ارائه الگوی مؤلفه‌های مدیریت رفتارهای انحرافی مبتنی بر فرهنگ‌سازمانی در وزارت بهداشت و درمان: روش مدلسازي معادلات ساختاري
محورهای موضوعی : حسابداری و مالی
میثم مقصودی آشتیانی
1
,
وحید آرایی
2
*
,
محمدرضا ربیعی مندجین
3
1 - گروه مدیریت دولتی - مدیریت رفتار سازمانی، واحد بین المللی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، کیش، ایران.
2 - استادیار گروه مدیریت دولتی و خط مشی گذاری عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
3 - استادیار گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز، تهران، ایران
کلید واژه: مدیریت رفتارهای انحرافی, فرهنگ‌سازمانی, وزارت بهداشت و درمان, مدل سازی معادلات ساختاری,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی مؤلفه‌های مدیریت رفتارهای انحرافی مبتنی بر فرهنگ‌سازمانی در وزارت بهداشت و درمان است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی و پیمایشی است. با استفاده از روش تحلیل تم 35 مفهوم انتزاعی شناسایی و در نهایت به 6 مقوله تبدیل و الگوی مفهومی پژوهش طراحی شد. جامعه آماري پژوهش کلیه مدیران، کارشناسان و کارکنان ارشد وزارت بهداشت و درمان می باشد که با استفاده از فرمول کوکران 167 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب و داده های مورد نیاز با ابزار پرسشنامه جمع آوری شد. الگوی مفهومی با جمع آوری داده های تجربی و روش مدل سازی معادلات ساختاری اعتبارسنجی و مدل نهایی پژوهش ارائه شد. بررسی مدل های اندازه گیری و تحلیل مقادیر بارهای عاملی نشان می دهد که مؤلفه های تقویت خلاقیت و نوآوری دارای بیشترین تأثیر و مؤلفه های ایجاد و ترویج فرهنگ اخلاقی سازمانی دارای کمترین تأثیر بر ارتقای فرهنگ سازمانی می باشند. همچنین بررسی مدل ساختاری پژوهش و تحلیل های مسیر نشان می دهد که متغیرهای تقویت خلاقیت و نوآوری، راهبری سازمانی اثربخش، شایسته سالاری، مدیریت تعارض های شغلی و خانوادگی و ارتقای معنویت سازمانی تأثیر مثبت و معناداری بر ارتقای فرهنگ سازمانی دارند. در حالی که از لحاظ آماری، متغیر ایجاد و ترویج فرهنگ اخلاقی سازمانی تأثیر معناداری بر ارتقای فرهنگ سازمانی ندارد. نتایج مربوط به ضریب تعیین مدل تدوین شده نشان می دهد که توانایی پیش‌بینی کلی مدل ارائه شده 76.8 درصد و حاکی از مناسب بودن برازش مدل ساختاری پژوهش می باشد.
The aim of the present research is to provide a model of the components of deviant behavior management based on organizational culture in the Ministry of Health and Medicine. This research is applied in terms of purpose and descriptive and survey in terms of method. Using the theme analysis method, 35 abstract concepts were identified and finally converted into 6 categories and the conceptual model of the research was designed. The statistical population of the research is all the managers, experts and senior employees of the Ministry of Health and Medicine. 167 people were selected as a statistical sample using Cochran's formula, and the required data were collected using a questionnaire. The conceptual model was presented with the collection of experimental data and the structural equation modeling method of validation and the final model of the research. Examining the measurement models and analysis of factor load values shows that the components of strengthening creativity and innovation have the greatest effect and the components of creating and promoting organizational ethical culture have the least effect on promoting organizational culture. Also, the investigation of the structural model of the research and path analysis shows that the variables of strengthening creativity and innovation, effective organizational leadership, meritocracy, management of occupational and family conflicts, and promotion of organizational spirituality have a positive and significant effect on the promotion of organizational culture. While statistically, the variable of creating and promoting organizational ethical culture does not have a significant effect on the promotion of organizational culture.
منابع
1. اشکبوس، سمیرا، دارایی، مهری، پورحسینی، ابراهیم. (1400). ارائه مدل فرهنگ سازمانی در دانشگاه علوم پزشکی لرستان، دو فصلنامه علمی جامعه شناسی آموزش و پرورش، 15(1)، 67-88.
2. آشنا، مصطفی، عباس¬پور، عباس ، دهقانان، حامد، حقیقی کفاش، مهدی. (1398). شناسایی رفتارهای منحرف سازمانی کارکنان و سازوکارهای کاهش آن در سازمانهای نظارتی: کاربردی از روش کیو سورت، چشم¬انداز مدیریت دولتی، 10(1)، 39-58.
3. افشار، ابراهیم. (1392). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه ای، تهران: نشر نی.
4. خمش¬آیا، رخیده¬محدرضا، دهقان، مائده، بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر عملکرد سازمانی با تأکید بر نقش میانجی هوش فرهنگی (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شهر ایلام). (1398). فصلنامه علمی فرهنگ ایلام، 20(62)، 213-244.
5. رحمتی پس ویشه. (1401). بررسی عوامل مؤثر بر تمایل کارمندان به رفتارهای شهروندی سازمانی و رفتارهای انحرافی، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران.
6. زینلی، سینا، منظری توکلی، علیرضا، سلاجقه، سنجر. (1398). تبیین عوامل مرتبط با رفتارهای انحرافی کارکنان با توجه به نقش سبک رهبری مدیران و ارائه الگوی مناسب، مجله دانشکده پزشکی، 62(4)، 511-525.
7. سیاوشی، ملیحه، عصمتی مقدم، محمدرضا. (1398). بررسی نقش عدم امنیت شغلی کمی و کیفی در بروز رفتارهای انحرافی کاری در یک سازمان نظامی، مدیریت منابه انسانی پایدار، 1(1)، 75-93.
8. شاهوردی شهرکی، آسیه، نیسی، عبدالکاظم، هاشمی شیخ¬شبانی، اسماعیل. (1396). اثر فرهنگ سازمانی و ابعاد ساختار سازمانی بر عملکرد شغلی و نوآوری: نقش واسطه ای هوش سازمانی، مشاوره شغلی و سازمانی، 9(30)، 116-144.
9. صیرفیان باب‌الدشتی، مهران، نظری، رسول، مشکل¬گشا، الهام. (1401). ارائه مدل اثر فرهنگ سازمانی بر تسهیم دانش و ایجاد چابکی سازمانهای ورزشی در شرایط بحرانی با رویکرد پدافند غیرعامل، فصلنامه مدیریت در ورزش، 2(3)، 48-61.
10. عباس¬پور، عباس، نیک¬مراد، زهره، طاهری، مرتضی، رحیمیان، حمید. (1401). کنترل عوامل مؤثر بر رفتارهای انحرافی کاری کارکنان اداری دانشگاه‌ها، 11(4)، 65-92.
11. قائدامینی هارونی، عباس، ابراهیم¬زاده دستجردی، رضا، صادقی ده¬چشمه، مهرداد. (1401). شناسایی ابعاد رفتارهای انحرافی در محیط کار با استفاده از رویکرد فراترکیب، مدیریت فرهنگ سازمانی، 20(3)، 647-676.
12. کاظمی، فضل اله، نظری، یونس، زارع، امین، و رمضان، مجید. (1399). رهبری ماکیاولی و رفتار انحرافی کارکنان: تبیین نقش میانجی گر رهبری غیراخلاقی خودکامه و بدبینی سازمانی، اخلاق در علوم و فناوری، 15(2)، 140-149.
13. کرمی، غلامرضا، تاجیک، کامران. (1394). تدوین مدل گزاشگری حسابداری تورمی در ایران، بررسی های حسابداری و حسابرسی، 22(1)، 124-105.
14. مولوی، زینب، نوری، لیلا. (1401). رفتارهای انحرافی مثبت و عوامل مؤثر در بروز آن در میان کارکنان سازمانهای دولتی، مورد مطالعه: سازمانهای دولتی استان قم، مدیریت سازمان¬های دولتی، 10(3)، 75-86.
15. Adams, R., Martin, S., & Boom, K. (2018). University culture and sustainability: Designing and implementing an enabling framework. Journal of cleaner production, 171, 434-445.
16. Anderson, R. (2007). Thematic content analysis: descriptive presentation of qualitative data. usa: scientific research publishing Inc.
17. Braun, V.; Clarke, V., & Rance, N. (2014). How to use thematic analysis with interview data. the counselling & psychotherapy research handbook, london: sage publications.
18. Chen, Y., Li, S., Xia, Q., & He, C. (2017). The relationship between job demands and employees counterproductive work behaviors: the mediating effect of psychological detachment and job anxiety‚ Frontiers in Psychology, 2 (8), 1890.
19. Connor‚ P.J.O., Stone, Sh., Walker, B.R., & Jackson Chris‚ J. (2017). Deviant behavior in constrained environments: sensation-seeking predicts workplace deviance in shallow learners‚ Personality and Individual Differences‚ 108 (1)‚ 20-25.
20. Danish, R. Q., Holbrook, A., Latif, Y., & Shaheen, U. (2016). Impact of intellectual capital on organizational creativity through technical innovation in telecom sector sizes. Journal of Statistics, 23(1).
21. Gatling, A., Shum, C., Book‚ L., & Bai‚ B. (2017). The influence of hospitality leaders relational transparency on followers trust and deviance behaviors: mediating role of behavioral integrity‚ International Journal of Hospitality Management‚ 62 (1)‚ 11–20
22. Jiang, H., Jiang, X., & Sun, P. Li, X. (2020). Coping with workplace ostracism: the roles of emotional exhaustion and resilience in deviant behavior, Management Decision, 59 (2), 358-371.
23. Malik, P., & Lenka, U. (2019). Exploring interventions to curb workplace deviance: lessons from air india, Tourism Review, 74 (3), 563-585.
24. Narayanan, K., & Murphy, S.E. (2017). Conceptual framework on workplace deviance behaviour: a review‚ Journal of Human Values, 23 (3), 218-233.
25. Poldner, K., Dentoni, D., & Ivanova, O. (2017). Aesthetic mediation of creativity, sustainability and the organization. Journal of cleaner production, 140, 1936-1947.
26. Silva, H.M.S., & Ranasinghe, R.M.I.D. (2017). The impact of job stress on deviant workplace behaviour: a study of operational level employees of comfort apparel solutions company in sri lanka‚ International Journal of Human Resource Studies, 7 (1), 74-85.
27. Streubert Speziale H.J., Streubert Streubert, H.J. (2011). Qualitative research in nursing: advancing the humanistic imperative. (5th ed). New York.
28. Toirova, Y., Sung, S. Y., Choi, J. N., Kim, M. S,. (2022), Examining organizational citizenship behavior as a remedy for deviant behavior, Journal of Business Ethics, 129(1), 43-57.
29. Turel, O. (2017). Organizational deviance via social networking site use: the roles of inhibition, stress and sex differences‚ Personality and Individual Differences‚ 29 (119)‚ 311–316.
30. Zahid, B. A. and Nauman, N.( 2023) Examining the relationship between rudeness at work and deviant behaviors considering the role of interpersonal conflict and organizational climate.South Asian Journal of Business Studies, 8(3), 266–282.