ارزیابی عملکرد برنامه چهارم توسعه از لحاظ نیاز ارزی (واردات ) با استفاده از جدول داده- ستانده
محورهای موضوعی : دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزیرحمان خوش اخلاق 1 , رحیم دلالی اصفهانی 2 , نرگس براهیمی 3
1 - عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان
2 - عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان
3 - دانش آموخته کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد خمینی شهر
کلید واژه: برنامه ی چهارم توسعه, نیاز ارزی, جدول داده ستانده, روش راس,
چکیده مقاله :
جدول داده ستانده به عنوان یکی از پیشرفته ترین تکنیک های حسابداری اقتصادی ، نحوه ی ارتباط و تعامل متقابل فعالیت های گوناگون در درون یک سیستم اقتصادی را بیان می کند . بر همین اساس مدل های داده ستانده علی رغم وجود مشکلاتی که برای تهیه و تدوین آنها وجود دارد ، از جذابیت و قابلیت های فراوانی برخوردارند . یکی از مهم ترین کاربرد های جدول داده ستانده پیش بینی نیاز ارزی است . از آنجائیکه در بخش تجارت خارجی اقتصاد ایران با ظهور بخش نفت ، واردات دائماً گسترش پیدا کرده و ایفاگر نقش مهمی در برنامه های پنج ساله ی توسعه بوده است، لذا، مقدار ارز مورد نیاز واردات در برنامه های توسعه اقتصادی اجتماعی بسیار حائز اهمیت است . این مقاله می کوشد نیاز ارزی برای واردات را در طول برنامه ی چهارم توسعه، با استفاده از جدول داده ستانده ی به هنگام شده تخمین زده ، ،با مقایسه ی نتایج با مقادیرواقعی به ارزیابی عملکرد برنامه بپردازد . به هنگام سازی جدول طی دو مرحله ی تعدیل قیمتی و مقداری صورت می پذیرد. نتایج نشان می دهد به علت افزایش غیر مترقبه ی دریافتی های ارزی در سال‌های اولیه‌ی برنامه ، ارز اختصاص یافته جهت واردات بیش از نیاز ارزی پیش بینی شده در موقع تنظیم لایحه بوده است . این موضوع حکایت از آن دارد که مسئولین نظام برنامه ریزی در هنگام محاسبه ی این ارقام بیشتر تحت تاثیر بدهی‌های معوقه بوده اند و مثبت شدن تراز تجاری کشور را در الویت اول قرار داده اند
This article tried to estimate the foreign exchange need for import in the fourth development plan using an up to date input-output table, and compare the results with the actual values of the plan performance. The up to date tables were prepared in two stages, adjusting prices and the quantities. Results showed that because of unexpected of foreign exchange in the early years of the plan, at the time of preparing plan the allocated foreign exchange for imports was more than sufficient. This shows that in the time of preparing plan the decision makers have been worried about the delayed debts and paid attention to bring about a positive trade balance.
- تودارو ، مایکل(1363)." برنامه ریزی توسعه:مدل ها و روش ها". ترجمه ی عباس عرب ما زار ، تهران ، سازمان برنامه و بودجه ، مرکز مدارک اقتصادی – اجتماعی و انتشارات .
- تشکینی ، احمد وباستانی ، علیرضا(1385)."تخمین تابع تقاضای واردات برای اقتصاد ایران در دوره ی زمانی 82-1338" ، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی ، شماره 40. صفحات 226-206.
- توفیق ، فیروز ، (1371)." تحلیل داده ستانده در ایران و کاربردهای آن در سنجش، پیش بینی و برنامه ریزی" ، تهران ، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی .
- شفیعی سروستانی ، سیروس ، (1374) . " تخمین نیاز ارزی کشور در طول برنامه ی دوم (1378 – 1374)، " پایان نامه ی کارشناسی ارشد ، اصفهان ، دانشگاه اصفهان ، دانشکده ی علوم اداری و اقتصاد .
- صابری ، فاطمه . (1362) "چهار چوب کلی جدول داده ستانده " ، تهران ، مرکز آمار تهران ، مدیریت آمارهای مالی و محاسبات .
- مرکزآامار ایران . (1382) " حساب های ملی ایران 80-1370" ، تهران، انتشارات مرکز آمار .
- Dutta ،Dilip and Nasiruddin Ahmed.(2004), "An Aggregate Import Demand
- Function for India : A Cointegration Analysis ," Applied Economics Letters , Pp : 607-613
- Frimpong,Joseph Magnus and Oteng – Abayie, E.F.(2006) " Aggregate Import Demand and Expenditure Components In Ghana : A Econometric Analysis " , MPRA Paper, No 559. Posted 27.october 2006, Pp : 1-19.
- Hemphill, William.(1974)، " the Effect of Foreign Exchange Receipts on Imports of Less Developed Countries " , IMF staff Papers, Vol.II , No.3, Pp:637-673.
- Moran, Cristian.(1989)، " Import Under A Foreign Exchange Countries., " the World Bank Economic Review , Vol.3.No.2 .279-295.
-Tang , Tuck Cheong.(2003)،"An Empirical Analysis of China's Aggregate Import Demand Function " , China Economic Review , Vol . 12 , No.2,142-163.