شناسایی شته‌های گندم وکفشدوزک‌های شکارگر آن‌ها و بررسی کارایی و تغییرات جمعیت فراوان‌ترین گونه کفشدوزک در استان کردستان
محورهای موضوعی : حشره شناسی و سایر بندپایان
صلاح‌الدین کمانگر
1
(مربی و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سنندج)
سیدحسن ملکشی
2
(مربی و عضو هیئت علمی بخش تحقیقات مبارزه بیولوژیک، مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی، تهران)
کلید واژه: Efficiency, کارایی, Wheat, Kurdistan, گندم, تغییرات جمعیت, کفشدوزک, کردستان, واژه‌های کلیدی: شته, Key words: Aphid, Coccinellid, Population dynamic,
چکیده مقاله :
گندم به عنوان مهمترین محصول کشاورزی استان کردستان دارای آفات متعددی است که از جمله این عوامل خسارت زا، شته ها می باشند. کفشدوزک ها در کنترل شته ها نقش اساسی دارند. در این تحقیق ضمن شناسایی شته های گندم و کفشدوزک های شکارگر آن ها، تغییرات جمعیت و کارایی فراوان ترین گونه کفشدوزک طی سال های 1380 - 1382 بررسی شد. بدین منظور، سه مزرعه گندم آبی در مناطق دهگلان و کامیاران و یک مزرعه دیم در مریوان انتخاب و با نمونه برداری هفتگی از مزرعه، بوته ها به آزمایشگاه منتقل و فراوانی گونه های شته و تغییرات جمعیت آن در هر منطقه مشخص گردید. همچنین با روش تور زدن در اقطار مزارع، اقدام به نمونه برداری هفتگی از کفشدوزک های مزارع گندم شد و در نهایت ضمن شناسایی گونه های کفشدوزک، فراوانی و تغییرات جمعیت آن ها مشخص گردید. بر اساس نتایج، 7 گونه شته شناسایی گردید کهF. Sitobion avenae و Rond. Schizaphis graminum به ترتیب با 5/66 و30 درصد، بیشترین فراوانی جمعیت را دارا بودند. همچنین 6 گـونه کفشدوزک شکارگـر شناسایی شد که گونه هایHippodamia variegata Goeze و .Coccinella septempunctata L به ترتیب با 60 و 37 درصد دارای انبوهی بیشتری بودند. نتایج حاصل از بررسی میزان کارایی کفشدوزک غالب مزارع گندم استان در کاهش جمعیت شته های گندم نشان داد که کفشدوزک H. variegata به عنوان کفشدوزک غالب مزارع گندم استان، قادر به کاهش معنی دار جمعیت شته ها می باشد، اما با توجه به تکثیر و تولیدمثل بسیار سریع شته ها، در صورت عدم حضور سایر دشمنان طبیعی، جمعیت این آفت به سرعت بالا رفته و طغیان خواهد نمود و لذا کنترل شته های گندم مستلزم حضور و فعالیت مجموعه دشمنان طبیعی آن می باشد.
Wheat as the most important crop in Kurdistan province has several pests including aphids. The coccinellids have a fundamental role in controlling aphids. In this research, cereal aphid species and their coccinellid predators were identified and the efficiency and population dynamics of the most abundant species of coccinellids were studied during 2001-2003. Three irrigated wheat fields in Dehgolan and Kamyaran, and one rain fed field in Marivan were selected. Samples were taken weekly and the aphid species were counted in laboratory and the occurrence frequency of each species was recorded. Adult coccinellids were collected by random sweep netting and their relative occurrence was recorded. As results, 7 aphid species were identified which Sitobion avenae F. and Schizaphis graminum Rond. with respectively 66.5 and 30%, have the highest population densities. Also 6 coccinellid species were identified which Hippodamia variegata Goeze and Coccinella septempunctata L. with respectively 60 and 37%, have the highest population densities. Results showed that H. variegata as the most abundant coccinellid species in wheat fields was not able to control the aphids significantly (under this experimental condition) due to very fast reproduction of aphids and in absence of other natural enemies. Therefore, cereal aphids can be controlled by the presence and activities of their natural enemies complex.
_||_