پیشبینی تغییرات عرضه خدمات اکوسیستمی مرتبط با تنوع زیستی تحت تاثیر تغییرات کاربری اراضی در حوزه آبخیز شفارود استان گیلان
محورهای موضوعی : اکوسیستم ها
ستاره مهرخو
1
(دانشجوی دکتری، علوم محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.)
مهدی رمضانی
2
(دانشیار گروه علوم محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات))
پروین فرشچی
3
(استادیار گروه علوم محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.)
مصطفی پناهی
4
(دانشیار گروه اقتصاد محیط زیست و انرژی، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست ، دانشگاه آزاداسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.)
سید مسعود منوری
5
(دانشیار گروه علوم محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)
کلید واژه: ضریب کاپا, تخریب زیستگاه, InVEST, لندست, کیفیت زیستگاه,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: تغییرات شدید کاربری اراضی طی دهه های اخیر توان اکوسیستمها در عرضه خدمات را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. به همین جهت آگاهی از روند این تغییرات و تاثیر آن بر خدمات اکوسیستمی برای مدیریت پایدار سرزمین ضروری است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر تغییرات کاربری اراضی بر خدمات اکوسیستمی مرتبط با تنوع زیستی حوزه آبخیز شفارود انجام گرفته است.روش بررسی: پژوهش حاضر شامل سه مرحله 1) استخراج نقشه کاربری اراضی گذشته و حال با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست و با بکارگیری نرم‎افزار ENVI 5.3 و ArcGIS 10.3 2) پیش‎بینی و استخراج نقشه کاربری اراضی آینده با استفاده از ابزار Scenario Genarator نرم‎افزار InVEST و در نهایت 3) ارزیابی کمی و مدلسازی تنوع زیستی با استفاده از مدل Habitat Quality نرم‎افزار InVEST می باشد.یافته ها: نتایج نشان داد که کیفیت زیستگاه در طول زمان، تحت تاثیر تغییرات کاربری اراضی به شدت کاهش یافته و تخریب زیستگاه به شدت افزایش پیدا کرده است به طوری که متوسط کیفیت زیستگاه برای کل محدوده مورد مطالعه برای سال های 2000، 2020 و 2040 به ترتیب برابر با 88/0، 64/0 و 41/0 است. همچنین متوسط تخریب زیستگاه برای کل حوزه آبخیز شفارود در سال 2000 برابر با 0021/0، در سال 2020 برابر با 0042/0 و برای سال 2040 برابر با 0061/0 است.بحث و نتیجه گیری: طبق نتایج به دست آمده میتوان استدلال کرد که افزایش فعالیتهای توسعه ای انسانی با هدف تملک اراضی طبیعی و بهره کشی از آن، خسارات جبران‎ناپذیری را بر پیکره اراضی طبیعی و زیستگاه های گیاهی و حیوانی جانوری وارد آورده است و ادامه چنین روندی خطر نابودی کامل این منابع منحصر به فرد را به دنبال خواهد داشت.
Background and Objective: Severe land use change in recent decades has affected the ability of ecosystems to provide services, so it is necessary to be aware of the trend of these changes and their impact on ecosystem services for sustainable land management. The aim of this study is to evaluate the impact of land use change on biodiversity services in the Shafarood watershed in Gilan province.Material and Methodology: The present study consists of three steps: 1) Extraction of past and present land use maps using Landsat satellite images using ENVI 5.3 and ArcGIS 10.3 software 2) Prediction and extraction of future land use maps using Scenario Generator tool of InVEST software and finally 3) Quantitative evaluation and modeling and mapping of ecosystem services related to biodiversity using the Habitat Quality model of InVEST software.Findings: The results showed that habitat quality has decreased sharply over time under the influence of land use changes, and habitat degradation has increased sharply so that the average habitat quality for the entire study area for 2000, 2020, and 2040 are equal to 0.88, 0.64, and 0.41respectively. Also, the average habitat destruction for the whole Shafarood watershed in 2000 is equal to 0.0021, in 2020 equal to 0.0042, and for 2040 equal to 0.0061.Discussion and Conclusion: According to the obtained results, it can be argued that the increase of human development activities with the aim of acquiring and exploiting natural lands has caused irreparable damage to the structure of natural lands and plant and animal habitats and the continuation of such a process will lead to the risk of complete destruction of these unique resources.
_||_