بررسی تاثیرات مدیریت استراتژیک در کاهش آلودگی ناشی از فرآیندهای پالایش نفت (مطالعه موردی پالایشگاه تهران)
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
حسن کریم زادگان
1
(دانشیار، دکترای مدیریت محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان، ایران. *(مسوول مکاتبات))
آتوسا کیانوس
2
(دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران..)
کلید واژه: روش SWOT, فرآیندهای پالایش نفت, پالایشگاه تهران, مدیریت استراتژیک,
چکیده مقاله :
زمینهوهدف: با توجه به افزایش میزان آلودگی‌ها در شهرهای بزرگ، نگرانی‌های زیادی نسبت به فعالیت صنایع بزرگ از جمله پالایشگاه ها برای محیط زیست شهری وجود دارد. از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین نقش مدیریت استراتژیک در کاهش آلودگی ناشی از فرآیندهای پالایش نفت در تهران بزرگ انجام گرفته است.روشبررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی- موردی بوده و از نظر هدف کاربردی می‌باشد. محل پژوهش پالایشگاه نفت تهران و جامعه آماری این پژوهش را روسای گروه و مدیران شاغل در پالایشگاه نفت تهران که به کمک نمونه‌گیری خوشه‌ای، تعداد نمونه40 نفر تعیین شد. به منظور طراحی و تهیه پرسشنامه تحقیق از نظرات خبرگان و کارشناسان با استفاده از روش دلفی استفاده شد و از پرسشنامه برای شناسایی و وزن‌دهی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها استفاده گردید. روایی پرسشنامه با استفاده از روش لاوشه و پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به دست آمد که مورد تایید بود. شناسایی و تجزیه و تحلیل نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها بر اساس SWOT انجام شد و در تحلیل نهایی برای تعیین میزان اهمیت هر یک از گویه‌ها از آزمون فریدمن استفاده شد و برای تعیین استراتژی برتر از ماتریس ارزیابی کمی کمک گرفته شد.یافته‌ها: با توجه به یافته‌های به دست آمده از پژوهش "وجود برنامه راهبردی در پالایشگاه برای کاهش آلودگی‌های ناشی از فرآیندهای پالایش نفت پالایشگاه تهران"، "بیماری‌های شغلی به دلیل عدم استفاده از وسایل حفاظتی مناسب برای کارگران پالایشگاه تهران"، "برنامه‌های آتی توسعه برای کاهش آلودگی‌های ناشی از فرآیندهای پالایش نفت در پالایشگاه تهران" و " از بین رفتن پوشش گیاهی و فرو نشست زمین و..." به ترتیب در رتبه اول اولویت‌بندی گویه‌های نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات کاهش آلودگی‌های ناشی از فرآیندهای پالایش نفت می‌باشند.بحث و نتیجه گیری: بسیاری از تهدیدهای زیست محیطی، تخریب منابع و آلودگی‌ها نتیجه فعالیت‌های غیرمنطبق با محیط زیست شهری هستند؛ از طرفی با توجه به‌اهمیت نقش توسعه صنعت نفت و توجه به‌کاهش آلودگی‌های محیط زیست، باید مدیران مربوطه شرایطی را اخذ نمایند تا با اتخاذ سیاست‌های مناسب و برنامه‌ریزی مطلوب، بتوان در کنار حفظ محیط زیست به‌رشد و توسعه صنعت نفت پرداخت. همچنین در بررسی‌های انجام شده بر عوامل داخلی و خارجی کاهش آلودگی ناشی از فرآیندهای پالایش نفت و انتخاب استراتژی برتر در ارزیابی کمی استراتژی‌های به‌دست آمده موارد ذیل حائز اهمیت است:1- توجیهمسئولانصنعت نفت از طریق برگزاریسلسلهجلساتیدرراستای حفاظتازمحیطزیستوتقویتهمکاریبینبخش‌هایصنعت نفتومحیطزیست.2- آموزش و ارتقا دانش فنی نیروی انسانی پالایشگاه در زمینه کاهش آلودگی‌های نفتی. پس سازمان با طراحی دوره‌های آموزشی می‌تواند پرسنل خود را تقویت و توانمند کند.3- شناسایی و جلوگیری از آن دسته از اقدامات نامطلوب در فرآیندهای پالایش نفت که بر پوشش گیاهی، محیط‌زیست شهری تأثیر منفی دارد.
Background and Objective: Rate of pollution and so, different concerns about environmental effects of doing a project is becoming the main issue that capital cities increasingly are facing it. So, the purpose of this study was to assess and analyze the effects of strategic management on pollution reduction of oil refining processes in great Tehran area.Method: The present study is considered as a practical, descriptive and case study. The statistical population was managers of Tehran Oil Refinery (40 people) which were chosen by cluster sampling. Data was collected using a high reliability integrated questionnaire (Cronbach’s alpha = more than 0.85) which was based on Delphi method and helped to identify and weigh the strengths, weaknesses, opportunities and threats by SWOT. In the last analysis Friedman test used to determine the significance of each item. The best strategy was determined using QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix).Findings: The findings indicated that "the strategic plan in the refinery to reduce the pollution from oil refining processes in Tehran refinery," "occupational diseases due to the lack of appropriate protective equipment for workers," "Future development plans to reduce pollution of refinery processes ", " Destruction of vegetation and land degradation” can be ranked respectively as Strengths, weaknesses, opportunities, and threats of pollution reduction caused by oil refining processes.Discussion and Conclusion: Many environmental threats, resource degradation and pollution result in incompatible activities. Besides, as oil industry development is so important and reduction of environmental pollution is crucial too, it is necessary that oil managers make policies and take steps to protect environment, expand and develop the petroleum industry. The findings indicated that following strategies play a key role in reducing the pollution of oil refining processes:1- Justify the oil industry officials about the importance of the Protection of environment by holding meetings and also enhancement of oil industry and environment organizations.2- Training and improvement of technical knowledge of refinery’s employees about reducing oil pollutions.3- Identifying and preventing some actions of oil refining processes that have negative effects on vegetation, environment and ecosystem.
_||_