های ریخت سنجی، تعداد 14 مشخصه ریخت سنجی در بین نمونه ها شامل طول کل، طول استاندارد، قطر حدقه چشمی، فاصله اولین خار باله پشتی تا ابتدای باله سینه ای، نوک پوزه تا ابتدای باله شکمی، محل اولین شعاع باله دمی بالا تا اولین شعاع باله دمی پایین، محل اولین شعاع باله دمی بالا تا محل آخرین شعاع نرم باله مخرجی، محل آخرین شعاع نرم باله پشتی تا محل اولین خار باله مخرجی، محل آخرین شعاع نرم باله پشتی تا محل اولین شعاع باله دمی (بالا)، محل اولین شعاع باله دمی (پایین) تا محل آخرین شعاع نرم باله مخرجی، محل ابتدای باله شکمی تا محل آخرین شعاع نرم باله پشتی،محل اولین شعاع باله دمی (بالا) تا محل اولین خار باله مخرجی، نوک پوزه تا غشاء پایه آبششی و محل اولین خار باله پشتی تا غشای پایه آبششی در سطوح مختلف تفاوت معنی داری داشت که نشان دهنده تنوع ریخت شناسی بارز در ماهیان سفید این دو ناحیه شیلاتی می باشد. در مجموع نتایج نشان داد که از نظر ساختار مورفولوژیک جمعیتی، جمعیت ماهی سفید نمئنه برداری شده در ناحیه بندرکیاشهر از لحاظ آماری به طور معنی داری با جمعیت ماهی سفید در ناحیه بندرآستارا متفاوت است.

چکیده انگلیسی:

AbstractIntrodouction: In this study we investigated morphological structure of Cyprinidae fish, kutum(Rutilus frisii kutum Kamenskii, 1901) in Caspian Sea using truss network system.Methods: Samples were collected from two beach seine and gill net fisheries cooperations located intwo main fishing areas of this species in the western (Bandare-Astara) and the eastern (Bandare-Kiyashahr) shore of Guilan province. Truss distance as well as eye diameter, interorbital, total length,fork length width of 23 samples were measured in ichthyological research laboratory.Findings: Our results by using Statistical analysis (One-way ANOVA) for morphologicalcharacteristics revealed that 14 morphological traits showed significant differences that showedrelatively high phenotypic diversity among samples in the two kutum populations. Morphologicalcharacters including: total length, standard length, eye diameter and landmark distances including:dorsal first spine and pectoral fin, snout and pelvic fin, the upper branch of caudal fin and the lowerbranch of caudal fin, the first upper branch of caudal fin and the last soft branch of pelvic fin, the lastsoft branch of dorsal fin and the first spin of pelvic fin, the last soft branch of dorsal fin and the upperbranch of caudal fin, the first lower branch of caudal fin and the last soft branch of pelvic fin, theposterior part of pelvic fin and the last soft branch of dorsal fin, the first upper branch of caudal finand the first spin of pelvic fin, snout and basement membrane gill and the first spin of dorsal fin andbasement membrane gill. In principle, any measured distances between landmarks may serve ascharacters for morphometric analyses. We described methodologically a geometric protocol forcyprinid fish species morphological character measurements, the truss network system, which1- MSc in Fisheries Science, Fisheries Department, Gorgan University of Agricultural Sciences and NaturalResources. Golestan, Iran. (Corresponding Author)2- Associate Professor, Fisheries Department, Gorgan University of Agricultural Sciences and NaturalResources. Golestan, Iran.3- Associate Professor, Fishing Technology Department, Mirza Kochak Vocation & Higher Education Centerfor Fisheries Sciences and Technology, Guilan, Iran.4- Associate Professor, Fisheries Department, Gorgan University of Agricultural Sciences and NaturalResources. Golestan, Iran.Abstracts of Articles in EnglishJ.Env. Sci. Tech., Vol 17, No.3, Autumn 2015200enforces systematic coverage of the form and exhaustively and redundantly archives the landmarkconfiguration.

منابع و مأخذ:

1. رضوی صیاد. ب،١٣٧٤، ماهی سفید(Rtilus frisii kutum) موسسه تحقیقات و آموزش شیلات ایران. ١٦٥ ص.


2. غنی نژاد. د، مقیم. م و عبدالملکی. ش، 1385، ارزیابی ذخایر ماهیان استخوانی دریای خزر در سال 85-84، مرکز تحقیقات شیلاتی استان گیلان، بندر انزلی، 112 صفحه.


3. عباسی. ک،  ولی پور، ع. ر. طالبی حقیقی. د،  سرپناه. ع. ن و نظامی بلوچی. ش. ع ، 1378، اطلس ماهیان ایران (آب های داخلی گیلان، رودخانه سفیدرود و تالاب انزلی)، انتشارات مرکز تحقیقات شیلاتی استان گیلان، 113 صفحه.


4. ستاری. م، شاهسونی. دو شفیعی. ش،1383، ماهی شناسی و سیستماتیک 2، انتشارات نشر حق شناس؛ 502 صفحه.


5. امینیان. ب، حسین زاده صحافی. ه، شعبانی. ع، یغمایی. ف و شفیعی ثابت. س، 1388، تعیین مراحل رسیدگی جنسی ماهی سفید دریای خزر Rutilus frisii kutum به کمک شاخص های زیستی. نشریه علوم زیستی دانشگاه تربیت معلم، جلد 8، شماره 2، ص ص 120-107.


6. قلی اف. د. ب. ا، ١٩٩٧، کپور ماهیان و سوف ماهیان حوضه جنوبی و میانی دریای خزر (ساختار جمعیت ها، اکولوژی، پراکنش و تدابیری جهت بازسازی ذخایر)، ترجمه: یونس عادلی، ١٣٧٧، مرکز تحقیقات شیلاتی گیلان، بندرانزلی، ٤٤ صفحه .


7. خانی پور. ع. ا، 1368، برررسی لیمنولوژیکی رودخانه پلرود و خشکرود (از نظرمهاجرت ماهی سفید)، دانشگاه تهران، دانشکده منابع طبیعی، کرج، 152ص.
   
   
   1. Erguden, D. and Turan, C. 2005. Examination of genetic and morphological structure of Sea Bass (Dicentrarchus labrox L., 1785) Population in Turkish Coastal waters. Turkish Journal of Vertebrate Animal Sciences, 29: 727-733.
   
   
   2. Germes, C.B, Johnson, A.G & Fable, W.A. 1987. Delineation of king mackerel (Scomberomus cavalla) stocks along the US east coast and in the Gulf of Mexico. Panama City beach, FL, NOAA Technical Memorandum NMFS-SEFc-199. United States. 186-187. 117p.
   
   
   3. Salini, J.P., Milton, D.A. Rahman, M.J. & Hossein, M.G.2004. Allozime and Morphological variation throughout the geographic range of the tropical shad, hilsa (Tenualosa ilisha). Fisheries Research, 66:53-69.
   
   
   4. Struass, R.E. & Bookstein, F.L. 1982. The Truss: Body form reconstruction in morphometrics. Systematic Zoology, 31. 2: pp. 113-135.
   
   
   5. Sarmiza, S. Bolong Abol-Muafi, A. Sherif Shahreza, M. Norazmi-Lokman, N. H. and Yazed Abduh, M. 2009. Sexual dimorphism on the morphometric characteristics of pink skunk ClownFish, Amphiprion perideraion. Asian-Pacific Aquaculture and Malaysian International Sea Food Exposition, Kuala Lumpur, Malaysia. Pp 482.
   
   
   6. Norazmi-Lokman, N. H. Bolong Abol-Munafi, A. Nur Asma, A. Sarmiza, S and Yazed Abduh, M. 2009. Sexual dimorphism on the Morphology of False ClownFish, Amphiprion ocellaris. Asian-Pacific Aquaculture and Malaysian International Sea Food Exposition, Kuala Lumpur, Malaysia. Pp.418.
   
   
   7. Cetkovic, J.K. & S. Stamenkovic, 1996. Morphological differentiation of the pikeperch Stizostedion lucioperca (L.) populations from the Yugoslav part of the Danube. Finnish Zoological and Botanical publishing Board, vol. 33:711-723.
   
   
   8. Poulet, N. Berrebi, P. Crivelli, A.J. Lek, S. & Argillier, C. 2004. Genetic and morphometric variation in the pikeperch (Sander lucioperca) of a fragment delta. Arch. Hydrobiol, 159 (4): 531-554.
   
   
   9. Soul, M. & Couzin-Roudy, J. 1982. Allomeric variation, 2, Developmental instability of extreme phenotypes, American Naturalist, Vol. 120:765-786.
   
   
   10. Swain, D.P. & Foote C.J. 1999. Stocks and chameleons: The use of phenotypic variation in stock identification. Fisheries Research, 43:113-128.
   
   
   11. Tudela, S. 1999. Morphological variability in a Mediterranean, genetically homogenous population of the European anchovy, Engraulis encrasicolus. Fisheries Research. Vol. 42: pp. 229-243.
   
   
   12. Park, C.S. and Yeo, U.J. 1981. Morphometric comparison of herring Clupea pallasi curier et valencies, between western ad eastern waters of Korea. Bull. Fish. Res. Dev. Agency. Busan. 1981. No. 27. Pp.103-109.
   
   


8. شفیعی ثابت. س،ایمانپور.م. ر، امینیان فتیده. ب، گرگین. س، 1387، مطالعه تنوع ریختی و برخی ویژگی های مورفولوژیکی مولدین ماهی سفید دریای خزر (Rutilus frisii kutum Kamenskii, 1901) مهاجر به رودخانه سفید رود، نخستین همایش ملی منابع شیلاتی دریای خزر، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 230 صفحه.


9. امینیان فتیده. ب، حسین زاده صحافی. ه، شعبانی. ع، یغمایی. ف، 1387 ، بررسی خصوصیات تولید مثلی ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) در سواحل جنوبی دریای خزر، مجله پژوهش و سازندگی در امور دام و آبزیان، شماره 79، ص ص 152-144.
   
   
   1. Berg, L.S., 1949. Freshwater fishes of the USSR and adjacent countries, Israel Program for Scientific Translation, Jerusalem, 1964. Vol. 2, 496pp.
   
   


10. کازانچف. ا. ان، 1981، ماهیان دریای خزر و حوضه آبریز آن، ترجمه: شریعتی. ا، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، 171 صفحه.
    
    
    1. Schreck, C.B. & Moyle, P.B. 1990. Methods for fish biology. American fisheries Society. Bethesda, Maryland, USA. 433p.
    
    


11. مانلی. بی. اف. جی، 1985، آشنایی با روش های آماری چند متغیره، ترجمه: مقدم.، م. محمدی شوطی. س ا وآقایی سربرزه. م، 1373، انتشارات پیشتاز علم، 208 صفحه.


12. شرکت آمار پردازان، SPSS-16 راهنمای کاربران،1377 جلد دوم، مرکز انتشارات حامی، 533 صفحه .


13. عبدالملکی. ش، غنی نژاد. د، صیاد بورانی. م، پور غلامی. ل، فضلی. ح، بندانی. غ، 1383، ارزیابی ذخایر ماهیان استخوانی دریای خزر در سال 83-1382 ، مرکز تحقیقات ماهیان استخوانی دریای خزر.
    
    
    1. Thompson, J.D. 1991. Phenotypic plasticity as a component of evolutionary change. Trends Ecol. Vol.6. 246-249.
    
    
    2. Amosov, V.A. 1962. Candidates dissertation in biology (LGPI.Leningrad).512p.
    
    
    3. Lyagina, T. N. 1976. Candidate's dissertation in biology (Mosk. Gos. Univ., Moscow. 234p.
    
    
    4. Stolbunov, A.I. Gerasimov, V. Yu. 2008. Morphological and behavioral variation I juvenile Roach Rutilis Rutilus (Cyprinidae, Cypriniformes) from different biotopes of the Rybinskoe water reservoir. Journal of Ichthyology, vol.48. No.2. pp.177-187.
    
    
    5. Aleev. Yu. G. 1963. Functional bases of the external structure of fish (Akad. Nauk SSSR. Moscow. [I Russia].
    
    
    6. Turan, C., 2004.Stock identification of Mediterranean horse mackerel (Trachurus mediterraeus) using morphometric ad meristic characters. ICES J.Mar. Sci. 61. 774-781.
    
    
    7. Turan, C. Oral, M. 2005. A computer package program for morphometric identification+s of fish population: MorFISH. In: ITAFEE'05- International Congress on Information Technologies in Aquaculture, Food and Environment, Cukurova University, Adana, Tutkey, October 12-14, pp. 143-147.
    
    
    8. Pollar, M. Jaroensutasinee, M. Jaroensutasinee, K. 2007. Morphometric Analysis of Tor tambroides by Stepwise Discriminant and Neural Network Analysis. WWW.WASET.ORG. Proceedings of World Academy of Science, Engineering and Technology Vol. 21. ISSN 1307-6884. pp: 392-396.