ارزیابی مقاومت ارقام و ژنوتیپ های مختلف بادام نسبت به کنه تارتن دو لکه ای Tetranychus urticae Koch در شرایط آزمایشگاه و گلخانه
محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایان
زریر سعیدی
1
(بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری)
کلید واژه: Resistance, مقاومت, Almond, Tetranychus urticae, Spider mites, بادام, کنه تارتن دولکه ای, Tetranychus urtica,
چکیده مقاله :
مقاومت ارقام و ژنوتیپ های مختلف بادام شامل مامایی، سفید، ربیع، شکوفه، آذر، نان پاریل، شاهرود 6، شاهرود 7، شاهرود 13، شاهرود 21 و شاهرود 12 (فرانیس) نسبت به کنه تارتن دولکه ای مورد بررسی قرار گرفت. جهت یکنواختی اثر پایه، تمامی ارقام و ژنوتیپ ها روی پایه ‘GF677’ پیوند زده شدند و مقاومت آنها نسبت به کنه تارتن دولکه‌ای در شرایط آزمایشگاه و گلخانه بررسی گردید. جهت مطالعه آزمایشگاهی قطعاتی با اندازه مساوی (cm 2/1 × 5/2) از برگ های هر رقم تهیه و روی پنبه مرطوب درون پتری دیش قرار داده شد و هر کدام با پنج عدد کنه ماده بالغ بارور (5-3 روزه) آلوده شدند. نمونه‌ها درون انکوباتور و در دمایC° 1± 25، رطوبت نسبی %5±55 و دوره نوری 14:10 (تاریکی:روشنایی) نگهداری و پس از 72 ساعت میزان تخم ریزی و مرگ و میر کنه ها شمارش گردید. بر اساس نتایج به دست آمده بیشترین و کمترین میزان تخم ریزی، به ترتیب روی ارقام ‘مامایی’ و ‘شاهرود 21’ و بیشترین تلفات روی ژنوتیپ ‘شاهرود 13’ دیده شد. مطالعه فاکتورهای زیستی کنه تارتن دولکه ای در شرایط آزمایشگاهی روی ارقام مختلف بادام نشان داد که ارقام و ژنوتیپ های مختلف بادام روی درصد زنده مانی، طول دوره پورگی، طول عمر بالغین و تعداد تخم گذاشته شده توسط هر ماده تاثیر متفاوتی دارند. بالاترین درصد زنده مانی مراحل نابالغ روی رقم ‘آذر’ (88%) و کمترین آن روی ارقام ‘شکوفه’ (47%) و ‘شاهرود 21’ (50%) مشاهده شد. طولانی ترین دوره پورگی (27/5 روز) روی ‘شاهرود 21’ دیده شد. کوتاه ترین طول عمر بالغین روی ژنوتیپ ‘شاهرود 21’ (15/5 روز) و رقم ‘شکوفه’ (2/5 روز) و طولانی ترین طول عمر روی رقم ‘مامایی’ (45/10 روز) مشاهده شد. بیشترین میزان تخم ریزی به ازای هرماده مربوط به رقم ‘مامایی’ (6/57 تخم /ماده) و کمترین مربوط به رقم ‘شکوفه’ (1/15 تخم/ماده) و ژنوتیپ ‘شاهرود 21’ (31 تخم/ماده) بود. بررسی گلخانه‌ای نیز نشان داد که بیشترین تراکم جمعیت آفت روی رقم ‘نان پاریل’ و ژنوتیپ ‘شاهرود 6’ و کمترین آن روی رقم ‘شکوفه’ و ژنوتیپ ‘شاهرود 21’ بوده است. نتایج این تحقیق نشان داد که رقم ‘شکوفه’ و ژنوتیپ های ‘شاهرود 21’ و ‘شاهرود 13’ نسبت به کنه تارتن دولکه ای مقاومترین درحالی که ارقام ‘مامایی’ و ‘نان پاریل’ حساس ترین ارقام به کنه تارتن دولکه ای بودند.
Resistance of different almond cultivars/genotypes including: ‘Sefid’, ‘Mamaei’, ‘Rabie’, ‘Shokofeh’, ‘Azar’, ‘Non pariel’, ‘Shahrood 6’, ‘Shahrood 7, ‘Shahrood 12’, ‘Shahrood 13’ and ‘Shahrood 21’ were studied to two-spotted spider mite (TSSM), TetranychusurticaeKoch. All cultivars/genotypes were grafted on ‘Gf677’ rootstock in 4 replications. Study was done in the laboratory and greenhouse conditions. Leaf discs (2.5×1.2 cm) were prepared from leaves and placed on wet cotton in a plastic petri dish and infested with 5 adult female mites (3-5 days in age). Leaf discs were kept in an incubator at 25±1 0C, RH= 55 ±5% and a photoperiod of 14:10 (L:D). After 72 h, mite oviposition and mortality were measured. Based on the results, the highest and lowest oviposition were observed on ‘Mamaei’ and ‘Shahrood 21’ cultivars. The highest mite mortality was observed on ‘Shahrood 13’. Biological characteristics study of TSSM on different cultivars in the laboratory showed that cultivars significantly affected survival, immature period, mature period and mite oviposition. The highest survival percentage was recorded on ‘Azar’ (88%) and the lowest on ‘Shokoofe’ (47%) and ‘Shahrood 21’ (50%). The longest (5.27 days) immature period was observed on ‘shahrood 21’. The shortest mature period was observed on ‘Shahrood 21’ (5.15 days) and ‘Shokoofe’ (5.2 days); whereas, the longest (10.45 days) was observed on ‘Mamaei’. The highest ovipositional rate (57.6 eggs/female) was observed on ‘Mamaei’; whereas, the lowest was recorded on ‘Shokoofe’ (15.1eggs/female) and ‘Shahrood 21’ (31eggs/female). Greenhouse study showed that the highest density of mite population was supported on ‘Non pareil’ and ‘Shahrood 6’ cultivars while the lowest one was reared on ‘Shokofeh’ and ‘Shahrood 21’. Results indicated that ‘Shokofeh’, ‘Shahrood 21’ and ‘Shahrood 13’ variety/genotypes were the most resistant, whereas, ‘Mamaei’ and ‘Non pariel’ were the most susceptible varieties to two-spotted spider mite.