اثر سولفات‌روی و اسیدآسکوربیک بر برخی صفات مورفو-فیزیولوژیک سرخارگل (Echinacea purpurea) در شرایط تنش کم‌آبی
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعیفرهاد فرح وش 1 , بهرام میرشکاری 2 , مریم فرزانیان 3 , امیرهوشنگ حسین زاده مقبلی 4
1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، گروه زراعت و اصلاح نباتات، تبریز، ایران
2 - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، گروه زراعت و اصلاح نباتات، تبریز، ایران
3 - دانش آموخته ی دکتری زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، گروه زراعت و اصلاح نباتات، تبریز، ایران
4 - عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کلیبر، کلیبر، ایران
کلید واژه: اسیدآسکوربیک, تنش کم‌آبی, سرخارگل, سولفات‌روی,
چکیده مقاله :
به منظور ارزیابی اثر سولفات‌روی و اسیدآسکوربیک بر برخی صفات مورفو-فیزیولوژیک گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea) در پاسخ به تنش کم‌آبی آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در طی سال 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش کم آبی به‌عنوان فاکتور اصلی در 3 سطح (a1: آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر ،a2: آبیاری پس از 120 میلی متر تبخیر و a3: آبیاری پس از 170 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) و ترکیب تیماری شامل سولفات روی در دو سطح (b1: عدم مصرف و b2: محلول پاشی سولفات روی با غلظت 5 در هزار) و محلول‌پاشی اسیدآسکوربیک در 4 سطح (c1: عدم مصرف، c2: 50، c3: 100و c4:150 میلی‌گرم بر لیتر) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج آزمایش نشان دادند که اعمال تنش کم آبی در سرخارگل منجر به ایجاد اختلاف معنی‌دار در صفات قطر ساقه، تعداد شاخه گل‌دهنده، تراکم روزنه، غلظت روی بخش هوایی، عملکرد تر بوته، محتوای رطوبت نسبی برگ (RWC)، شاخص سطح برگ (LAI)، غلظت پرولین، سرعت رشد محصول ((CGR، سرعت رشد نسبی ((RGR و سرعت جذب خالص (NAR) گردید. مقایسه میانگین‌ها برای اثر تنش خشکی نشان داد که بیشترین شاخص سطح برگ مربوط به تیمار آبیاری کامل با 2.85 بود. مقایسه میانگین‌ها برای ترکیب تیماری تنش خشکی و محلول‌پاشی سولفات روی نشان داد که بیشترین غلظت پرولین مربوط به تیمار محلول‌پاشی سولفات روی در شرایط آبیاری پس از تبخیر 170 میلی‌متر از تشتک تبخیر با 10.16 میلی‌گرم بر گرم وزن تر ،کمترین غلظت پرولین مربوط به تیمار عدم محلول‌پاشی سولفات‌روی در شرایط آبیاری کامل با 0.08 میلی‌گرم بر گرم وزن تر برآورد شدند. بیشترین سرعت رشد محصول به میزان 6.77 گرم بر متر مربع در روز به تیمار شاهد و کمترین مقدار آن برابر 4.16 گرم بر متر مربع در روز مربوط به تیمار تنش 170 میلی‌متر مربوط بودند. بیشترین سرعت رشد به میزان 0.19 گرم بر متر مربع در روز به تیمار شاهد و کمترین مقدار آن برابر 0.14 گرم بر متر مربع در روز به تیمار تنش 170 میلی‌متر مربوط بودند. بیشترین سرعت جذب خالص به میزان 2.64 گرم بر متر مربع در روز به تیمار شاهد و کمترین مقدار آن برابر 1.19 گرم بر متر مربع در روز به تیمار تنش 170 میلی‌متر اختصاص داشت. با توجه به نتایج این تحقیق کاربرد اسیدآسکوربیک به عنوان یک آنتی اکسیدان، می‌تواند اثرات مضر تنش کم‌آبی در برخی صفات مورد مطالعه از جملهNAR، CGR،RGR و RWC را در سرخارگل کاهش دهد.
To quantify the response of some morpho-physiological traits of Echinacea purpurea to thr application of zinc sulfate and ascorbic acid under water deficit, an experiment was carried out in split plot factorial based on RCBD with three replications at the Agricultural Research Station of Islamic Azad University, Tabriz Branch in 2011-12. Experimental factors consisted of water stress as the main factor with three levels (irrigation after70mm evaporation, irrigation after120mm evaporation and irrigation after 170mm evaporation from class A pan), Secondary factor consisted of: application of microelement with two levels (control and application of zinc sulfate 0.005 concentration) and ascorbic acid with four levels (not application, application of 50 mg/l of ascorbic acid, application of 100 mg/l of ascorbic acid and application of 150 mg/l of ascorbic acid). The results showed that the effect of water deficit on purple coneflower caused significant differences in diameter of stem, number of flowering branch, stomata density, zinc concentration of aerial parts plant, fresh weight, relative water content of leaf, LAI, proline concentration, crop growth rate, relative growth rate and net assimilation rate. Comparison of means for water deficits between the different levels of drought stress showed that the maximum LAI, with 2.85, belonged to control. Comparison of means for interaction effects between drought stress and application of zinc sulfate revealed that the maximum proline concentration belonged to spraying plants with zinc sulfate at irrigation after 170mm evaporation from class A pan with 10.16 mg/g.fw. Minimum proline concentration was due to without applying zinc sulfate in complete irrigation (control) with 0.08 mg/g.fw. Maximum crop growth rate with 6.77 g/m2.day was was related to control and the minimum, with 4.16 g/m2.day, to irrigation after 170mm. Maximum relative crop growth rate, with 0.19 g/m2.day, belonged to control and the minimum, with 0.14 g/m2.day, to irrigation after 170mm. Maximum net assimilation rate, with 2.64 g/m2.day, belonged to control and the minimum, with 1.91 g/m2.day, to irrigation after 170mm. The results indicated that application of ascorbic acid, as an antioxidant, may decrease the harmful effects of drought stress on some traits (NAR, CGR, RGR, and RWC) of purple coneflower.