بررسی تاثیر رفتار گله ای در تشکیل حباب‌های عقلائی (مطالعه موردی بورس اوراق بهادار تهران 1387-1376)
محورهای موضوعی : مطالعات اقتصادی
کلید واژه: فیلتر کالمن, کلید واژه ها: حباب عقلائی, نظریه رفتاری, فضای حالت,
چکیده مقاله :
چکیده نظریه بنیادی قیمت‌گذاری دارائی و تئوری‌های بازارهای کارا در چارچوب پیش‌فرض‌هایی نظیر وجود آربیتراژ و انسان‌های منطقی (عقلائی) به تشریح نوسانات قیمت در بازارهای مالی پرداخته‌اند. اما این نظریه‌ها به دلیل ناتوانی خود در تشریح نوسانات زیاد از حد قیمت، در دوهه اخیر، به وسیله تئوری‌های رفتار مالی به چالش کشیده شدند. این تئوری‌ها با تکیه بر اصول روانشناسی و جامعه‌شناسی فروض اساسی الگوهای بنیادی درباره رفتار انسان‌ها را دچار تردید کرده و به این واسطه نوسانات بیش از حد قیمت، که در الگوهای بنیادی معروف به حباب قیمت می‌باشند را تشریح نموده‌اند. این مقاله با تکیه بر تئوری‌های رفتار مالی، نارسائی پیش‌فرض‌های الگوهای بنیادی در مورد سرمایه‌گذاران را در دوسطح فردی و جمعی تشریح کرده است. سپس با استفاده از فرم فضای حالت و فیلتر کالمن، حباب قیمت را به عنوان یک متغیر مشاهده نشده استخراج کرده و تاثیر رفتار گله‌ای (گروهی) و عواملی که موجب کاهش امنیت روانی و ازدیاد ریسک در بازار می‌شود را بر روی حباب عقلائی بررسی کرده است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که حباب عقلائی طی دوره 1387-1376 در بورس اوراق بهادار تهران متاثر از عوامل یاد شده می‌باشد.
چکیده نظریه بنیادی قیمت‌گذاری دارائی و تئوری‌های بازارهای کارا در چارچوب پیش‌فرض‌هایی نظیر وجود آربیتراژ و انسان‌های منطقی (عقلائی) به تشریح نوسانات قیمت در بازارهای مالی پرداخته‌اند. اما این نظریه‌ها به دلیل ناتوانی خود در تشریح نوسانات زیاد از حد قیمت، در دوهه اخیر، به وسیله تئوری‌های رفتار مالی به چالش کشیده شدند. این تئوری‌ها با تکیه بر اصول روانشناسی و جامعه‌شناسی فروض اساسی الگوهای بنیادی درباره رفتار انسان‌ها را دچار تردید کرده و به این واسطه نوسانات بیش از حد قیمت، که در الگوهای بنیادی معروف به حباب قیمت می‌باشند را تشریح نموده‌اند. این مقاله با تکیه بر تئوری‌های رفتار مالی، نارسائی پیش‌فرض‌های الگوهای بنیادی در مورد سرمایه‌گذاران را در دوسطح فردی و جمعی تشریح کرده است. سپس با استفاده از فرم فضای حالت و فیلتر کالمن، حباب قیمت را به عنوان یک متغیر مشاهده نشده استخراج کرده و تاثیر رفتار گله‌ای (گروهی) و عواملی که موجب کاهش امنیت روانی و ازدیاد ریسک در بازار می‌شود را بر روی حباب عقلائی بررسی کرده است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که حباب عقلائی طی دوره 1387-1376 در بورس اوراق بهادار تهران متاثر از عوامل یاد شده می‌باشد.
منابع
1- بلانچارد، اولیور، جین و فیشر، استنلی. (1376)، درس‌هائی در اقتصاد کلان. ترجمه محمود ختائی و تیمور محمدی. چاپ اول. جلد اول. تهران: سازمان برنامه و بودجه.
2- خداپرست شیرازی، جلیل، پیرایی، محمود و سمیه ابوالفتحی. (1390)، "عوامل مؤثر به بروز رفتار جمعی بین سهامداران عادی و بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه پژوهش، حسابداری مالی و حسابرسی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز، سال سوم، شماره 11.
3- خداپرست شیرازی، جلیل، طالب نیا، قدرت اله و طاهره مصلی نژاد. (1391)، " محتوای اطلاعاتی نسبی و افزایش سود در مقابل نرخ های بازیافت وجوه نقد برای ارزیابی عملکرد شرکت" فصلنامه پژوهش، حسابداری مالی و حسابرسی، دانشگاه آزاد اسلامی مرکز، شماره 14.
4- ستوده، هدایت الله. (1384)، روانشناسی اجتماعی، تهران: انتشارت آوای نور، چاپ هشتم، ویرایش دوم.
5- سلطانی، اصغر. (1386)، بررسی حباب‌های قیمتی در بورس اوراق بهادار تهران، پایان نامه دکتری، دانشگاه شهید بهشتی.
6- فدائی نژاد، اسماعیل و صادقی، محسن. (1386)، بررسی روانشناسی اعداد و پدیده "تجمع قیمت‌ها"، در بورس اوراق بهادار تهران، ...... .
7- Beltratti, A., and Morana, C. (2006), Breaks and persistency: macroeconomic causes of stock market volatility, Journal of Econometrics, 131, 151-177.
8- Bolen, D. W., and Boyd , W. H. (1968), Gambling and the Gambler: A Review and Preliminary Findings, Archives of General Psychiatry, 18(5): 617–29.
9- Carlin, BP., Polson, NG., and Stoffer, DS. (1992), A Monte Carlo Approach to Non normal and Nonlinear State Space Modeling, Journal of the American Statistical Association, (87), 493–500.
10- Grossman, S. J., and Stiglitz, J. E. (1980), On the impossibility of information ally efficient markets, American Economic Review, (70), 393–408.
11- Gurkaynak, R. S. (2005), Econometric Test of Asset Price Bubbles: Taking Stock, Federal Reserve Board,Washington, D. C.
12- Hamilton, J. D. (1994), Time series analysis, (Princeton University Press).
13- Jones, R. H. (1993), longitudinal data with serial correlation: a state space approach, Ed. Chapman and Hall. London.
14- Kallick, M., Suits, D., Dielman,T., and Hybels, J. (1975), A Survey of American Gambling Attitudes and Behavior. Ann Arbor: Survey Research Center, Institute for Social Research, University of Mic-higan.
15- LeRoy Stephen, F., and Richard Porter, D. (1981), The Present Value Relation: Tests based on Implied Variance Bounds, Econo-metrica, 555-74.
16- Lee, I. H. (1993), On the Convergence of Informational Cascades, Journal of Economic Theory, 396-411.
17- Leverton, J. (2002), Bubble Mania or Not?, Working paper, Illinois university.
18- Nevins, D. (2004), Goals-based Investing: Integrating Traditional and Behavioral Finance. The Journal of Wealth Management, Vol. 6, No. 4.
19- Odean, T. (1999), Do Investore Trade Too Much, American Economic Review, (89), 1279-1298.
20- Shafir, E., and Tversky, A. (1992), Thinking Through Uncertainty: Nonconsequential Reasoning and Choice, Cognitive sychology, (24), 449–474.
21- Shiller, R. J. (2001), Bubbles, human judgment, and expert opinion, Cowles Foundation discussion paper, no. 1303.
22- Shiller, R. J. (1981), Do Stock Price Move too Much to be Justified by Subsequent Changes in Dividends?, American Economic Review, (71), 421-436.
23- Tversky, A., and Kahneman, D. (1974), Judgment under uncertainty: Heuristics and Biases, Science, (185), 1124–1131.
24- Wu, Y. (1997), Rational Bubbles in the Stock Market: Accounting for the U.S. Stock-Price Volatility, Economic Inquiry, (35), 309-319.
25- Xiao, Q. (2005), Property Market Bubbles: Some evidence from Seoul and Hong Kong, PhD thesis, Chapter IV, Technological Unive-rsity of Singapore.
26- Zhongyin , J. D., and Others. (2002), Topic in Financial Engineering, Analysis of Bubble: from Inception to Aftermath of Its Burst. Working Paper.