نقش فرهنگ اسلامی و تجربه حسابرس در رابطه بین انصاف متقابل و کیفیت حسابرسی در شرایط محیطی ایران
محورهای موضوعی : حسابداری و مالی
حسین رضا رمضانی
1
(گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران)
کاوه آذین فر
2
(گروهحسابداری، واحد بابل،دانشگاه آزاداسلامی،بابل،ایران)
حمیدرضا غلام نیا روشن
3
(گروه حسابداری، ، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.)
رضا فلاح
4
(گروه حسابداری، ، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران)
کلید واژه: کیفیت حسابرسی, واژه‌های کلیدی: انصاف متقابل, فرهنگ اسلامی حسابرس, تجربه حسابرس شرایط محیطی ایران,
چکیده مقاله :
چکیدهبحرانهای مالی و گسترش رسواییهای ناشی از آن، کیفیت حسابرسی را به عنوان موضوعی چالشبرانگیز و مهم مطرح کرده است. با بررسی عواملی مؤثر بر کیفیت حسابرسی انتظار میرود بتوان در کاهش بحرانهای مالی قدمی مهم برداشت. انصاف متقابل، تجربه حسابرس و زیربنای فرهنگ اسلامی از جمله عوامل مؤثر است که به صورت تجربی (مستقیم و تعدیلی) در پژوهش حاضر مورد آزمون قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی-همبستگی از نوع معادلات ساختاری است. جامعهی آماری پژوهش را کلیه حسابرسان شاغل در مؤسسات حسابرسی عضو حسابداران رسمی ایران تشکیل دادند. با توجه به جامعة آماری نامحدود، به کمک فرمول کوکران، حجم نمونه 384 به دست آمد و در نهایت با نمونهگیری در دسترس، 380 پرسشنامه جمعآوری شد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامههای ابداعی انصاف متقابل، کیفیت حسابرسی و فرهنگ اسلامی حسابرس است. با روش معادلات ساختاری، شاخصهای برازش مدل پژوهش در وضعیت مطلوب قرار داشتند. نتایج نشان داد انصاف متقابل بر کیفیت حسابرسی تأثیر مستقیم دارد. همچنین تعامل فرهنگ اسلامی و تجربه حسابرس رابطه بین انصاف متقابل بر کیفیت حسابرسی را تعدیل میکند. رواج تعهد به اجرای انصاف متقابل، پایبندی به اجرا را تقویت میکند. پایبندی به اجرا، در پررنگ سازی اجرای آیین رفتار حرفهای نقش داشته و در نهایت کیفیت حسابرسی را بهبود میبخشد. پیشنهاد میشود متغیرهای پژوهش به عنوان محور عمدهای در پیشبینی کیفیت حسابرسی در نظر گرفته شوند. این یافتهها میتواند برای سرمایهگذاران، مؤسسات حسابرسی و سیاستگذاران بورس مفید باشد.The Rle of Islamic Culture and Auditor's Experience in Mutual Fairness and the Quality of Audit in the Iranian EnvironmentAbstractFinancial crises and the resulting scandals raise the quality of auditing as a challenging and important issue. Examining the factors on audit quality is expected to take an important step in reducing financial crises. Social norms and cultural infrastructure are among the auxiliary factors that have been tested empirically (directly and moderately) in the present study. The research method is descriptive-correlation of structural equations. The statistical population of the study consisted of all auditors working in firms of auditors in Iran. According to the unlimited statistical population, with the help of Cochran’s formula, a sample of 384 was obtained and finally, with available sampling, 380 questionnaires were collected. Research tools include innovative questionnaires for activating social norms, audit quality and auditor culture. With the method of standard equations, the fit indices of the research model are in the desired position. The role of culture in the relationship between (activation of social norms and audit quality) is examined. Promoting a commitment to mutual justice strengthens commitment to enforcement. Adherence to performance plays a role in highlighting the implementation of professional conduct and ultimately improves the quality of auditing. It is suggested that culture and social arts be considered as the main axis in predicting audit quality. These findings can be useful for investors, auditing firms and stock market policymakers.
Abstract Financial crises and the resulting scandals raise the quality of auditing as a challenging and important issue. Examining the factors on audit quality is expected to take an important step in reducing financial crises. Social norms and cultural infrastructure are among the auxiliary factors that have been tested empirically (directly and moderately) in the present study. The research method is descriptive-correlation of structural equations. The statistical population of the study consisted of all auditors working in firms of auditors in Iran. According to the unlimited statistical population, with the help of Cochran’s formula, a sample of 384 was obtained and finally, with available sampling, 380 questionnaires were collected. Research tools include innovative questionnaires for activating social norms, audit quality and auditor culture. With the method of standard equations, the fit indices of the research model are in the desired position. The role of culture in the relationship between (activation of social norms and audit quality) is examined. Promoting a commitment to mutual justice strengthens commitment to enforcement. Adherence to performance plays a role in highlighting the implementation of professional conduct and ultimately improves the quality of auditing. It is suggested that culture and social arts be considered as the main axis in predicting audit quality. These findings can be useful for investors, auditing firms and stock market policymakers.
امیری، اسماعیل و حسین فخاری، (1400)، "خرید اظهارنظر حسابرس و کیفیت حسابرسی: الگوی معادلات همزمان"، فصلنامه حسابداری مالی، ۱۳ (۴۹)، صص ۱۳۸-۱۱۰.
آقایی چادگانی، آرزو و نوشین احمدی، (1394)، "بررسی تأثیر تعامل بین فرهنگ اخلاقی موسسه حسابرسی، هنجارهای تیم حسابرسی و ویژگی‌های فردی حسابرسان بر انگیزه حسابرسان به گزارش اشتباهات کشف‌شده"، پژوهشهای تجربی حسابداری، 5 (19)، صص 33-51.
بدیعی، حسین، یحیی حساس یگانه، علی ثقفی و جعفر باباجانی، (1398)، "آزمون کیفیت حسابرسی و سازوکارهای حاکمیت شرکتی"، فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 8 (31)، صص271-261.
بیگی هرچگانی، ابراهیم، بهمن بنیمهد، محمدرضا رئیسزاده و رمضانعلی رؤیایی، (1396)، "ارزشهای انگیزشی و هشداردهی اخلاقی حسابرسان دربارهی خطاکاری"، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 12 (4)، صص 16-1.
پزشک، یاسمن و زهرا پور زمانی، (1398)، "فصلی بودن حسابرسی، کیفیت افشا اطلاعات و کیفیت حسابرسی"، مجله دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 8 (29)، صص 57-70.
تقوی، سعید، (1397)، "بررسی تأثیر فرهنگ اخلاقی حاکم بر موسسه حسابرسی و هویت حرفهای بر بی طرفی و صداقت حسابرس در مؤسسات حسابرسی استان خراسان رضوی"، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بردسکن.
حساس یگانه، یحیی و کاوه آذین فر، (1389)، "رابطه بین کیفیت حسابرسی و اندازه مؤسسه حسابرسی"، بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 17 (3)، صص 98-85.
خدایی اسمعیل کندی، پیام، پیمان امینی، عطااله محمدی ملقرتی و عادل فاطمی، (1398)، "به‌کارگیری الگوریتم‌های درخت تصمیم‌گیری در پیشبینی کیفیت حسابرسی"، فصلنامه علمی پژوهش دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 8 (32)، صص 224-209.
داودی، علی و عبدالحمید هوشمند، (1395)، "رابطه استدلال اخلاقی حسابرسان و سایر رفتارهای غیرعادی آنان"، فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، 13 (4)، صص 139-133.
دریایی، عباسعلی و اکرم عزیزی، (1397)، "رابطه اخلاق، تجربه و صلاحیتهای حرفهای حسابرسان با کیفیت حسابرسی (با توجه به نقش تعدیلکننده شک و تردید حرفهای)"، مجله علمی-پژوهشی دانش حسابداری مالی، 5 (1)، صص 79-99.
دلاور، علی، (1391)، "مقیاس‌های سنجش نگرش"، تهران: انتشارات روان.
رضائی پیته نوئی، یاسر و محمد غلامرضاپور، (1399)، "واکاوی اجتناب مالیاتی در پرتو ساختار مالکیت با نقش تعدیلی کیفیت حسابرسی: آزمون نظریه نمایندگی"، فصلنامه حسابداری مالی، ۱۲ (۴۶)، صص ۲۲-۴۸
ریاحی بلکویی، احمد، (2013)، "تئوری حسابداری"، ترجمه علی پارسائیان، چاپ اول، تهران: انتشارات ترمه.
زارع میرکآباد، بهاره، (1394)، "تأثیر تجربه حسابرس بر حقالزحمه حسابرس و کیفیت حسابرسی شرکتها"، پایاننامه کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی پرندک.
سرلک، نرگس، (1387)، "اخلاق حسابداری"، اخلاق در علوم و فناوری، 3 (1)، صص 71-82.
صالحی، تابنده، (1394)، "رابطه اخلاق حرفهای حسابرس و کیفیت حسابرسی"، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 11 (3)، صص 86-77.
عدیلی، مجتبی، (1397)، "بررسی تأثیر فرهنگ اخلاقی موسسه حسابرسی و تیپ‌های شخصیتی حسابرسان بر عینیت حسابرس"، پایاننامه دکتری، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
فراملکی، فرامرز، احد نوچه و رستم فلاح، (1387)، "موانع رشد اخلاق حرفهای در سازمانها"، تهران: مؤسسه فرهنگی دین‌پژوهشی بشر.
محمودی نسب، زینب، بهمن بنی مهد و فریدون اوحدی، (1396)، "مطالعه تقابل اجتماعی در حرفه حسابرسی: آزمون نظریه انصاف"، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 6 (21)، صص 167-157.
مذبوب هناء، قاسم، (1396)، "تأثیر رهبری اصیل و فرهنگ اخلاقی بنگاه بر رفتار حسابرس"، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه رازی.
معین، محمد، (1375)، "فرهنگ فارسی"، ج 5، تهران: نشر امیرکبیر.
نعمت الهی، نگین و علی خوزین، (1398)، "بررسی ارتباط هنجارهای اجتماعی و کیفیت حسابرسی"، فصلنامه پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری، 1 (35)، صص 138-137.
نوشادی، امین، عطااله محمدی ملقرنی، ایرج نوروش و پیمان و امینی، (1398)، "بررسی رابطه بین هوش مالی مدیران و کیفیت حسابرسی با نقش تعدیل گری رفتار اخلاقی حسابرسان"، فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 8 (30)، صص 263-237.
نونهالنهر، علیاکبر و سعید اکبرپور، (1398)، "بررسی تأثیر تجربه حسابرس بر حقالزحمه حسابرسی و کیفیت حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، چشمانداز حسابداری و مدیریت، 2 (6)، صص 16-1.
نیک‌بخت، محمدرضا و امید محمودی خوشرو، (1396)، "بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی در ایران با توجه به شاخصهای هیئت نظارت بر حسابداری شرکتهای سهامی عام (PCAOB)"، بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 34 (3)، صص 462-441.
مصباحیزدی، محمدتقی، (1391)، "جامعه و تاریخ از نگاه قرآن"، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امامخمینی (ره)، چاپ اول
نونهالپور، علیاکبر و سعید اکبرپور، (1398)، "بررسی تأثیر تجربه حسابرس بر حقالزحمه حسابرسی و کیفیت حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران"، فصلنامه چشم انداز حسابداری و مدیریت، 2 (6)، صص 1-16.
بستانیان، جواد، (1387)، "قضاوت حرفهای در حسابرسی"، رساله دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی.
Abdelhak, E. E. Elamer, A. A., AlHares, A., & McLaughlin, C. (2019), “Auditors’ Ethical Reasoning in Developing Countries: The Case of Egypt”, International Journal of Ethics and Systems, 35(4), PP. 558-583.
Agus, A., & Ghozali, I. (2019), “Mediating Effect of Audit Quality in Relationship between Auditor Ethics and Litigation: an Empirical Study”, International Journal of Economics & Business Administration (IJEBA), 7 (2), PP. 91-100
Alareeni, B. A. (2019), “The Associations between Audit Firm Attributes and Audit Quality-specific Indicators: A Meta-Analysis”, Managerial Auditing Journal, 34 (1), PP. 6-43.
Arens., A. A., Elder, R. J.,., Beasley, M. S., & A.Jusuf, A. (2011), “Auditing and Assurance Services An integrated Approach-An Indonesia Adaption”, In 1. Jakarta: Salemba Empat.
Astami, E. W., Rusmin, R., Hartadi, B., & Evans, J. (2017), “The Role of Audit Quality and Culture Influence on Earnings Management in Companies with Excessive Free Cash Flow”, International Journal of Accounting & Information Management, 25(1), PP. 21-42.
Cialdini, J. and Trost, M.R (1999), “Social Influence: Social Norms, Conformity, and Compliance”, In: Gilbert, D.t., Fiske, S.t, and Lindzey, G., Editors, (1999), “The Handbook of Social Psychology”, Mcgraw- Hill, Boston.
Conroy, S. J., & Emerson, T. L. N. (2004), “Business Ethics and Religion: Religiosity as a Predictor of Ethical Awareness among Students”, Journal of Business Ethics, 50(4), PP. 383– 396.
Davidson . B.I., (2010), “The Effects of Reciprocity, Self-Awareness, and Individual Characteristics on Honesty in Managerial Reporting”, Working paper, Eastern Washington University,WWW.SSRN.COM.
Deangelo, L.E., (1981), “Auditor Size and Audit Quality”, J. Account. Econ, 3 (3), PP. 183–199.
DeFond, M.L., Zhang, J., (2014), “A Review of Archival Audit Research”, J. Account. Econ, 58 (2–3), PP. 275–326.
Douglas, P. C. , Davidson, R. A and Schwartz, B. N. (2001), “The Effect of Organizational Culture and Ethical Orientation on Accountants: Ethical Judgments”, Journal of Business Ethics 34 (2), PP. 101-121.
Gaynor, L. M., A. S. Kelton, M. Mercer, and T. L. Yohn. (2016), “Understanding the Relation between Financial Reporting Quality and Audit Quality”, Auditing: A Journal of Theory & Practice 35 (4), PP. 1-22.
Grabner, I., Vienna, W. U., & Haesebrouck, K. (2019), “Literature Review The Effect of Audit Culture on Audit Quality”, foundationforauditingresearch.org.
Hope, O. K., Hu, D., & Zhao, W. (2017), “Third-party Consequences of Short-selling Threats: The Case of Auditor Behavior”, Journal of Accounting and Economics, 63(2), PP. 479-498.
Hu, N., Chen, H., & Liu, M. (2018), “Religious Atmosphere and the Cost of Equity Capital: Evidence from China”, China Journal of Accounting Research, 11(2), PP. 151– 169.
Humphrey, C. and Moizer, P. (1990), “From Techniques to Ideologies: An Alternative Perspective on the Audit Function”, Critical Perspectives on Accounting, 1(3), PP. 217–238.
IAASB (2011), "Audit Quality an IAASB perspective", www.iaasb. Org
Iannaccone, L. R. (1998), “Introduction to the Economics of Religion”, Journal of Economic Literature, 36(3), PP. 1465– 1495.
Jenkins, G. J., D. R. Deis, J. C. Bedard, and M. B. Curtis. (2008), “Accounting Firm Culture and Governance: A Research Synthesis”, Behavioral Research in Accounting 20 (1), PP. 45-74.
John, K., & Liu, M. S. (2021), “Does the Disclosure of an Audit Engagement Partner’s Name Improve the Audit Quality? A Difference-in-Difference Analysis”, Journal of Risk and Financial Management, 14(11), PP. 508
Kend, M. (2008), “Client Industry Audit Expertise: Towards a better Understanding”, Pacific Accounting Review, 20 (1), PP. 49-62.
Khodakarami, M., Rezaee, Z., & Hesarzadeh, R. (2021), “Islamic Religious Atmosphere and Audit Pricing: Evidence from Iran”, Business Ethics, the Environment & Responsibility, 30(4), PP. 716-737.
Knechel, R. W., G. V. Krishnan, M. Pevzner, L. B. Shefchik, and U. K. Velury. (2013), “Audit Quality: Insights from the Academic Literature”, Auditing: A Journal of Practice & Theory 32(1), PP. 385-421. DOI: 10.2308/ajpt-50350.
Lewis, M. K. (2001), “Islam and Accounting”, Accounting Forum, 25(2), PP. 103–127.
Lim, A. F., Heng, W. J., & Alshameri, M. A. N. (2021), “Unearthing Auditing's Impact on Financial Performance in Malaysian Organizations”, Business, Law, and Management (BLM2): International Conference on Advanced Marketing (ICAM4) An International Joint.
Lin, Z. J., Xiao, J. Z., & Tang, Q. (2008), “The Roles, Responsibilities and Characteristics of Audit Committee in China”, Accounting, Auditing & Accountability Journal.21 (5), PP. 721-751.
Liu, M. (2013), “Effect of Guanxi and Ethical Orientations on Chinese Auditors' Ethical Reasoning”, Managerial Auditing Journal, 28(9), PP. 815-837
NBA (2014), “In het Publiek Belang. Maatregelen ter Verbetering van de Kwaliteit en Onafhankelijkheid van de Accountantscontrole.
o'Blay, A. D., Gooden, E. S., Mellon, M. J., & Stevens, D. E. (2019), “Can Social Norm Activation Improve Audit Quality? Evidence from an Experimental Audit Market”, Journal of Business Ethics, 156(2), PP. 513-530.
oBlay, A. D., Gooden, E. S., Mellon, M. J., & Stevens, D. E. (2018), “The Usefulness of Social Norm Theory in Empirical Business Ethics Research: A Review and Suggestions for Future Research”, Journal of Business Ethics, 152(1), PP. 191-206.
Reigle, R. F. (2001), “Measuring Organic and Mechanistic Cultures”, Engineering Management Journal 13 (4), PP. 3–8.
Sommerfeldt, R., Zimbelman, A. F., & Zimbelman, M. F. (2019), “The Effect of Audit Culture on Auditor Honesty and Skepticism”, Available at SSRN 3304188.
Sori, Z. M. , Karbhari, Y. , and Mohamad, S. (2010), “Commercialization of Accounting Profession: The Case of Non-audit Services”, International Journal of Economics and Management, 4 (2), PP. 212–242.
Su, K. (2019), “Does Religion Benefit Corporate Social Responsibility (CSR)? Evidence from China”, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26(6), PP. 1206– 1221.
Suddaby, R. Gendron, Y. and Lam, H. (2009), “The Organizational Context of Professionalism in Accounting”, Accounting, Organisations and Society, 34(3–4), PP. 409–427.
Sun, Y., Tan, H. T., & Zhang, J. (2015), “Effect of Concession-timing Strategies in Auditor-client Negotiations: It Matters Who Is Using Them”, Contemporary Accounting Research, 32(4), PP. 1489-1506.
Sweeney, B. , Pierce, B. & Arnold Sr, D. F. (2013), “The Impact of Perceived Ethical Intensity on Audit-quality-threatening Behaviours”, Accounting and Business Research 43 (2), PP. 112-137.
World Population Review. (2020), “Muslim Majority Countries by Population”, https://world population review.com/countries/muslim- majority- countries/
Xiao, T., Geng, C., & Yuan, C. (2020), “How Audit Effort Affects Audit Quality: An Audit Process and Audit Output Perspective”, China Journal of Accounting Research. 13(1), PP. 109-127.
Xiao, T., Geng, C., & Yuan, C. (2020), “How Audit Effort Affects Audit Quality: An Audit Process and Audit Output Perspective”, China Journal of Accounting Research, 13(1), PP. 109-127.
Zahmatkesh, S., & Rezazadeh, J. (2017), “The Effect of Auditor Features on Audit Quality”, Tékhne, 15(2), PP. 79-87.