ارائه مدل توسعه فرهنگ سازمانی اسلامی برای آموزش و پرورش (مطالعه موردی: شهرستان های استان تهران)

محورهای موضوعی : مدیریت فرهنگی

علی صادقی ¹ , سعید مرادی ² , بتول فقیه آرام ³ , علیرضا عراقیه ⁴ , لیلی شریفیان ⁵

1 - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی گروه علوم تربیتی، واحد اسلام شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلام شهر، ایران
2 - استادیار گروه علوم تربیتی، واحد اسلام شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلام شهر، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد اسلام شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلام شهر، ایران
4 - دانشیار، گروه علوم تربیتی، واحد اسلام شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلام شهر، ایران.
5 - استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد اسلام شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلام شهر، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/12/17 تاریخ پذیرش : 1400/04/31 تاریخ انتشار : 1400/11/01

کلید واژه: تحلیل عاملی اکتشافی, آموزش و پرورش, فرهنگ سازمانی اسلامی,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف: با توجه به اینکه در هزارة سوم، فرهنگ سازمانی به مقوله‌ای نوین و بحث برانگیز بین صاحب نظران جامعه شناسی و دیگر حوزه‌های وابسته مبدل شده، اندیشمندان مدل‌های متعددی از فرهنگ سازمانی برای جامعة شرقی بر مبنای فرهنگ‌های غربی ارائه داده‌اند، که این مدل‌ها با مبانی اسلامی‌ جامعة ایران سازگاری چندانی ندارد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل توسعه فرهنگ سازمانی مبتنی بر مبانی اسلامی ‌و بر مبنای مطالعه توصیفی اکتشافی با رویکردی توسعه‌ای کاربردی انجام گردید. جامعة آماری پژوهش حاضر تمام کارکنان ادارات آموزش و پرورش شهرستان‌های استان تهران بود. روش پژوهش: نمونة آماری به روش نمونه‌گیری به صورت خوشه‌ایی و تصادفی طبقه‌ای به تعداد ۲۸۰ نفر انتخاب گردید، ابزار گردآوری داده‌ها شامل مطالعات عمیق کتابخانه‌ای و پرسشنامة محقق ساخته بود، این پژوهش، مبتنی بر روش دو مرحله‌ای انجام گردید. یافته‌ها: در مرحله اول برای شناسایی مولفه‌ها و ابعاد از روش تحلیل عاملی اکتشافی و در مرحله دوم از تحلیل عاملی تاییدی (smartpls3) استفاده شد و در نهایت مدل مفهومی‌ همراه با چهار روش از لحاظ اعتبار مورد ارزیابی قرار گرفت. روایی ابزار تحقیق از طریق روایی سازه‌ای به تایید رسید و پایایی ابزار تحقیق از طریق الفای کرونباخ 0.866 محاسبه شد.. نتیجه‌گیری: در پایان نتایج نشان داد، پنج بعد (ارزشی، تشکیلاتی، توسعه‌ای، انسانی و چشم‌انداز) از برازش مطلوبی برخوردارند و هم‌چنین مشخص گردید بعد انسانی و بعد ارزشی ازاهمیت بیشتری برخوردار هستند.

چکیده انگلیسی:

Considering the third millennium, organizational culture has become a new and controversial topic among sociologists and other related fields, scientists have proposed several models of organizational culture for Eastern society based on Western cultures, which These models are not very compatible with the Islamic principles of Iranian society so the present study was conducted with the aim of presenting the model of organizational culture development based on Islamic principles and descriptive exploratory study with an applied as well as developmental approach. The statistical population of the study was all employees of education departments of Tehran County. A statistical sample of 280 people was selected by purposeful classified sampling method. The data collection materials are included profound library studies and a researcher-made questionnaire. This research is based on a two-stage design. In the first stage, exploratory factor analysis method was used to identify the components and dimensions, and in the second stage, confirmatory factor analysis (smartpls3) was used, and finally the conceptual model along with four methods were evaluated in terms of validity. In the end, the results showed that five dimensions (value, organizational, developmental, human and perspective) have a favorable fit and it was also found that the human dimension and the value dimension are more important.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم

آیت‌الله خامنه‌ای، سید علی، بیانات رهبر معظم انقلاب در 23/9/78 نقل در کتاب جهاد فرهنگی، ص 17.

امام خمینی (ره)،(1360). صحیفه نور، ج 6.

ابوالقاسمی، ‌محمد جواد (۱۳۸۴). به سوی توسعه‌ی فرهنگی در جامعه ایران، تهران، انتشارات عربی پژوه، اول.

باباخانی، لیلا (1394). فعالیت‌های فرهنگی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات ساکو.

جاویدمهر، محمود؛ معقول، علی؛ نوده، حسن؛ بینش، مرتضی (۱۳۹۷). ارائه مدل آموزش فرهنگ سازمانی در آموزش و پرورش خراسان رضوی با استفاده از مدل نظریه‌ای داده بنیاد، پژوهش در نظام‌های آموزشی، دوره 12۶۷۴.

جبارزاده، وحید، محمدعلی تبار بائی, مهدی، حسین‌نیا، ‌هادی (1389). ضرورت توجه به توسعه فرهنگی از دیدگاه امام خمینی (ره)، فصلنامه مطالعات فرهنگ-ارتباطات.

جمشیدی، مهدی (1393). نظریه فرهنگی شهید مطهری، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

خان محمدی هزاوه، حمیدرضا؛ زارعی متین، حسن؛ میره‌ای، محمد؛ اخوان علوی، سید حسین؛ فرجی، امین (۱۳۹۹). طراحی الگوی فرهنگ شهروندی اسلامی ‌ایرانی مبتنی بر روش فراترکیب و راهکارهایی برای توسعۀ آن، نشریه مدیریت فرهنگ سازمانی،دوره 18، شماره 2.

داوری، علی و رضازاده، آرش (۱۳۹۲). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار SMARTPLS، چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران.

شاه‌آبادی، محمدمهدی و عابدی جعفری، حسن (۱۳۹۰). درآمدی بر روش بررسی «ابعاد فرهنگ سازمانی» با نگاهی به قرآن کریم، روش شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه). دوره ۱۷.

صادقی، علی، مرادی، سعید، فقیه آرام، بتول، عراقیه، علیرضا، شریفیان، لیلا (1399). شناسایی عوامل پیشران توسعه فرهنگ سازمانی اسلامی، نشریه مدیریت فرهنگ سازمانی اسلامی، دانشگاه تهران، مقالات در دست انتشار.

صالحی امیری، سیدرضا؛ عظیمی دولت آبادی، امیر (1391). مبانی سیاست‌گذاری و برنامه‌‌ریزی فرهنگی، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک، چاپ سوم.

عطاران، جواد؛ الوانی، سیدمهدی؛ امیری، علی نقی و شوشتری، مرضیه (۱۳۹۶). تبیین مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی اسلامی ‌در پرتو اصول عقاید برگرفته از آیات قرآن کریم، فصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال ششم، شماره ۱، بهار و تابستان 1396.

فروغی، سعید؛ الحاقی، فاطمه؛ کاظم‌نژاد، انوشیروان و زارعیان، آرمین (1395). تبیین نقش ارزش‌ها در اخلاق حرفه‌ای پرستاری؛ یک مطالعه تماتیک، فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، یافته (18) 1.

قدسیان، نرگس، درانی، کمال، پورشافعی، ‌هادی، یونسی، محمدرضا (1394). الگوی فرهنگ سازمانی سازمان‌های آموزشی) (EOCM) مورد مطالعه: آموزش و پرورش شهر بیرجند(، مدیریت فرهنگ سازمانی، دورة 13، شمارة 2، تابستان 1394.

محمدی، حامد، الوانی، سیدمهدی، معمارزاده طهران، غلامرضا، حمیدی، ناصر (۱۳۹۷). شناسایی موانع فرهنگی فراروی نظام اداری ایران. مدیریت فرهنگ سازمانی، دیرة 16، شمارة 1، بهار 1397.

مطهری، مرتضی (۱۳۹۲). مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، انتشارات صدرا، تهران.

موفق، حسن،‌ هاشم‌زاده خوراسگانی، غلامرضا، دشمن زیاری، اسفندیار (۱۳۹۸). مدیریت دانش ایرانی‌اسلامی‌ براساس آموزه‌های دین اسلام و فرهنگ ایران. فصلنامه مدیریت فرهنگی، دوره 13، شماره 3 (پیاپی 45).

نوری، حسین، خلیلی، مجید (1394). نقش فرهنگ اسلامی‌سازمانی در سلامت اداری سازمانی، فصلنامه دانش انتظامی ‌آذربایجان شرقی، سال پنجم، شماره چهارم، پیاپی 19.

نیازآذری، کیومرث، تقوایی یزدی، مریم (1395). فرهنگ سازمانی در هزاره سوم، انتشارات شیوه، چاپ دوم.

ولیخانی، ماشاالله؛ کریم‌پور، جلیل (1391). تدوین الگوی فرهنگ اسلامی ‌سازمانی، مهندسی فرهنگی، سال ششم، شماره 65 و 66.

 

Aries, M, Navratilova, H. F, Anwar, K & Hardinsyah, H (2018). THE DEVELOPMENT OF TEACHING GUIDELINE AND INTERACTIVE NUTRITION EDUCATION MODULE FOR PRIMARY SCHOOL TEACHERS. In ICCD, Vol. 1, No. 1.

Jahanian, R & Salehi, R (2013). Organizational culture. International journal of academic research in progressive education and development.‏

Janka, M, Heinicke, X & Guenther, T. W (2019). Beyond the “good” and “evil” of stability values in organizational culture for managerial innovation: The crucial role of management controls. Review of Managerial Science.

Hoque, Nazamul, Aktaruzzaman Khan, Mohammad, Md, Mowla, Masrurul (2013). Organisational culture: features and framework from Islamic perspective, Humanomics, Vol. 29 Iss 3.

Marshall, C & Oliva, M (2009). Leadership for social justice: Making revolutions in education. Pearson; 2 edition (March 5, 2009), ISBN-13: 978-0131362666

Matari, Hanan and Ali, Ruqia (2019). Improving school culture to enhance academic achievement at Samad Islamic school: a change leadership plan, National Louis University, Dissertations. 363. https://digitalcommons.nl.edu/diss/363

Wetzels, M, Odekerken-Schröder, G &Van Oppen, C (2009). Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models: Guidelines and empirical illustration. MIS quarterly,177- 19..