مدل فعالیت اقتصادی ارتش جمهوری اسلامی ایران

محورهای موضوعی : پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار

محسن گل سرخ حق ¹ , اصغر اصغرزاده ² , منصوره علیقلی ³ , کیان طباطبائی ^{4 *} , جعفر سعادتی رازیان ⁵

1 - دكترای مدیریت راهبردی دفاعی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران
2 - استادیار، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه مدیریت بازرگانی،دانشکده مدیریت، واحد تهران مرکز،دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران.
4 - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مدیریت بازرگانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
5 - مدرس دانشگاه افسری امام علی (ع)

تاریخ دریافت : 1404/01/04 تاریخ پذیرش : 1404/02/24 تاریخ انتشار : 1404/05/10

کلید واژه: اقتصاد, ارتش, تجارت نظامی,

چکیده مقاله :

تجارت نظامی به عنوان یک پدیده تاریخی، نقش مهمی در اقتصاد کشورهای مختلف ایفا کرده است. هدف این تحقیق بررسی مدل فعالیت اقتصادی ارتش جمهوری اسلامی ایران و شناسایی عوامل کلیدی مؤثر در بهبود عملکرد اقتصادی آن است. این تحقیق از نوع کاربردی و با رویکرد تحقیقات آمیخته (کیفی-کمی) به روش اکتشافی انجام شده است. در بخش کیفی، با ۸ نفر از خبرگان سازمان اقتصاد مقاومتی ارتش و همچنین اسناد بالادستی مصاحبه و بررسی شده و در بخش کمی، از نمونه‌گیری صرف‌نظر شده و به جای آن شیوه ‌تمام‌شمار مورد استفاده قرار گرفت. لذا ۲۸ پرسشنامه به مدیران اقتصادی ارتش توزیع گردید. داده‌ها با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار Smart PLS تحلیل شدند. نتایج نشان داد که مقوله‌های کلیدی شامل "مهندسی مجدد"، "شبکه‌سازی"، "ارتقاء بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها"، "تامین مالی" و "ارتقای هوش تجاری" هستند که هر یک به بهبود فرآیندها و افزایش کارایی ارتش کمک می‌کند. یافته‌ها نشان‌دهنده اهمیت هم‌افزایی بین این مقوله‌ها در بهبود فعالیت‌های اقتصادی ارتش جمهوری اسلامی ایران است و توجه به این عوامل می‌تواند به ارتقای کارایی و اثربخشی فعالیت‌های اقتصادی ارتش کمک کرده و در نهایت به تحقق اهداف اقتصادی و استراتژیک آن منجر شود.

چکیده انگلیسی:

Military trade, as a historical phenomenon, has played an important role in the economies of various countries. The aim of this research is to examine the economic activity model of the Islamic Republic of Iran's army and identify the key factors affecting its economic performance. This research is applied in nature and employs a mixed-methods approach (qualitative-quantitative) using an exploratory method. In the qualitative section, interviews were conducted and documents were reviewed with 8 experts from the Resistance Economy Organization of the army. In the quantitative section, sampling was omitted, and instead, a census method was used. Therefore, 28 questionnaires were distributed to the economic managers of the army. The data were analyzed using structural equation modeling in Smart PLS software. The results indicated that key categories include "reengineering," "networking," "productivity enhancement and cost reduction," "financing," and "business intelligence enhancement," each of which contributes to improving processes and increasing the efficiency of the army. The findings highlight the importance of synergy among these categories in improving the economic activities of the Islamic Republic of Iran's army, and attention to these factors can enhance the efficiency and effectiveness of the army's economic activities, ultimately leading to its real economic and strategic policy.

منابع و مأخذ:

رودری، جعفر، زاینده رودی، محسن و مهرابی بشر آبادی، حسین. (1399). نقش اقتصاد دانش‌بنیان در نسبت شکاف فناوری کشورهای سند چشم‌انداز 1404 ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران, 25(84), 191-226.
اصغرزاده، اصغر، گل سرخ حق، محسن و نیکخواه، بهمن. (1403). ماهیت و مفهوم میلباس و ابعاد آن. سومین همایش ملی اقتصاد دفاع.
پوردستان احمدرضا، عباس زاده ناصر، صادقی نسب محسن. (2020). ابعاد اقتصاد مقاومتی در ارتش جمهوری اسلامی ایران با رویکرد تهدیدات نو پدید.
گل سرخ حق، محسن، زنوزی، سینا، اصغرزاده، اصغر و سعادتی رازیان، جعفر. (1403). نیروهای نظامی به عنوان بازیگر اقتصادی: سربازان در تجارت. کتاب ترجمه. نشر قرارگاه پدافند هوایی آجا، تهران، ایران.
جلایی اسفندآبادی، سیدعبدالمجید و صمیمی، سپیده. (1393). بررسی موانع سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ایران (در راستای سیاست‌های کلی ابلاغی نظام). سیاست‌های راهبردی و کلان, 2(7), 89-109.
گل سرخ حق، محسن، سعادتی رازیان، جعفر، اصغرزاده، اصغر، طباطبائی، کیان و نیمائی، علی اکبر. (1403). شرکت‌های نظامی در اقتصاد نظامی پاکستان. کتاب ترجمه. نشر دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران.
نجفی، سجاد، یزدان پناه درو، کیومرث، پیشگاهی فرد، زهرا و بدیعی ازنداهی، مرجان. (1399). تبیین عوامل اقتصادی کلیدی تاثیرگذار بر قدرت دفاعی ایران در افق زمانی 1410. تحقیقات اقتصادی, 55(3), 737-760.
روشنی، رضا و زارعی، حامد. (1401). چگونگی استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی با احداث حوضچه‌های پرورش آبزیان (مطالعه موردی: پایگاه دریایی شهدای تکاور خرمشهر). علوم و فنون نظامی, 18(59), 91-109.
فرتوک زاده، حمید رضا؛ دره شیری، محمد رضا و وزیری، جواد. (2014). نقش صنعت دفاعی در گذار به اقتصاد مقاومتی. آفاق امنیت, 25(7), 39-54.
نجفی، زهرا و آذربایجانی، کریم. (1403). تحلیل جهانی از نقش مخارج نظامی در رشد اقتصادی. فصلنامه اقتصاد دفاع و توسعه پایدار.
زرگری نژاد، غلامرضا. (1394). تاریخ ارتش ایران. انتشارات سمت، صفحه 152.
حسینی، سید محمد. (1395). آموزش و تربیت نیروی انسانی در ارتش ایران. انتشارات دانشگاه امام حسین، صفحه 130.
Repnikov, D. A. (2024). Global arms exports: the formation of a new paradigm. International Trade and Trade Policy, 10(2).‏
Patterson, W. R., & Kuthy, D. W. (2024). Military contracting (pp. 137–167). Elsevier BV.
Ayesha Siddiqa. (2007). Military Inc.: Inside Pakistan’s Military Economy. Karachi: Oxford University Press, 2007. 292 pages. Paperback. Rs 450.00. The Pakistan Development Review, 177-179.
Bo, S., Liu, C., & Zhou, Y. (2023). Military investment and the rise of industrial clusters: Evidence from China’s self-strengthening movement. Journal of Development Economics, 161, 103015.
Ahmed, A. (2023). The rise of military capital in Pakistan: Military neoliberalism, authoritarianism and urbanization. Geoforum, 146, 103846.
Samaras, C., Nuttall, W. J., & Bazilian, M. (2019). Energy and the military: Convergence of security, economic, and environmental decisionmaking. Energy strategy reviews, 26, 100409.