تبیین الگوی اثربخشی روش‌های تثبیت شده در اتیسم (تحلیل رفتار کاربردی ABA، اسنوزلن، دوسا) مبتنی بر انعطاف پذیری رفتاری در کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم

محورهای موضوعی : فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی

نگاه سلطانی طالقانی ¹ , عبدالحسن فرهنگی ² , سید علی حسینی المدنی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران
3 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/10/17 تاریخ پذیرش : 1399/11/12 تاریخ انتشار : 1400/02/01

کلید واژه: اتیسم, تحلیل رفتار کاربردی, اسنوزلن, دوسا, انعطاف پذیری رفتاری,

چکیده مقاله :

هدف: پژوهش حاضر با هدف، تبیین الگوی اثربخشی روش‌های تثبیت شده در اتیسم (تحلیل رفتار کاربردی ABA، اسنوزلن، دوسا) مبتنی بر انعطاف پذیری رفتاری در کودکان مبتلابه اختلال طیف اتیسم شهر تهران در سال 1397 انجام گرفت. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه کودکان مبتلابه اختلال طیف اتیسم شهر تهران در مراکز آموزشی و توانبخشی دولتی و خصوصی بود که با روش نمونه گیری در دسترس، تعداد 48 نفر انتخاب و به طور تصادفی ساده به 4 گروه مداخله به روش تحلیل رفتار کاربردی، اسنوزلن، دوسا و گروه کنترل، تقسیم شدند. جمع آوری داده ها بر اساس مقیاس تشخیص اتیسم گیلیام (گارز) (1995)، چک لیست بازبینی اصلاح شده و آزمون هوش وکسلر انجام پذیرفت و از روش آماری توصیفی و استنباطی و آزمون تحلیل کواریانس چند متغیری برای حذف اثر پیش‌آزمون با استفاده از نرم افزار spss استفاده شد. یافته‌ها: یافته ها نشان داد هر سه روش تحلیل رفتار کاربردی ABA، اسنوزلن و دوسا نسبت به گروه کنترل تأثیر معناداری بر افزایش انعطاف پذیری رفتاری داشته اند. همچنین روش تحلیل رفتار کاربردی ABA نسبت به دو گروه ازمایشی دیگر تأثیر بیشتری بر بهبود انعطاف پذیری رفتاری در سه مرحله اندازه گیری داشته است. نتیجه‌گیری: در نتیجه استفاده از مداخلات (تحلیل رفتار کاربردی ABA، اسنوزلن، دوسا) و برنامه‌های آموزشی به عنوان روشی در بهبود و توانبخشی کودکان مبتلابه اختلال اتیسم پیشنهاد می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The aim of this study was to explain the effectiveness model of established methods in autism (applied behavior analysis of ABA, Snozlen, Dosa) based on behavioral flexibility in children with autism spectrum disorder in Tehran in 2018. Methodology: The research method was quasi-experimental pretest-posttest design with a control group. The statistical population of this study was all children with autism spectrum disorder in Tehran in public and private educational and rehabilitation centers. By available sampling method, 48 people were selected and randomly divided into 4 intervention groups by functional behavior analysis method, Snozlen, Dosa and the control groups were divided. Data were collected based on the Gilliam (Garz) (1995) Autism Diagnosis Scale, a modified review checklist, and the Wechsler IQ test. Spss was used. Findings: The results showed that all three methods of functional behavior analysis ABA, Snozlen and Dosa had a significant effect on increasing behavioral flexibility compared to the control group. Also, ABA applied behavior analysis method had a greater effect on improving behavioral flexibility in three measurement stages than the other two experimental groups. Conclusion: As a result, the use of interventions (ABA functional behavior analysis, Snozlen, Dosa) and educational programs is suggested as a way to improve and rehabilitate children with autism.