بررسی اثر پیش تیمار ویتامین ث و هیدروکینون بر ویژگی های تکوینی و فیتوشیمیایی گیاهچه های حاصل از بذرهای پیر کلزا

محورهای موضوعی : زیست شناسی سلولی تکوینی گیاهی و جانوری ، تکوین و تمایز ، زیست شناسی میکروارگانیسم

حورا نقی شریفی ¹ , مریم کلاهی ² , محمد جواهریان ³ , بهروز زرگر ⁴

1 - گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز ، ایران.
2 - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
3 - گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز ، ایران.
4 - گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز ، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/07/22 تاریخ پذیرش : 1402/05/24 تاریخ انتشار : 1402/11/23

کلید واژه: تکوین, کلزا, پیری, مورفومتری, فیتوشیمیایی,

چکیده مقاله :

کلزا با نام علمی Brassica napus L. به دلیل محتوی بالای روغن در دانه، یک سوم کل روغن‌های خوراکی در سراسر جهان را تولید می‌کند که در بهبود نیازهای غذایی جوامع نقش مهمی دارد. آزمون پیری تسریع شده یکی از مهم‌ترین آزمون‌های استفاده شده برای ارزیابی زنده مانی و پتانسیل فیزیولوژیکی بذرها و تهیه اطلاعاتی از درجه سازگاری آن‌ها می‌باشد. شرایط نامناسب محیطی و همچنین شرایط انبارداری بذر می‌تواند زمینه ساز وقوع تنش اکسیداتیو در بذرها و سایر بافت‌های گیاهی گردد. در این پژوهش اثر بهبودی پیش تیمار ویتامین ث و هیدروکینون بر بذر کلزای تحت پیری تسریع شده و ویژگی‌های تکوینی و فیتوشیمیایی گیاهچه‌های حاصل از بذرهای پیر کلزا شامل صفات ریخت شناسی، شاخص‌های جوانه زنی و تغییرات فیتوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. پیش تیمار بذر با ترکیبات آنتی اکسیدان موجب کاهش خسارت ناشی از زوال، بهبود کیفیت بذر و گیاهچه‌های کلزا و نیز تغییر در ترکیبات فیتوشیمیایی گیاهچه‌ها شد. کاهش بنیه بذر و ضعف صفات مورفومتری گیاهچه‌های حاصل از بذرهای پیر بیانگر ارتباط تغییرات فیتوشیمیایی بذرها با فرایند پیری می‌باشد. گیاهچه‌های حاصل از بذرهای پیر با توان رویش، تغییرات فیتوشیمیایی در مسیرهای متابولیکی کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها را نشان دادند. فرایند پیری بذر اگر منجر به مرگ بذر نگردد گیاهچه‌های حاصل از آن سرنوشتی متفاوت با توان بالا برای مقابله با تنش اکسیداتیو کسب می‌کنند. بنظر می رسد گیاهچه ها با دریافت سیگنال حاصل از رادیکال‌های آزاد پیری بذر موجب رویش گیاهچه هوشمند برای مقابله با تنش می شوند.

چکیده انگلیسی:

Canola with the scientific name Brassica napus L., due to its high oil content in the seed, produces one third of all edible oils worldwide, which plays an important role in improving the nutritional needs of societies. Accelerated aging test is one of the most important tests used to evaluate the viability and physiological potential of seeds. Unsuitable environmental conditions as well as seed storage conditions can cause oxidative stress in seeds and other plant tissues. In this study, the improvement effect of pretreatment of vitamin C and Hydroquinone on canola seed under accelerated aging and the developmental and phytochemical characteristics of seedlings obtained from aged canola seed including morphological traits, germination indices and phytochemical changes were investigated. Pre-treatment of seeds with antioxidant compounds reduced the damage caused by decay, improved the quality of canola seeds and seedlings, and also changed the phytochemical composition of the seedlings. The reduction of seed germination and weak morphometric characteristics of seedlings obtained from old seeds indicate the relationship between the phytochemical changes of seeds and the aging process. Seedlings obtained from old seeds showed phytochemical changes in the metabolic pathways of carbohydrates and proteins. If the aging process of the seed does not lead to death of seed, the resulting seedlings will have a different destiny with high power to deal with oxidative stress. It seems that the seedlings receive the signal from the free radicals of seed aging and cause the growth of intelligent seedlings to deal with the stress.