بررسی سرب، روی و نیکل رودخانه های حوزه آب ریز تالاب انزلی (مورد مطالعاتی رودخانه گوهررود)
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
آریامن قویدل
1
(عضو هیات علمی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی *(مسئول مکاتبات).)
فرامرز معطر
2
(دکتری شیمی هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران.)
کلید واژه: فلزات سنگین, آلودگی آب, تالاب انزلی, رودخانه گوهررود,
چکیده مقاله :
فلزات سنگین از عوامل مهم آلودگی منابع آبی به شمار می رود. ورود فلزات به آب های طبیعی معمولا ازمحل های تخلیه فاضلاب های شهری،کشاورزی و صنعتی صورت می گیرد. با توجه به اهمیت خطرات احتمالی بهداشتی فلزات سنگین و همچنین اهمیت اکوسیستم های آبی به ویژه رودخانه ها ، این تحقیق با هدف سنجش و اندازه گیری مقدار فلزات سرب،روی و نیکل در رودخانه گوهررود شهرستان رشت انجام گرفته است. برای اندازه گیری و سنجش مقدار این عناصر از پنج ایستگاه در نقاط مختلف رودخانه گوهررود در طی 9 مرحله نمونه برداری انجام گرفت. نمونه ها بعد از انجام مراحل آزمایشگاهی و آماده سازی برای تعیین مقدار عناصر فلزی توسط دستگاه جذب اتمی در آزمایشگاه سازمان حفاظت محیط زیست کشور مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها بیانگر آن است که مقدار میانگین عناصر سرب ، روی و نیکل برای کل رودخانه به ترتیب عبارت است از:30 ± 38 ، 119± 156 و 15 ± 31 میکرو گرم بر لیتر و حداکثر مقدار این عناصر عبارت است از: سرب 168 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه 3 ، روی 513 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه 4 و نیکل 60 میکرو گرم بر لیتر در ایستگاه شماره 4 .آزمون آنالیز واریانس نشان می دهد که بین میانگین مقادیر بدست آمده سرب در ایستگاه ها اختلاف معنی دار وجود ندارد (0.284 Siglevel= , 1.307 F= ( ولی بین میانگین مقادیر به دست آمده عناصر روی ، نیکل در ایستگاه ها اختلاف معنی دار وجود دارد 0.0000) Siglevel= , 8.781 F= ( ; 0.0000) Siglevel= , 6.930 F= (. این تحقیق نشان می دهد که در مقایسه بین ایستگاه ها،عناصر اندازه گیری شده در ایستگاه های داخل شهر دارای مقادیر بیشتری بوده است. با توجه به استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست در مورد مقدار مجاز عناصر فلزی برای زندگی آب زیان در آب های سطحی، مقادیر میانگین و حداکثر اندازه گیری شده بالاتر از استانداردهای یاد شده است.از آن جا که این رودخانه یکی از مجاری تغذیه کننده تالاب انزلی می باشد، امکان بروز خطر بهداشتی بزرگ نمایی زیستی عناصر سنگین در بدن ماهیان و در نهایت انسان وجود دارد.
Heavy metals are the most important pollutant factors of water resources specially rivers. Entrance ofmetals in natural aquatic ecosystems arises from discharging of domestic, agricultural and industrialsewage. With respect to the health risks possibility and also importance of aquatic ecosystems, in thisstudy the amounts of Pb, Zn, Ni elements in Goharrood river of Rasht were measured. The sampleswere collected in nine stages from five stations. Experiments were done by atomic absorptioninstruments. Results showed that the average amounts of Pb, Zn and Ni all along the river wererespectively 3830, 156 119,31 15 ppb. Maximum amounts were measured as follows: Pb 168 ppbin station 3, Zn 513 ppb in station 4 and Ni 60 ppm in station4.ANOVA doesn't show significant difference between the measured average amounts of Pb, but thereis significant difference between the average amounts of Zn and Ni elements in different stations. Thispaper shows that the stations inside the city measured a larger amount of the elements. This can be aresult of discharging large amounts of domestic and industrial waste water to this part of the river.Rates of the elements in Goharrood river were found to be over the maximum acceptable ratesdetermined by the department of environment for keeping aquatic organisms alive since Goharroodriver is one of the routes for water to enter Anzali wetland, there is a possibility of increased biologicalrisks in fish and human bodies.
- خاتمی، ه. 1386. خودپالایی رودخانه. انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست
- دبیری ، م. 1375. آلودگی محیط زیست . نشر اتحاد
- ترکیان،ا. 1374. مهندسی محیط زیست، جلد اول. انتشارات کنکاش
- Moore, James. W. 1991. Inorganic contaminants of surface water. springer-valag new york,Inc