ارزیابی لاین های گندم دوروم بهاره برای تحمل به سرمای اول فصل از طریق کشت زودتر از موعد
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
ورهرام رشیدی
1
(استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
ناصر عفت دوست
2
(کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
عبدالرضا بیرون آرا
3
(کارشناس ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
احمد بابازاده
4
(کارشناس باغبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
لقا مقدسی
5
(کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
کلید واژه: تجزیه خوشه ای, درصد بقاء, سرما و کشت زودتر از موعد,
چکیده مقاله :
تنش سرما از عوامل محیطی محدود کننده کشت گندم به ویژه گندم دوروم در مناطق سردسیر و کوهستانی است. به منظور بررسی تحمل به سرمای اول فصل در 36 لاین گندم دوروم آزمایشی به صورت کاشت زودتر از موعد در نیمه دوم اسفند ماه سال 1386 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. طرح آزمایشی مورد استفاده لاتیس ساده بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که لاین های مورد بررسی از نظر کلیه صفات مورد مطالعه مانند درصد بقاء، عملکرد و اجزای آن واکنش متفاوتی داشتند که حاکی از وجود تنوع ژنتیکی بین لاین های مورد مطالعه می باشد. به طوری که لاین های شماره 30، 5، 16، 27، 31 و 35 از درصد بقاء بیشتری نسبت به سایر لاین ها برخوردار بودند که بیانگر تحمل بیشتر این لاین ها نسبت به سرمای اول فصل بود. مقایسه میانگین صفات نشان داد که لاین شماره 35 و لاین های 31، 16 و 5 از نظر صفات درصد بقاء و صفات دارای جهت همسو با آن مانند ارتفاع بوته و تعداد سنبله بارور در بوته و همچنین عملکرد دانه و اجزای آن( تعداد سنبله بارور در بوته و وزن هزاردانه) نسبت به سایر لاین ها به ترتیب برتر و حائز شرایط اپتیمم بودند. بنابراین می توان گفت که لاین های فوق وضعیت بهتری از نظر تحمل به سرمای اول فصل در مقایسه با سایر لاین ها داشتند. در ضمن لاین شماره 35 ضمن تحمل به سرمای اول فصل از عملکرد و اجزای عملکرد بیشتری نیز برخوردار بود که بیانگر ویژگی های خوب این لاین می باشد. تجزیه خوشه ای لاین های مورد مطالعه را به سه گروه تقسیم نمود که لاین های گروه سوم درصد بقاء ، ارتفاع بوته، تعداد سنبله بارور، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه بالاتری نسبت به میانگین کل داشتند.
Cold stress is one of the environmental factors that affect planting date of durum wheat in mountainous North West areas of Iran. To study tolerance of 36 Durum wheat lines for cold, an experiment was conducted in mid winter (mid of February) at the Agricultural Research Station of Islamic Azad University, Tabriz Branch, in 2007. Experimental design used was simple lattice. The results of analysis of variance showed that the lines under study responded differently to cold as to traits like percentage of survival, yield and its components. This indicates existence of genetic diversity among durum wheat lines. Percentage of survival of the lines 30, 5, 16, 27, 31 and 35 were for higher than those at other lines. Thus, they can be considered to be tolerant to early season cold. Comparison of means showed that lines 35, 31, 16 and 5 possessed higher percentage of survival and other percent survival also correlated positive with plant height, number of fertile spike seed yield and 1000 grain weight. As a whole line 35 was found to be more tolerant to early season cold than the others were. Cluster analysis was divided 36 lines into three groups. Lines in the third group possessed higher percentage of survival, plant height, number of fertile spike, biomass and high yield than their over all means.