ارزیابی تحمل خشکی لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعیندا ظفرنادری 1 , سعید اهری زاد 2
1 - دانش آموخته ی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران
2 - دانشیار گروه به‌نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
کلید واژه: تنش کمبود آب, گندم نان, تجزیه خوشه‌ای, لاین اینبرد نوترکیب,
چکیده مقاله :
به منظور ارزیابی واکنش لاین‌های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط کمبود آب، آزمایشی به صورت طرح کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح آبیاری (80، 120 و 160 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A) و فاکتور فرعی شامل هشت لاین اینبرد نوترکیب به همراه دو والد (روشن و سوپرهد) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها، نشان از وجود اختلاف معنی دار بین سطوح مختلف آبیاری و نیز لاین های مورد مطالعه از نظر عملکرد دانه داشت. در حالی که بین دو عامل مورد ارزیابی اثر متقابلی مشاهده نگردید. در ارزیابی لاین‌ها بر اساس معیارهای مقاومت به خشکی، از نظر شاخص های SSI وTOL در تنش کم آبی با 120 میلی متر تبخیر، لاین های 1، 7، 41 و رقم روشن و در تنش کم آبی با 160 میلی متر تبخیر، لاین های 7 و 19 لاین های متحمل بودند. در حالی که در هر دو شرایط تنش از نظر شاخص های STI ، MP و GMP لاین های 37، 38 و رقم روشن به عنوان لاین های متحمل به کم آبی شناسایی شدند. گروه‌بندی لاین‌ها با استفاده از تجزیه خوشه ای بر اساس عملکرد دانه و نیز معیارهای مقاومت به خشکی، لاین‌های 1، 30، 32، 37، 38، 41 و رقم روشن را در سطح آبیاری با 120 میلی‌متر تبخیر و لاین‌های 30، 37، 38 و رقم روشن را در سطح آبیاری با 160 میلی‌متر تبخیر از نظر تحمل به خشکی، در کلاس برتر قرار داد.
To evaluateresponse of bread wheat recombinant inbred lines to water deficit, a split plot experiment arranged in randomized complete block design (CRBD) was conducted using eight recombinant inbred lines and their parental cultivars (Roshan and Super Head) with three replications under three irrigation levels (80, 120 and 160 mm evaporation from class A pan) at the Agriculture Research Station of Islamic Azad University, Tabriz Branch during 2009. The results of analysis of variance data collected revealed significant difference among lines and irrigation levels for grain yield. While line × irrigation level interaction was non significant for grain yield. Based on SSI and TOL, drought tolerance indices lines number 1, 7, 41 and Roshan cultivar under 120 mm evaporation, and lines number 7 and 19 under 160 mm evaporation were the tolerant lines. Under both stress conditions according to STI, MP and GMP indices, lines number 37, 38 and Roshan cultivar were recognized as the tolerant lines to water deficiet. Cluster analyses based on grain yield and drought tolerance indices recognized the lines number 1, 30, 32, 37, 38, 41 and Roshan cultivar under 120 mm and lines number 30, 37 and 38 and Roshan under 160 mm evaporation as the most drought tolerants and higher producers.