جداسازی سودوموناسهای تجزیه کننده نفتالین از حوزه جنوبی دریای خزر و بررسی سیستماتیک رشد آن در شرایط آزمایشگاهی

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

زهرا یعقوب زاده ¹ , نورامیر مظفری ² , ابوالفتح شجاعی ³ , رضا صفری ⁴

1 - گروه میکروبیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات
2 - گروه میکروبیولوژی دانشگاه علوم پزشکی ایران ، مرکز علوم پایه ، تهران
3 - گروه میکروبیولوژی دانشگاه علوم پزشکی ایران ، دانشکده بهداشت، تهران
4 - گروه میکروب شناسی پزشکی و عضو هیئت علیم وزارت جهاد کشاورزی

تاریخ دریافت : 1383/12/26 تاریخ پذیرش : 1383/12/26 تاریخ انتشار : 1384/12/26

کلید واژه: دریای خزر, نفتالین, تجزیه, سودوموناس,

چکیده مقاله :

هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای از آلاینده های اکوسیستم خاکی و آبی به شمار می روند و نیز این ترکیبات در طبیعت برای آبزیان بسیار خطرناک و مهلک هستند یکی از مهمترین ترکیبات آروماتیک نفتالین بوده و تحقیقات انجام شده در ارتباط با وجود ترکیبات آروماتیک در آب حوزه جنوبی دریای خزر نشان از وجود ترکیبات آروماتیک نظیر نفتالین، آس نفتالین، فلورن، فنانترن، آنتراسن، فلورانتن، با غلظتهای مختلف از 0.004 تا 2.82ppm می باشد. یکی از مهمترین ترکیبات آروماتیک، نفتالین بوده که ترکیب دو حلقه ای بوده و دارای غلظت 0.008 تا 0.628ppm در آب حوزه جنوبی دریای خزر و غلظت 0.1 تا 2ppm در بافت ماهیان دریای خزر است.در این تحقیق، جامعه مورد بررسی، بنادر امیرآباد و نوشهر در استان مازندران است که مجموعا 16 نمونه از دو دستگاه در طول 4 ماه (از آذر تا اسفند 1383) از نظر وجود باکتریهای تجزیه کننده نفتالین مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه برداری با استفاده از شیشه های در سمباده ای استریل، از عمق 10 سانتیمتری و سطح از مناطق متفاوت انجام گرفته و سعی شد که نمونه برداری بیشتر از مناطقی که آلوده به ترکیبات آلاینده بودند اخذ شود.برای جداسازی سودوموناسهای تجزیه کننده نفتالین، نمونه ها ابتدا در محیط پایه معدنی دارای نفتالین کشت داده شد و پس از انکوباسیون در دمای 30 درجه سانتیگراد بمدت 5-3 روز و کشت مجدد در محیط سیترمید آگار و انجام آزمایش های مختلف از نظر وجود سودوموناسهای تجزیه کننده مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که، چهار گونه از سودوموناسهای جدا شده شامل P.saccharophila، P.fluorescens، P.aeruginosa، Psuedomonase.putida توانایی تجزیه نفتالین را دارا بودند.پس از جداسازی باکتریها، گونه آئروجینوزا به عنوان گونه شاخص جهت آزمایشات برسی تجزیه نفتالین در شرایط مورد بررسی قرار گرفت. بدین ترتیب که، ابتدا دو غلظت از نفتالین (30 و 40 میلی مولار) در محیط پایه معدنی تهیه و مقدار مشخصی از باکتری به آن اضافه شده و در زمانهای صفر تا 312 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی سیستماتیک رشد گونه آئروجینوزا نشان داد که این باکتری پس از 312 ساعت غلظت 30 میلی مول نفتالین را به 7.56 میلی مول و غلظت 40 میلی مول را پس از 312 ساعت به 9.45 میلی مول کاهش می دهد.نتایج تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که باکتری تا دامنه خاصی از غلظت نفتالین قادر به کاهش آن بوده و از آن به عنوان منبع کربن و انرژی استفاده می کند و هنگامیکه غلظت آن از حد استاندارد خارج شود برای باکتری سمی است. از طرف دیگر، تاثیر فاکتورهای مختلف بیولوژیک و غیر بیولوژیک بر روند تجزیه نفتالین و سایر ترکیبات را نمی توان نادیده گرفت و بایستی کمپلکسی از این فاکتورها را در شرایط آزمایشگاهی و پایلوت مورد ارزیابی قرار داد. میزان تجزیه نفتالین به عوامل مختلف زیستی و غیر زیستی بستگی دارد که می توان به نوع و تعداد باکتری، اکسیژن، فشار، دما، pH، مواد مغذی، شوری آب و غلظت نفتالین اشاره نمود.برای رسم نمودارها از نرم افزار Excell استفاده گردید. برای آنالیز آماری از نرم افزار SPSS و تستهای Anova استفاده گردید.

چکیده انگلیسی:

7