مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و درمان شناختی-رفتاری بر کیفیت زندگی و تصویر بدنی زنان چاق
محورهای موضوعی : فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی
شادی پاک اندیش
1
,
آدیس کراسکیان
2
,
فرهاد جمهری
3
1 - گروه روانشناسی ، شعبه بین المللی کیش ، دانشگاه آزاد اسلامی ، جزیره کیش ، ایران
2 - استادیار، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
3 - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
کلید واژه: کیفیت زندگی, چاقی, درمان شناختی رفتاری, تصویر بدنی, طرحواره درمانی,
چکیده مقاله :
هدف: چاقی در تمام جوامع یک مشکل بهداشتی است و به سرعت در حال افزایش است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی طرح واره درمانی و درمان شناختی-رفتاری بر کیفیت زندگی و تصویر بدنی زنان چاق انجام شد. روش: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی زنان مراجعه کننده به مرکز درمان چاقی بیمارستان رسول اکرم(ص) شهر تهران در سال 1398 تشکیل داد که از بین آن ها با روش نمونه گیری هدفمند تعداد 45 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه مساوی 15 نفری جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه کیفیت زندگی (سازمان بهداشت جهانی، 1989) و پرسشنامه روابط چندبعدی بدن-خود (کش و همکاران، 1997) بود. آزمودنی های دو گروه آزمایش تحت 8 جلسه 90 دقیقه درمان به صورت هفته ای یک جلسه قرار گرفتند. تحلیل داده ها با روش های آمار توصیفی و تحلیل واریانس به شیوه اندازه گیری مکرر در نرم افزار SPSS/24 انجام شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد بین طرح واره درمانی و درمان شناختی-رفتاری با گروه کنترل بر کیفیت زندگی و ابعاد آن و تصویر بدنی و ابعاد آن در مراحل پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P). همچنین، درمان شناختی-رفتاری نسبت به طرح واره درمانی بر بهبود تصویر بدنی و ابعاد آن مؤثرتر بود اما بین اثربخشی دو روش درمانی بر کیفیت زندگی و ابعاد آن این تفاوت معنادار نبود (05/0<P). نتیجه گیری: براساس نتایج می توان گفت که دو روش درمان شناختی-رفتاری و طرح واره درمانی می توانند به عنوان شیوه های درمانی مؤثری برای ارتقای کیفیت زندگی و بهبود تصویر بدنی افراد مبتلا به چاقی در محیط های آموزشی و درمانی به کار برده شوند.
Purpose: Obesity is a rapidly growing health problem in every society. The purpose of this study was to determine the effectiveness of schema therapy and cognitive-behavioral therapy on quality of life and body image of obese women. Methodology: The research method was quasi-experimental with pre-test, post-test and follow-up with control group. The statistical population of the study consisted of all women referred to the obesity treatment center of Rasoul Akram Hospital in Tehran in 2019, Among them, 45 people were selected by purposive sampling method and randomly replaced in three equal groups of 15 people. The research instruments included a world health organization quality of life (WHO, 1989) and a multidimensional body-self relations questionnaire (Kash et al., 1997). Subjects in both experimental groups underwent 8 sessions of 90 minutes of treatment once a week. Data analysis was performed by descriptive statistics and repeated measures analysis of variance in SPSS/24 software. Findings: The results showed that there is a significant difference between schema therapy and cognitive-behavioral therapy with the control group on quality of life and its dimensions and body image and its dimensions in the post-test and follow-up stages (p < 0.05). Also, cognitive-behavioral therapy was more effective than body therapy on improving body image and its dimensions, But there was no significant difference between the effectiveness of the two treatments on quality of life and its dimensions (P>0.05). Conclusion: Based on the results, it can be said that two methods of cognitive-behavioral therapy and schema therapy can be used as effective therapies to improve the quality of life and body image of obese patients in educational and medical settings.
_||_