اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر توانایی‌های شناختی دانشجویان دارای تیپ شخصیتی D

محورهای موضوعی : فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی

مریم صالحیان ¹ (دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)
حسن احدی ² (استاد، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)
آدیس کراسکیان موجمباری ³ (استادیار، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)
احمد محمد میگونی ⁴ (استادیار، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/09/22 تاریخ پذیرش : 1399/10/13 تاریخ انتشار : 1399/11/01

کلید واژه: دانشجویان, گروه‌درمانی, تیپ شخصیتی D, پذیرش و تعهد, توانایی‌های شناختی,

چکیده مقاله :

هدف: مطالعه حاضر باهدف تعیین اثربخشی گروه‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر توانایی‌های شناختی دانشجویان دارای تیپ شخصیتی D انجام شد. روش: این مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش دانشجویان دارای تیپ شخصیتی D موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاد دانشگاهی سمنان در سال تحصیلی 97-1396 بودند. پس از بررسی تیپ شخصیتی D در بین دانشجویان تعداد 70 نفر انتخاب و از میان آن‌ها تعداد 30 نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه مساوی جایگزین شدند. گروه آزمایش 12 جلسه 90 دقیقه‌ای تحت گروه‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد قرار گرفت و گروه کنترل آموزشی ندید. داده‌ها با مقیاس تیپ شخصیتی D (دنولت، 2005) و پرسشنامه توانایی‌های شناختی (نجاتی، 1392) جمع‌آوری و با روش‌های خی‌دو، اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS-19 تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که گروه‌های آزمایش و کنترل ازنظر تأهل و مقطع تحصیلی تفاوت معناداری نداشتند (0/05<P). همچنین، گروه‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد باعث بهبود توانایی‌های شناختی و همه ابعاد آن شامل حافظه، کنترل مهاری و توجه انتخابی، تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی، توجه پایدار، شناخت اجتماعی و انعطاف‌پذیری شناختی شد و نتایج درمان در مرحله پیگیری نیز حفظ شد (0/05>P). نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، برنامه‌ریزی برای استفاده از گروه‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد جهت بهبود ویژگی‌های دانشجویان دارای تیپ شخصیتی D ضروری است. درنتیجه، درمانگران و روانشناسان بالینی می‌توانند از روش گروه‌درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد در کنار سایر روش‌های درمانی برای بهبود ویژگی‌های شناختی استفاده کنند.

چکیده انگلیسی:

Purpose: Present study aimed to determine the effectiveness of group therapy based on acceptance and commitment on cognitive abilities of students with type D personality. Methodology: This study was semi-experimental with a pretest, posttest and follow-up design with control group. The research population was students with type D personality of institute applied science higher education of Semnan Jahad University in 2017-18 academic years. After examining type D personality among students number of 70 people were selected and from them 30 people were selected by simple random sampling method and randomly replaced into two equal groups. The experimental group 12 sessions of 90 minute underwent group therapy based on acceptance and commitment and the control group did not see any training. Data were collected by type D personality scale (Denollet, 2005) and cognitive abilities (Nejati, 2013) and analyzed with chi-square, repeated measures and post hoc Bonferroni test in SPSS-19 software. Findings: The findings showed that the experimental and control groups did not significant difference in terms of marriage and education level (P>0.05). Also, the group therapy based on acceptance and commitment improved cognitive abilities and all its dimensions including memory, inhibitory control and selective attention, decision making, planning, sustain attention, social cognition and cognitive flexibility and the treatment results were maintained in the follow-up stage (p < 0.05). Conclusion: According to the results, planning is necessary for the use of group therapy based on acceptance and commitment to improve the characteristics of students with type D personality. As a result, therapists and clinical psychologists can use group therapy based on acceptance and commitment along with other treatment methods to improve cognitive characteristics