استفاده از ابزار قیمت در مدیریت تقاضای آب کشاورزی با تاکید بر مسایل زیست محیطی : مطالعه موردی استان فارس
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
حسین قره داغی
1
(استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ارسنجان.)
حمید محمدی
2
(استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه زابل*(مسئول مکاتبات))
پرویز حقیقت جو
3
(استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه زابل)
کلید واژه: مدیریت تقاضا, ارزش بازده نهایی آب, سیاست قیمت گذاری و استان فارس,
چکیده مقاله :
در این مطالعه، تعیین ارزش بازده نهایی آب کشاورزی، برآورد حساسیت آب بران نسبت به قیمت آب، نرخ گذاری آب، اثر قیمت بر میزان مصرف آب و آلودگی آب بررسی شد. داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید. طبق نتایج، در گروه بهره برداران دارای زمین کم تر از 10 هکتار،با افزایش یک درصد بهای آب آبیاری، کشاورزان در نواحی یک تا پنج به ترتیب51/0، 77/0، 97/0، 61/0 و 72/0 درصد در مصرف آب صرفه جویی می نمایند.درگروه بهره برداران دارای زمین بیشتر از 10 هکتار، با افزایش یک درصد بهای آب ،کشاورزان در نواحی یک تا پنج به ترتیب 9/0، 48/0، 56/0، 62/0 و 66/0 درصد در مصرف آب صرفه جویی می نمایند. درصد معنی دار بودن قیمت آب درکل دوره در تمام نواحی مورد مطالعه بالاتر از 89% بـرآورد شـده است. درگــروه بهره برداران دارای زمین بیشتر از 10 هکتار در ناحیه یک، اگر یک متر مکعب آب اضافی در فصول تابستان و پاییز در دسترس بهره برداران قرار گیرد، به ترتیب باعث افزایش درآمد کشاورزان به اندازه 116 و 505 ریال خواهد شد. ضمناً در این فصول کشاورزان با محدودیت آب مواجه هستند. ارزش بازده نهایی آب کشاورزی برای بهره برداران دارای زمین کم تر از 10 هکتار در نواحی یک تا پنج به ترتیب 65، 148، 190، 230 و 102 ریال و برای بهره برداران دارای زمین بیشتر از 10 هکتار در نواحی یک تا پنج به ترتیب 208، 113، 77 ، 69 و 120 ریال برآورد شده است. بنابراین توصیه می شود دولت علاوه بر اعمال سیاست های قیمتی، سیاست های غیر قیمتی از جمله تشویق آب بران و اعمال سیاست های کاهش دهنده آلودگی منابع زیست محیطی از جمله اطلاع رسانی به موقع، وضع مقررات صحیح وارزش گذاری آب، در جهت مصرف بهینه و کاهش آلودگی آب را مورد نظر قرار دهد.
The purposes of this study are to determine marginal value of irrigation water, estimation of priceelasticity of water demand and distinguish different method of water pricing. Then, the required datawere obtained from 127 farmers which were selected from 24 villages of Fars Province by samplingmethod. Results showed that:One percent increasing in water price in 1-5 region for group of farmers who own less than 10 hectares(owning hectares<10), decreases the water demand 0.51 , 0.77, 0.97, 0.61 and 0.72 percent,respectively. For the farmers groups who own more than 10 hectares (owning hectares>10), increasingone percent in water price in 1-5 region, decreases the water demand 0.9, 0.48, 0.56, 0.62 and 0.66percent. Water price had significant effects on water demand in all regions and estimated more than%89.For the farmer group owning more than10 hectares in the first regions, increasing one m3 of extraapplied water in summer and autumn season, increased farmers’ income between116 and 505 IR.Rialrespectively, and in that irrigation season applying water was limited. For the farmers group owningless than10 hectares, marginal value of irrigation water for 1-5 regions estimated 65 , 148 , 190, 230and 102 IR.Rial and for the farmer groups owning more than10 hectares, marginal value of irrigationwater for 1-5 regions estimated 208 , 113, 77, 69 and 120 IR.Rrial. Thus, government could presentnon-price policies (encouragement of water carriers, presenting related information, water pricing) inorder to decrease water pollution.
منابع