مطالعه برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب رودخانه خرسان و بررسی روابط آماری بین خصوصیات یاد شده

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

مجید عباسپور ¹ (استاد دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.)
امیرحسین جاوید ² (دانشیار دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.)
علی ماشینچیان ³ (استادیار دانشکده علوم و فنون دریایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.)
اوین حبیبی ⁴ (کارشناس ارشد آلودگی های محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران *(مسوول مکاتبات).)

تاریخ دریافت : 1392/11/21 تاریخ پذیرش : 1393/04/02 تاریخ انتشار : 1396/07/01

کلید واژه: خصوصیات فیزیکو شیمیایی, روابط آماری, ضریب همبستگی پیرسون,

چکیده مقاله :

زمینه وهدف: این مقاله با هدف مطالعه برخی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی آب رودخانه خرسان (بزرگ ترین سرشاخه عظیم رود کارون) از قبیل: درجه حرارت، اکسیژن محلول، مواد جامدمحلول، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، اکسیژن خواهی شیمیایی، فسفر کل، نیتروژن کل، هدایت الکتریکی، کلروفیلa، کدورت و بررسی روابط آماری بین پارامترهای مذکور تدوین گردیده است. روش بررسی: جهت انجام آزمایشات و تعیین پارامترها 12 مرحله نمونه برداری به صورت ماهیانه در 6 ایستگاه در طول مسیر رودخانه انجام گرفت. روش های نمونه برداری و انجام آزمایشات بر اساس استانداردهای جهانی بوده است. پس از تعیین پارامترهای مذکور، روند تغییرات کمی و کیفی آن در طول سال مورد بررسی و در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون ضریب همبستگی پیرسون صورت گرفت. یافته ها: بیش ترین میزان درجه حرارت مربوط به ایستگاه شماره 1 در تیرماه 5/32 درجه سانتی گراد و کم ترین میزان آن در ایستگاه شماره 4 در بهمن ماه 2/9 درجه سانتی گراد و همچنین بیش ترین مقدارهدایت الکتریکی مربوط به ایستگاه شماره 2 در مرداد ماهµ mhos cm-1672 و کم ترین میزان آن در ایستگاه شماره 1 در اسفندماه µ mhos cm-1262 می باشد. بحث و نتیجه گیری: بر اساس جدول استاندارد کیفی آب رودخانه های کشور محدوده تغییرات مواد جامد محلول و اکسیژن محلول آب در حد بهینه می باشد. اما میزان اکسیژن خواهی بیوشیمیایی آب از حداکثر میزان مجاز برخوردار می باشد. بین برخی از پارامترها روابط آماری معنی داری در حد اطمینان 05/0P< یا 01/0P< وجود دارد.

چکیده انگلیسی:

Background and Objective: This article with the purpose of investigation on some physicochemical properties of Khersan River has been accomplished. These parameters are including: Temperature, Dissolved Oxygen, Dissolved Solids, Biochemical Oxygen Demand, Chemical Oxygen Demand, Total Phosphorus, Total Nitrogen, Electrical Conductivity, Chlorophyll a, Turbidity and finally analysis of statistical relations between this parameters were developed. Method: To perform the tests and determine the parameters we had 12 months sampling at 6 stations. Sampling methods and performing of examinations was in accordance with Standards method. Qualitative & quantitative variations were studied during a year and finally, data analysis through SPSS software and Pearson correlation coefficient test were performed. Findings: The highest temperature was in station No. 1 in July 32.5 º C and the lowest was in station No. 4 in February 9.2 º C, the most electrical conductivity is related to station No. 2 in August 672  µ mhos cm-1 and the lowest was in station No. 1 in March 262 µ mhos cm-1. Discussion and conclusion: According to Iranian DOE quality standard chart of state rivers' water, the range of changes in dissolved solids and dissolved oxygen in water is in optimum extent. But, Biochemical Oxygen Demand of water is in maximum permitted amount. There are meaningful relations in confidence extent of P<0.05 or P<0.01 between some studied parameters from statistical relations point of view.  

منابع و مأخذ:

1. وزارت نیرو،1390، گزارش مطالعات هیدرولوژی حوضه رودخانه خرسان


2. خدادادی، مژگان؛ ولایت زاده، محمد؛ خلیفه نیل ساز، منصور؛ سلیمانی، نازنین، «مطالعه برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی آب رودخانه کارون در بازه شهر اهواز بهمن، اسفند، فروردین 89- 1388»، دومین همایش ملی تالاب های ایران، 1389


3. اصغرنیا، حسینعلی؛ صدیقیان، فرحناز؛ جعفرزاده، فرشید؛ شاهنده، زهرا، « چگونگی تصفیه طبیعی آب بندان مرزن آباد بابل»،  دومین همایش ملی تالابهای ایران، 1389


4. مسافری، محمد؛ حسینپور فیضی، محمدعلی؛ دستگیری، سعید؛ کوشا، محمد، «ارزیـابی کیفـی آب های شرب استان آذربایجان شرقی از نظر فلوراید و پارامترهای شیمیایی عمومی»، همایش ملی آب پاک، 1389


5. تیموری، پری؛هاشم پور، یلدا؛ سلیمانی، زهرا؛ امیری، هدی، «بررسی روند تغییرات TDS و EC و pH در رودخانه کارون درایستگاه های اهواز، خرمشهر و دارخوین در بازه زمانی 1387-1376»


6. http://www.civilica.com/Paper-NCEH13-NCEH13_109.html


7. خدادادی، مریم؛ عودی، قاسم؛ دری، حدیقه؛ عزیزی، محمود، «بررسـی وضعیت میکـروبی و شیمیـایی آب های معدنی و بطری شده در سطح شهر بیرجند- زمستان 1385»، دهمین همایش ملی بهداشت محیط، 1386


8. طاهرزاده، لیلا؛ رفیعی، غلامرضا، «بررسی کیفیت فیـزیکوشیمیـایی آب رودخـانه کـردان جهت کاربری های مختلف، 1382» http://www.civilica.com/Paper-ABYARI09-ABYARI09_333.html


9. اسماعیلیان، مهدی، «راهنمای جامع SPSS12»، انتشارات ناقوس، 1384


10. اقبالی شمس آباد، پروانه، 1389، «بررسی روند تغییرات پارامترهای فیزیکی و آلودگی های شیمیایی رودخانه سفید رود و تحلیل عوامل موثر بر آن با استفاده از GIS»، پایان نامه کارشناسی ارشد،  دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران


11. استانداردهای کیفی آب رودخانه های کشور، سازمان حفاظت محیط زیست، پوریادگار 1385


12. A.P.H.A. , A.W.W.A. and W. E. f. 2009. Standard Method for the examination of Water and Waste. A.D. Eaton, L. S. Clesceri and A. E. Greenberg (eds.), 20^th edition. American Health Association, Washington, D.C


13. http//:WWW.GOOGLEEARTH.COM