عوامل موثر بر کارآئی پارک شهری ( با تاکید بر عملکرد و سرزندگی آن) نمونه مورد مطالعه: پارک ائللرباغی شهر ارومیه

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

حسین حمیدی ¹ , نعیمه اسماعیل زادگان ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی و برنامه ریزی شهری و منطقه ای- دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران *(مسئول مکاتبات)
2 - دانشجوی کارشناسی شهرسازی- دانشگاه ارومیه

تاریخ دریافت : 1390/06/05 تاریخ پذیرش : 1390/11/20 تاریخ انتشار : 1394/01/01

کلید واژه: پارک شهری, کارآیی, عملکرد, سرزندگی, تحلیل عاملی,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: انجام فعالیت های گزینشی (انتخابی) و اجتماعی توسط شهروندان، نیازمند فضای عمومی مطلوب در شهر است. پارک شهری به عنوان یکی از فضاهای دارای قابلیت برای تحقق این فعالیت ها باید مورد توجه متخصصان و مدیران شهری قرار گیرد. هدف این مقاله، دسته بندی عوامل مهم کارآیی پارک شهری ضمن بررسی دقیق تر ارتباط شاخص های عملکرد و سرزندگی در پارک یاد شده است. روش تحقیق: این مقاله به شیوه تحلیلی کاربردی است. مبانی نظری تحقیق با روش کتابخانه ای و تحلیل نظرات استفاده کنندگان پارک ائللرباغی شهر ارومیه نیز به واسطه تدوین پرسشنامه و روش تحلیل عاملی صورت گرفت. بدین منظور از ابزارهای نرم افزاری Ecxel و Spss استفاده شد. همچنین فرضیه تحقیق با استفاده از تحلیل همبستگی Kendall’s tau_ b و Spearman’s rho مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها: با پردازشپرسش نامه ها در نرم افزار spss با استفاده از تحلیل عاملی و بارگذاری متغیرها به روش varimax شاخص های مطلوبیت و کارآیی پارک شهری در چهار عامل مورد دسته بندی قرار گرفت و ارتباط دو شاخص عملکرد و سرزندگی در پارک شهری با روش تحلیل همبستگی مورد آزمون واقع شد. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که عوامل موثر بر کارآیی پارک شهری از نظر استفاده کنندگان فضا، عامل های عملکرد و آسایش، تمیزی و منظر، مدیریت مطلوب و جامعیت کاربران پارک است. همچنین با آزمون فرضیه تحقیق ثابت شد که تنوع عملکردی و افزایش رضایت شهروندان از قابلیت اجرای فعالیت های مختلف در پارک شهری موجب ارتقای کیفیت سرزندگی در آن می شود.

چکیده انگلیسی:

Introduction: The citizenry need to do optional and social activities. These activities won't happenunless the demanded public space exists. Function and vitality are indicators of public space'sdesirability and efficiency. Planning and designing functional spaces for citizenry leads to fulfill a partof urban engineers and city managers responsibility creating spaces for citizenry activities. Park is oneof the mentioned spaces.Materials & Methods: This analytic and practical article is prepared for determination of effectivefactors on efficiency of urban park by emphasizing function and vitality. Documentary and bibliothecamethod is used to understand theoretical aspects of this observation and research. Catching citizenrypoints of views about Ellarbaghi park of Urmia city are made by questionnaires and "Factor Analysis"method and finally mixed them with Excel and Spss software. " Kendall's tau_b and Spearman's rho "correlation analysis" is also used and considered with hypothetical targets of research.Results: Function, tranquility, cleanness, perspective, appropriate management and collectivity ofpark users are effective factors on efficiency of urban park according to users’ points of view feedbackfrom research circumstances. Examining research hypothesis proves increasing citizenry acquiescencefrom applicability of various activities in the park as well as functionality of park increase urbanpark vitality.

منابع و مأخذ:

1. Carmona, Matthew (2010) 'Contemporary Public Space: Critique and Classification, Part One: Critique' Journal of Urba Design wol 15: 1,pp.123-148.


2. Cowan, Robert (2005) The dictionary of urbanism, streetwise press pp 121 & 280.


3. پاکزاد.جهانشاه، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری، چاپ چهارم، تهران، انتشارات شهیدی(1389) صص 42- 151


4. Chiesura, Anna (2004) The role of urban parks for the sustainable city, Landscape and urban planning, vol 68, pp129-138


5. کاظمی.مهروش، رویکردی تحلیلی به مقوله جنسیت و تاثیر آن در کیفیت فضا، دو فصلنامه هویت شهر(1388)، شماره 4، صص   47- 58


6. پاکزاد. جهانشاه ، مقالاتی در باب مفاهیم معماری و طراحی شهری، جلد اول، چاپ دوم، تهران، آرمانشهر(1389)، صص 19- 33


7. پاکزاد.جهانشاه- همایون.عبدالرضا، زیبایی شناسی در معماری، گروتر. یورک کورت، چاپ پنجم، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی(1388)، ص 100


8. رفیعیان.مجتبی- سیفایی.مهسا، فضاهای عمومی شهری؛ بازنگری و ارزیابی کیفی، فصلنامه هنرهای زیبا (1384)، شماره 23، صص 35- 42


9. پارسی.حمیدرضا-  افلاطونی.آرزو ، مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی، جکوبز. جین، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران(1386)، صص 93- 115


10. خستو.مریم- سعیدی رضوانی.نوید، عوامل موثر بر سرزندگی فضاهای شهری، دوفصلنامه هویت شهر (1389)، شماره 6، صص  63- 74


11. طاهری.فرزانه، طراحی شهرها، بیکن.ادموند، چاپ دوم، تهران، انتشارات شهیدی (1386)ص 19


12. بحرینی.سیدحسین، تئوری شکل شهر، لینچ.کوین، چاپ سوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران (1384)، صص152 و 166


13. فیضی.محسن-  خاک زند.مهدی- رزاقی اصل.سینا، نظریه در معماری منظر، سوافیلد.سایمون، چاپ اول، تهران، انتشارات فرهنگ متین(1390)، ص 56


14. سازمان پارک ها و فضای سبزارومیه، گزارش عملیات احداث پارک ائللرباغی (بدون ذکر سال)


15. طالبی.هوشنگ- زنگی آبادی.علی، تحلیل شاخص ها و تعیین عوامل موثر در توسعه انسانی شهرهای بزرگ کشور،  فصلنامه تحقیقات جغرافیایی(1380)، شماره 60 ، صص 125- 142


16. افضلی.افشین و همکاران، ویژگی های روان سنجی آزمون DASS – 42 بر اساس نمونه ای از دانش آموزان دبیرستانی شهر کرمانشاه، تحقیقات علوم رفتاری(1386) دوره پنجم، شماره 2، صص 81 – 96


17. کلانتری.خلیل، برنامه ریزی و توسعه منطقه ای (تئوری ها و تکنیک ها)، چاپ سوم، تهران، انتشارات خوشبین (1388) ص 145 .