تاثیر درمان پذیرش و تعهد بر بهبود کیفیت خواب و فشار خون سالمندان مبتلا به بی‌خوابی
محورهای موضوعی : فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی
رضا متقی
1
(دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران)
علیرضا ماردپور
2
(استاد‌یار، گروه روانشناسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران (نویسنده مسئول))
شیر‌‌‌علی خرامین
3
(دانشیار، مرکز تحقیقات اجتماعی عوامل موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، یاسوج، ایران)
کلید واژه: سالمندان, کیفیت خواب, فشار خون, درمان پذیرش و تعهد, بی‌خوابی,
چکیده مقاله :
هدف: این مطالعه با هدف تعیین تاثیر درمان پذیرش و تعهد بر بهبود کیفیت خواب و فشار خون سالمندان مبتلا به بی‌خوابی انجام شد. روش: مطالعه حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری دو ماهه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش سالمندان مبتلا به بی‌خوابی مرکز روزانه سالمندی جهان‌دیدگان شهر شیراز در سال 1398 بودند که از میان آنها تعداد 40 نفر با توجه به ملاک‌های ورود به مطالعه به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه مساوی جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه‌ای (هفته‌ای دو جلسه) تحت درمان پذیرش و تعهد قرار گرفت و گروه کنترل آموزشی ندید. داده‌ها با شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ (بویسی و همکاران، 1989) و دستگاه فشارسنج خون جمع‌آوری و با روش‌های خی‌دو، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS-23 نسخه 23 تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که گروه‌های آزمایش و کنترل از نظر جنسیت، تحصیلات و تأهل تفاوت معناداری نداشتند (05/0P>). همچنین، درمان پذیرش و تعهد باعث بهبود کیفیت خواب و فشار خون سیستولیک سالمندان مبتلا به بی‌خوابی شد (05/0P<)، اما بر فشار خون دیاستولیک آنها تاثیر معناداری نداشت (05/0P>) و نتایج در مرحله پیگیری نیز حفظ شد. نتیجه‌گیری: طبق نتایج، برنامه‌ریزی برای استفاده از روش درمان پذیرش و تعهد در حیطه سالمندی جهت بهبود کیفیت خواب و فشار خون سیستولیک ضروری است. بنابراین متخصصان سلامت و درمانگران می‌توانند از درمان پذیرش و تعهد در کنار سایر روش‌های درمانی جهت بهبود کیفیت خواب و فشار خون سیستولیک استفاده کنند.
Purpose: This study was conducted with the aim of determine the effect of acceptance and commitment therapy on sleep quality and blood pressure of elderly with insomnia. Methodology: The present study was a quasi-experimental with pre-test, post-test and two-month follow-up with a control group. The study population was the elderly with insomnia at the Shiraz Visual Elderly Day Care Center in 2019, from which 40 people were selected by simple random sampling according to the inclusion criteria and randomly replaced in two equal groups. The experimental group received 8 sessions of 90 minutes (two sessions per week) of acceptance and commitment and the control group did not receive training. Data were collected using Pittsburgh Sleep Quality Index (Boise et al. 1989) and blood pressure monitor and analyzed by chi-square, repeated measures variance analysis and Bonferroni post hoc test in SPSS-23 software version 23. Findings: The results showed that the experimental and control groups did not differ significantly in terms of gender, education and marriage (P>0.05). Also, acceptance and commitment treatment improved sleep quality and systolic blood pressure in the elderly with insomnia (P<0.05), but had no significant effect on their diastolic blood pressure (P>0.05) and the results were maintained in the follow-up phase. Conclusion: According to the results, planning is necessary to use the acceptance and commitment therapy method in the field of elderly to improve sleep quality and systolic blood pressure. Therefore, health professionals and therapists can use acceptance and commitment therapy along with other therapies methods to improve sleep quality and systolic blood pressure
_||_